Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Wskazówki dla przedsiębiorcy  »   Sposób na opóźnienie dłużnika
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Sposób na opóźnienie dłużnika

Gazeta Podatkowa nr 12 (1991) z dnia 9.02.2023
Marta Bezulska-Powaga

Sposób dochodzenia nieuregulowanej w terminie należności nie budzi większych wątpliwości. Pierwszym krokiem jest wezwanie do zapłaty, a w przypadku dalszej zwłoki - skierowanie sprawy na drogę sądową. Przepisy przewidują również uprawnienie domagania się przez wierzyciela wykonania świadczenia niepieniężnego. Możliwe jest zarówno dochodzenie realnego wykonania zobowiązania przez dłużnika, a także uzyskanie upoważnienia do wykonania czynności na jego koszt. Treść przysługującego roszczenia jest uzależniona od źródła zobowiązania.

Naprawienie szkody

Mocą wyroku wydanego w sprawie o zapłatę dłużnik zapłaci nie tylko zaległą należność, ale także naliczone od niej odsetki ustawowe za opóźnienie (bądź wyższe odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych) za okres od daty wymagalności do dnia spełnienia zobowiązania. Odsetki mają charakter odszkodowawczy, a mimo to Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) przewiduje dodatkowo, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może również żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Odszkodowanie stanowi uzupełnienie roszczenia odsetkowego, a więc wierzyciel może dochodzić jedynie "nadwyżki" ponad kwotę odsetek.

W przypadku świadczeń niepieniężnych wierzyciel także może dochodzić przed sądem ich faktycznego wykonania. Stosownie do art. 477 K.c., znajdującego zastosowanie w przypadku zobowiązań, których źródłem nie jest umowa wzajemna, w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. W przypadku natomiast, gdy wskutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Popadnięcie w zwłokę przez dłużnika to podstawowa przesłanka roszczeń przewidzianych w przywołanym przepisie. W sytuacji jej ziszczenia wierzycielowi przysługują w sumie dwa odrębne żądania, tj. wykonania zobowiązania, a także naprawienia szkody wynikającej ze zwłoki. Zasądzenie odszkodowania jest uzależnione od wykazania przez wierzyciela wszystkich przesłanek odpowiedzialności kontraktowej, a więc wystąpienia zwłoki, zaistnienia szkody oraz normalnego związku przyczynowego między zwłoką a szkodą.

Zobowiązania wzajemne

Podobne uprawnienie na wypadek zwłoki dłużnika przysługuje wierzycielowi w przypadku zobowiązań wynikających z umów wzajemnych. Stosownie do art. 491 K.c., jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Obok żądania realizacji zobowiązania oraz odszkodowania za zaistniałą zwłokę wierzycielowi z umowy wzajemnej przysługuje również prawo odstąpienia od umowy. Warunkiem jest jedynie wyznaczenie dodatkowego odpowiedniego terminu na wypełnienie umowy i jego niedotrzymanie przez dłużnika.

Opóźnienie

Kodeks cywilny w przypadku niektórych umów uprawnia wierzyciela do odstąpienia od umowy już w przypadku wystąpienia samego opóźnienia. Dotyczy to umowy dostawy, o dzieło, a także o roboty budowlane.

W myśl art. 610 K.c. w sytuacji, gdy dostawca opóźnia się z rozpoczęciem wytwarzania przedmiotu dostawy lub poszczególnych jego części tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je dostarczyć w czasie umówionym, odbiorca może - nie wyznaczając terminu dodatkowego - odstąpić od umowy jeszcze przed upływem terminu do dostarczenia przedmiotu dostawy. Analogiczne uprawnienie przysługuje w przypadku opóźniania się przez dłużnika z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła czy robót budowlanych.

Wystąpienie opóźnienia po stronie dłużnika w przypadku tych umów uprawnia wierzyciela do odstąpienia niezależnie od tego, czy dłużnikowi można przypisać winę, a ponadto nie wymaga wyznaczenia dodatkowego terminu. Wierzyciel może jednak wybrać ścieżkę przewidzianą w art. 491 K.c.

Wykonanie zastępcze

Zgodnie z art. 480 § 1 K.c. w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania polegającego na dokonaniu jakiejś czynności, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania tej czynności na koszt dłużnika. W myśl natomiast art. 480 § 2 K.c., jeżeli świadczenie, do którego zobowiązany jest dłużnik, polega na zaniechaniu, wierzyciel może, również zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił.

W wypadkach nagłych natomiast wykonanie zastępcze możliwe jest bez upoważnienia sądu.

Wierzyciel chcący uzyskać sądową zgodę na wykonanie zastępcze musi wnieść w tym przedmiocie pozew. W jego treści konieczne jest dokładne określenie czynności, których dotyczy. Nie będzie wystarczające zawarcie wniosku o udzielenie upoważnienia do zastąpienia dłużnika. Po uzyskaniu pozytywnego rozstrzygnięcia, wierzyciel jest uprawniony do dokonania czynności osobiście lub przez podwykonawcę.

Przykład

Przedsiębiorca zawarł umowę o wykonanie remontu elewacji budynku stanowiącego siedzibę jego firmy. Wykonawca po realizacji części przedmiotu umowy, bez podania powodu, przerwał prace i przestał się kontaktować z inwestorem. Inwestor wezwał wykonawcę do podjęcia przerwanych prac i ich zakończenia zgodnie z umową. W tym celu wyznaczył wykonawcy dwumiesięczny termin. Wykonawca nie przystąpił do prac ani nie przedstawił stanowiska w sprawie. Po upływie dodatkowego terminu inwestor złożył wykonawcy na piśmie oświadczenie o odstąpieniu od umowy i wezwał go do zwrotu uiszczonego na jego rzecz wynagrodzenia. W przypadku braku reakcji na wezwanie inwestor może wnieść do sądu powództwo o zapłatę.

Wskazówki dla przedsiębiorcy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.