Obowiązki sprzedawcy przy umowach zawieranych poza firmą

W relacjach konsumenta ze sprzedawcą ustawodawca szczególny nacisk kładzie na ochronę podstawowych praw konsumenta, np. prawo do informacji. Szczególne rodzaje sprzedaży, jak np. sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa, nakładają na sprzedawcę dodatkowe obowiązki, by w pełni chronić prawa konsumenta m.in. do odstąpienia od tak zawartej umowy czy też przed nałożeniem na niego dodatkowych kosztów związanych z realizacją umowy.

O czym trzeba poinformować konsumenta?

Zasadnicza część sprzedaży ma miejsce w warunkach tradycyjnych, tj. w lokalu przedsiębiorstwa. Jednak część sprzedaży odbywa się również poza lokalem przedsiębiorstwa na różnego rodzaju promocjach, wystawach, bezpośrednio w domu klienta, a także w ramach sprzedaży produktów i usług przez telefon. Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa to umowa z konsumentem zawarta:

a) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy,

b) w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w lit. a),

c) w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron,

d) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.

Umowa (np. o sprzedaż produktu lub wykonanie usługi) zawierana w ten sposób musi być poprzedzona udzieleniem konsumentowi szeregu istotnych informacji określonych w art. 12 ustawy o prawach konsumenta. Te informacje muszą zostać przekazane konsumentowi najpóźniej w chwili wyrażenia przez niego woli związania się umową poza lokalem przedsiębiorstwa. Jeżeli więc konsument oświadcza np., że chce dokonać zakupu garnków oferowanych podczas prezentacji w hotelu, to sprzedawca musi mu w tym momencie przekazać wymagane przez przepisy informacje. To bardzo ważne, bowiem ciężar dowodu spełnienia obowiązków informacyjnych określonych w art. 12 ustawy spoczywa zawsze na przedsiębiorcy.

W przypadku umów zawieranych poza lokalem firmy przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi tych informacji utrwalonych na papierze lub, jeżeli konsument się na to zgodzi, na innym trwałym nośniku, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem. Wygodnym sposobem przedstawienia informacji o prawie do odstąpienia od umowy jest wykorzystanie wzoru pouczenia o odstąpieniu, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o prawach konsumenta.

Do obowiązków przedsiębiorcy należy również wydanie konsumentowi dokumentu umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia, utrwalone na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku, jak np. pamięć podręczna USB, płyty CD-ROM, DVD, karty pamięci lub dyski twarde komputerów.

Na wszelkie dodatkowe płatności, poza uzgodnionym wynagrodzeniem, konsument musi zgodzić się w chwili wyrażenia woli zawarcia umowy.

Usługi naprawy u klienta

Trochę inne regulacje w zakresie obowiązków informacyjnych obciążają przedsiębiorców wykonujących usługi naprawy lub konserwacji. W przypadku gdy ustalone w umowie wynagrodzenie nie przekracza sześciuset złotych, a przedsiębiorca i konsument natychmiast wykonują swoje zobowiązania (np. dochodzi do naprawy i zapłaty za usługę), przedsiębiorca jest zobowiązany udzielić konsumentowi następujących informacji:

• o swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą, a także numerze, pod którym został zarejestrowany,
   
• adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty elektronicznej oraz numerach telefonu lub faksu, jeżeli są dostępne, pod którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą,
   
• o wynagrodzeniu i sposobie, w jaki ma być obliczane.

Ponadto musi przedstawić łączny kosztorys utrwalony na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku. Przy czym dokument umowy lub potwierdzenie jej zawarcia musi już być wydany konsumentowi na papierze i zawierać wszystkie informacje określone w art. 12 ustawy.

Informacje przy kontakcie telefonicznym

Jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się z konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy, ma obowiązek na początku rozmowy poinformować konsumenta o tym celu, a ponadto podać identyfikujące go dane oraz dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje. Jeśli w trakcie tej rozmowy proponuje konsumentowi zawarcie umowy, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku, tj. przysłać taką umowę e-mailem lub pocztą. To bardzo istotny wymóg, bowiem oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, tylko jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu od przedsiębiorcy potwierdzenia jej zawarcia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 30.05.2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827 ze zm.)