Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Przejście na emeryturę z prawem do odprawy
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przejście na emeryturę z prawem do odprawy

Gazeta Podatkowa nr 79 (1433) z dnia 2.10.2017
Agata Barczewska

Zakończenie aktywności zawodowej w związku z przejściem na emeryturę w większości przypadków wiąże się z nabyciem przez pracownika prawa do odprawy. Takie świadczenie przewidują zarówno Kodeks pracy, jak i regulacje odrębne, dotyczące wyodrębnionych grup pracowników. Na ogół odprawa wypłacana jest na warunkach kodeksowych, w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

Kodeks wymaga wystąpienia związku

Ogólne przepisy prawa pracy zawarte m.in. w Kodeksie pracy wprowadzają powszechne prawo do odprawy emerytalno-rentowej, na zasadach określonych w art. 921 K.p. Na mocy tego przepisu pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, przysługuje odprawa. Przesłankami przyznania odprawy jest rozwiązanie stosunku pracy i wystąpienie związku między tym faktem a przejściem na emeryturę (rentę). Regulacje Kodeksu pracy nie wskazują, w jaki sposób należy rozumieć pojęcie związku między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę. Na podstawie wykształconego w tym zakresie orzecznictwa można jednak przyjąć, że związek ten może mieć charakter m.in.:

  • przyczynowy - kiedy rozwiązanie stosunku pracy następuje z uwagi na to, że pracownikowi przysługuje prawo do emerytury/renty,
     
  • czasowy - w przypadku gdy rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do wymienionych świadczeń,
     
  • czasowo-przyczynowy - jeżeli przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i ustanie zatrudnienia następuje w chwili przyznania świadczenia.

Tryb rozwiązania stosunku pracy generalnie nie ma znaczenia dla nabycia prawa do odprawy emerytalno-rentowej. Przy czym przez wiele lat dominował pogląd, iż jedynym wyjątkiem od tej zasady jest przypadek dyscyplinarnego zwolnienia pracownika, które wyklucza prawo do odprawy emerytalno-rentowej. W ostatnim okresie pojawiło się jednak odmienne rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego podjęte w składzie 7 sędziów (por. uchwałę z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. akt III PZP 1/17), w którym dopuszczono możliwość wypłaty odprawy nawet przy dyscyplinarce.

Szybki powrót do pracy

W celu otrzymania emerytury przyznanej w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego konieczne jest rozwiązanie stosunku pracy. Przerwa w zatrudnieniu (bezpośrednio poprzedzającym przyznanie emerytury) musi nastąpić chociażby na jeden dzień. W związku z tym zdarzają się sytuacje, gdy pracownik rozwiązuje umowę tylko w celu spełnienia tego wymogu, a następnie po krótkiej przerwie (czasami nawet jednodniowej) nawiązuje nowy stosunek pracy. Może się wówczas pojawić wątpliwość, czy pracownik faktycznie przeszedł na emeryturę w rozumieniu art. 921 K.p., skoro rozwiązując stosunek pracy miał zamiar nadal pracować, a nie definitywnie przechodzić na emeryturę.

Analizując tę kwestię należy zwrócić uwagę, że pracownik posiadający ustalone prawo do emerytury, który rozwiązał stosunek pracy, może korzystać ze świadczenia emerytalnego. Z formalnego punktu widzenia można więc przyjąć, że przeszedł na emeryturę (patrz ramka). Ponadto strony stosunku pracy nigdy nie mogą mieć całkowitej pewności co do tego, czy faktycznie nawiążą kolejną umowę o pracę po rozwiązaniu poprzedniej (co nastąpiło w celu otrzymania emerytury). Mogą wystąpić różne przeszkody po stronie pracownika lub pracodawcy, które uniemożliwią ponowne nawiązanie stosunku pracy. W takiej sytuacji można by postawić pracodawcy zarzut niewypłacenia odprawy emerytalnej w wymaganym terminie, którym generalnie jest dzień ustania zatrudnienia. Dlatego też, moim zdaniem, odprawa emerytalna powinna być wypłacona niezależnie od późniejszego kontynuowania zatrudnienia przez strony.

Odprawa od każdego pracodawcy

Odprawa emerytalna jest świadczeniem związanym z danym stosunkiem pracy. Pracownikowi zatrudnionemu u kilku pracodawców przysługuje więc odprawa emerytalna lub rentowa u każdego z nich. Analogicznie wygląda w razie zawarcia dwóch (a nawet więcej) umów o pracę z tym samym pracodawcą. Odprawa emerytalna będzie wówczas przysługiwała z każdego stosunku pracy oddzielnie.

W praktyce przyznawania i wypłaty odprawy emerytalnej zdarzają się sytuacje przejścia na emeryturę pracownika, który już posiada status emeryta, ale przy "pierwszym" przejściu na emeryturę nie otrzymał odprawy emerytalnej. W takim przypadku może pojawić się pytanie, czy taki pracownik, po zakończeniu stosunku pracy nawiązanego już po przyznaniu emerytury, ma prawo do odprawy. Ustanie zatrudnienia następuje bowiem po nabyciu prawa do emerytury, co może poddać w wątpliwość wystąpienie związku pomiędzy zakończeniem zatrudnienia a przejściem na to świadczenie. Jak jednak wynika z utrwalonego orzecznictwa z tego zakresu, rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem pracownika na emeryturę lub rentę oznacza zmianę statusu pracownika lub pracownika-emeryta (rencisty) na status wyłącznie emeryta lub rencisty, co uprawnia do odprawy.

Wypłata odprawy w orzecznictwie sądowym

"(...) status emeryta nie dyskwalifikuje z prawa do podjęcia ponownego zatrudnienia u tego samego, czy też innego pracodawcy. Zatem okoliczność ta nie może pozbawiać prawa do odprawy emerytalnej. (...)".

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt III APa 12/12


"Roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 508/97


"(...) dla prawa do odprawy istotne znaczenie ma definitywne ustanie stosunku pracy. Ono bowiem sprawia, że pracownik staje się wyłącznie emerytem. (...)".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2003 r., sygn. akt I PK 223/02

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.