Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Zasiłki i inne świadczenia  »   Uwzględnianie w podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenia zmniejszonego za okres ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Uwzględnianie w podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenia zmniejszonego za okres nieobecności w pracy

Gazeta Podatkowa nr 37 (1912) z dnia 9.05.2022
Bożena Dziuba

Podstawę wymiaru świadczenia chorobowego należnego pracownikowi, co do zasady, ustala się w oparciu o wypłacone mu wynagrodzenie za okres poprzedzający powstanie niezdolności do pracy lub prawa do świadczenia. Gdy wynagrodzenie to uległo zmniejszeniu ze względu na nieobecność w pracy pracownika, podlega ono stosownemu uzupełnieniu lub wyłączeniu, choć istnieją pewne odstępstwa od tej reguły.

Podstawowa zasada

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, a także odpowiednio wynagrodzenia chorobowego, zasiłku opiekuńczego i zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownikowi ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy/prawo do świadczenia. Z założenia stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy lub prawo do świadczenia.

Jeżeli natomiast niezdolność do pracy/prawo do świadczenia powstała/powstało przed upływem:

  • 12 miesięcy zatrudnienia - podstawę świadczenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia albo
  • pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego - podstawę tę stanowi wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy.

Tak wynika z art. 36 ust. 1, ust. 2 i ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową, z uwzględnieniem art. 47 tej ustawy oraz art. 92 § 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).

Przy czym ustawodawca jednocześnie sprecyzował, iż:

  • gdy mowa o wynagrodzeniu, chodzi tu o przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, jednak
  • przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego nie uwzględnia się (mimo ich oskładkowania) składników wynagrodzenia:
    • do których pracownik zachowuje prawo i są one wypłacane w okresie pobierania tego świadczenia zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu oraz
    • przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu albo których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu (nie uwzględnia się ich przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego należnego za okres po zaprzestaniu ich wypłaty).

Niepełne wynagrodzenie

Zdarza się, że w okresie uwzględnianym przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego pracownik był nieobecny w pracy.

Niektóre nieobecności są traktowane na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę i ich wystąpienie nie wpływa na sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia chorobowego, tak jak ma to miejsce w przypadku pozostałych nieobecności w pracy (patrz: Tabela 1).

Tabela 1. Przyczyny nieobecności w pracy i ich wpływ na ustalanie podstawy wymiaru świadczenia chorobowego
Rodzaj nieobecności w pracy Przykładowe przyczyny nieobecności w pracy Wpływ na ustalanie podstawy wymiaru świadczenia chorobowego
nieobecność traktowana na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę urlop wypoczynkowy w razie wystąpienia takiej nieobecności wynagrodzenie (wypłacone także za te dni) nie podlega uzupełnieniu
urlop okolicznościowy
opieka nad dzieckiem w wieku do lat 14, o której mowa w art. 188 Kodeksu pracy
nieobecność
usprawiedliwiona
choroba, pobyt w szpitalu zmniejszone z tego powodu wynagrodzenie podlega uzupełnieniu na zasadach określonych w art. 37 ust. 2, z uwzględnieniem art. 38 ust. 2 i 3 ustawy zasiłkowej
opieka nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny
urlop macierzyński/na warunkach urlopu macierzyńskiego
urlop rodzicielski
urlop ojcowski
urlop wychowawczy
urlop bezpłatny
nieobecność nieusprawiedliwiona, tzw. NN w razie wystąpienia takiej nieobecności w pracy zmniejszone z tego powodu wynagrodzenie nie podlega uzupełnieniu

Otóż jeśli nieobecność ta wystąpiła z przyczyn usprawiedliwionych, wówczas, za sprawą art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej, przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia chorobowego:

  • wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,
  • przyjmuje się, po stosownym uzupełnieniu, na zasadach określonych w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej (patrz: Tabela 2), wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Natomiast w sytuacji, gdy w uwzględnianym okresie (12 lub pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy/prawa do świadczenia) pracownik w każdym z analizowanych miesięcy z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za wszystkie miesiące po stosownym uzupełnieniu.

Inaczej jednak sytuacja wygląda w przypadku, gdy nieobecność w pracy choćby w jednym dniu w danym miesiącu nastąpiła z przyczyn nieusprawiedliwionych (tzw. NN). Wówczas bowiem wynagrodzenie za ten miesiąc odpowiednio:

  • nie podlega uzupełnieniu albo
  • przy uzupełnianiu wynagrodzenia za dany miesiąc albo ustalaniu, czy pracownik przepracował co najmniej połowę wymaganego czasu pracy, w liczbie dni, którą pracownik był obowiązany przepracować, nie uwzględnia się dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Oznacza to, że NN realnie zmniejsza wysokość faktycznej podstawy wymiaru świadczenia.

Tabela 2. Zasady uzupełniania wynagrodzenia w zależności od przyczyny nieobecności w pracy
Nieobecność w pracy z przyczyn Sposób uwzględniania wynagrodzenia za dany miesiąc, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie
w stałej miesięcznej wysokości2 zmienne
usprawiedliwionych1 Do podstawy wymiaru świadczenia chorobowego za dany(-e) miesiąc(-e) przyjmuje się:
wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy. wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w tym miesiącu.3
W przypadku gdy wynagrodzenie pracownika składa się ze składników stałych i zmiennych, zmniejszanych proporcjonalnie do okresu nieobecności w pracy, a w miesiącu, który wymaga uzupełnienia, pracownik otrzymał także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, wówczas całość wynagrodzenia, w tym składniki stałe, należy przy uzupełnianiu potraktować jako składniki zmienne.
nieusprawiedliwionych Do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w tym miesiącu, bez uzupełniania jego wysokości za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Przy ustalaniu wynagrodzenia za pełny miesiąc, w liczbie dni, którą pracownik był obowiązany przepracować, nie uwzględnia się dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
1 Gdy pracownik z takich przyczyn przepracował w danym miesiącu co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy albo w każdym z 12 lub pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy/prawa do świadczenia wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy.
2 Wynagrodzenie określone w stawce godzinowej traktuje się jak wynagrodzenie stałe.
3 Jeżeli niezdolność do pracy/prawo do świadczenia pracownika powstała(-o) przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego i pracownik z wynagrodzeniem zmiennym nie osiągnął żadnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowi kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała(-o) niezdolność do pracy/prawo do świadczenia, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje świadczenie chorobowe.

Gwarantowana podstawa zasiłku

Trzeba jednak pamiętać o gwarancji określonej w art. 45 ustawy zasiłkowej. W przypadku gdy ustalona pracownikowi na ogólnych zasadach podstawa wymiaru świadczenia chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy okaże się niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, zmniejszonej o wartość odpowiadającą 13,71% tego wynagrodzenia, ulega podwyższeniu do tej gwarantowanej kwoty.

Pracownikom niepełnoetatowym najniższą podstawę wymiaru świadczenia chorobowego ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.


Kalkulator najniższej podstawy wymiaru świadczeń chorobowych dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.


Ustawodawca, wprowadzając tę regułę, nie uzależnił jej stosowania od powodu zbyt niskiej faktycznej podstawy wymiaru świadczenia. Zastrzegł jedynie, iż nie dotyczy ona ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, a więc m.in. pracowników młodocianych zatrudnionych w ramach przyuczenia do wykonywania zawodu.

Tym samym, nawet jeśli faktyczna podstawa wymiaru zasiłku okaże się bardzo niska z uwagi na występujące nieobecności nieusprawiedliwione pracownika, to i tak ostatecznie jej wysokość nie może być niższa od najniższej podstawy wymiaru zasiłku (przykład 1).

Przykład 1

Pracownik, zatrudniony od 15 marca 2022 r., przez kilka pierwszych dni maja 2022 r. sprawował opiekę nad chorym 5-letnim synem. Podstawę wymiaru należnego mu zasiłku opiekuńczego stanowi wynagrodzenie za jedyny pełny miesiąc kalendarzowy poprzedzający powstanie prawa do świadczenia, tj. za kwiecień 2022 r. Pracownik wynagradzany jest stawką godzinową (20 zł/godz.), przy czym przez 4 dni kwietnia 2022 r. był nieobecny w pracy z przyczyn nieusprawiedliwionych. W takim przypadku do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie wypłacone mu za ten miesiąc, bez uzupełniania jego wysokości za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy (NN).

W efekcie podstawa ta wynosi 2.209,02 zł, zgodnie z wyliczeniem:

- 16 dni (przepracowanych) × 8 godz. = 128 godz.,
- 128 godz. × 20 zł/godz. = 2.560 zł,
- 2.560 zł - 350,98 zł (składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków pracownika) = 2.209,02 zł - faktyczna podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego.

Ponieważ jest ona niższa od najniższej podstawy wymiaru zasiłku przewidzianej dla tego pracownika, zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy (2.209,02 zł < 2.597,33 zł), ulega podwyższeniu do tej gwarantowanej kwoty, tj. do 2.597,33 zł.


Przykład 2

Załóżmy, że pracownik z przykładu 1, zamiast nieobecności nieusprawiedliwionej, przez 4 dni kwietnia 2022 r. przebywał na urlopie bezpłatnym.

W tej sytuacji jego wynagrodzenie za kwiecień 2022 r. podlega uzupełnieniu do pełnego miesiąca. Podstawę zasiłku opiekuńczego stanowi więc kwota 2.761,28 zł, zgodnie z wyliczeniem:

- 20 dni (roboczych w tym miesiącu) × 8 godz. = 160 godz.,
- 160 godz. × 20 zł/godz. = 3.200 zł,
- 3.200 zł - 3.200 zł × 13,71% = 2.761,28 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Zasiłki i inne świadczenia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.