Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Zasiłki i inne świadczenia  »   Zasiłek opiekuńczy przy pracy zmianowej rodziców
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasiłek opiekuńczy przy pracy zmianowej rodziców

Gazeta Podatkowa nr 45 (1399) z dnia 5.06.2017
Honorata Urbaniak

Zasiłek opiekuńczy to jedno ze świadczeń rekompensujących utracone zarobki. Jest on należny, gdy ubezpieczony nie może świadczyć pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad zdrowym lub chorym dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny. Przy czym poza sytuacją, gdy opieka sprawowana jest nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat, przesłanką negatywną przy ustalaniu prawa do zasiłku jest obecność we wspólnym gospodarstwie domowym innego członka rodziny mogącego taką opiekę zapewnić. Przy ocenie tego kryterium w przypadku opieki nad dzieckiem istotną rolę odgrywa harmonogram pracy drugiego z rodziców.

Przesłanki prawa do zasiłku

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, jeśli został on zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

  • zdrowym dzieckiem do 8 lat,
     
  • chorym dzieckiem do 14 lat,
     
  • innym chorym członkiem rodziny, tj. m.in. dzieckiem w wieku powyżej 14 lat, jeżeli pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Przy czym zasiłek z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem przysługuje w przypadku:

  • nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
     
  • porodu/choroby małżonka ubezpieczonego/rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
     
  • pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.

Przy ustalaniu prawa do zasiłku istotną kwestią jest limit dni przypadających w ciągu roku kalendarzowego, przez które ubezpieczony może pobierać omawiane świadczenie. Generalnie jest to 60 dni w ciągu roku kalendarzowego, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowym albo chorym dzieckiem. Jeżeli chodzi o opiekę nad innym chorym członkiem rodziny, to zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez okres 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Jednak łącznie z tytułu opieki nad wszystkimi osobami świadczenie należne jest nie dłużej niż przez 60 dni w ciągu roku kalendarzowego, ponadto niezależnie od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.

Kwestie te reguluje art. 32, 33 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Obecność innego domownika

Oprócz limitu okresu, za który świadczenie jest należne, kolejną przesłanką negatywną powodującą, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jest obecność poza ubezpieczonym innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym mogących zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Jedynie w przypadku opieki sprawowanej przez ubezpieczonego nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat obecność innego domownika nie ma znaczenia przy ocenie prawa do zasiłku opiekuńczego (art. 34 ustawy zasiłkowej).

O ile ustawodawca nie zdefiniował kogo należy uznać za członka rodziny mogącego zapewnić opiekę, to odpowiedź na pytanie, kto nie może takiej opieki zapewnić znajduje się w komentarzu ZUS do ustawy zasiłkowej, dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl (patrz ramka).

System pracy zmianowej

Zasiłek opiekuńczy należny jest ubezpieczonemu za każdy dzień sprawowanej opieki wskazany w odpowiednim dokumencie, nie wyłączając dni wolnych od pracy (art. 35 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Przy ocenie prawa do zasiłku opiekuńczego istotne znaczenie ma więc czy dzień, w którym ubezpieczony powinien sprawować opiekę nad członkiem rodziny, jest dla niego dniem:

  • wolnym od pracy czy
     
  • pracującym.

Gdy opieka przypada na dni wolne od pracy dla ubezpieczonego, to obecność innych domowników nie ma znaczenia. Inaczej sytuacja wygląda, gdy w dni będące dla ubezpieczonego pracującymi jest inny domownik mogący zapewnić opiekę osobie jej wymagającej. Sytuacja taka może mieć miejsce, gdy jedno albo dwoje rodziców pracuje w systemie pracy zmianowej. To czy w danym dniu jest domownik mogący zapewnić opiekę dziecku wynika z harmonogramów pracy dwojga rodziców.

Oświadczenie odnośnie okoliczności związanych z:

  • obecnością innego domownika mogącego zapewnić opiekę dziecku,
     
  • wykonywaniem przez ubezpieczonego oraz drugiego rodzica dziecka pracy w systemie pracy zmianowej,

ubezpieczony umieszcza we wniosku o zasiek opiekuńczy, który może zostać sporządzony na formularzu ZUS Z-15.

Tak więc, jeżeli dziecko wymaga opieki w okresie, w którym ubezpieczony powinien świadczyć pracę, a drugi z rodziców tego dziecka ma w tym czasie dni wolne od pracy, to ubezpieczony nie nabędzie prawa do zasiłku opiekuńczego za dni, w których opiekę mógłby zapewnić drugi rodzic. Nie będzie to miało miejsca, gdy rodzic dziecka odpoczywa po pracy na nocnej zmianie.

Przykład

Pan Jan będący pracownikiem złożył wniosek o zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym synem w wieku 3 lat, przedkładając zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA na okres od 22 do 28 maja 2017 r. Harmonogram pracy małżonków przedstawiał się następująco:

Data
Małżonkowie
22 maja 2017 r. 23 maja 2017 r. 24 maja 2017 r. 25 maja 2017 r. 26 maja 2017 r. 27 maja 2017 r. 28 maja
2017 r.
poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela
pracownik I zmiana II zmiana II zmiana III zmiana III zmiana wolne wolne
pracownica II zmiana III zmiana III zmiana wolne wolne I zmiana I zmiana

Uwaga: I zmiana - 600-1400, II zmiana - 1400-2200, III zmiana - 2200-600

Pan Jan nabył prawo do zasiłku opiekuńczego za cały okres wynikający z ZUS ZLA. Rozpatrzeniu podlegał okres od 22 do 26 maja 2017 r., kiedy pan Jan miał obowiązek świadczenia pracy. Od 22 do 24 maja br. godziny pracy pana Jana pokrywają się częściowo z godzinami pracy małżonki. Natomiast, pomimo iż małżonka pana Jana w dniu 25 maja br. ma wolne, to nie można jej uznać za członka rodziny mogącego zapewnić opiekę dziecku, bowiem odpoczywa po nocnej zmianie. Jeśli chodzi o 26 maja br., to nie można przyjąć, że jest inny domownik. Gdyby bowiem pan Jan udał się do pracy w tym dniu, to zakończyłby ją o 6.00 rano dnia następnego, kiedy to małżonka rozpoczyna I zmianę. Ponieważ godziny pracy w tych dniach częściowo pokrywają się, również za 26 maja br. panu Janowi należny jest zasiłek opiekuńczy.


Za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, w rozumieniu art. 34 ustawy zasiłkowej, mogącego zapewnić opiekę nie uważa się m.in.:

» osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
» pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie.

Ponadto, zgodnie z wyjaśnieniami ZUS, w przypadku gdy rodzice dziecka pracują na różnych zmianach, każde z nich uważane jest za osobę stale opiekującą się dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat. W razie choroby, porodu lub pobytu małżonka ubezpieczonego lub jednego z rodziców m.in. w szpitalu, drugiemu z rodziców przysługuje zasiłek opiekuńczy za dni, w których dziecko pozostawałoby bez opieki. Natomiast jeśli oboje rodzice, bądź jedno z nich pracują w systemie pracy zmianowej, zasiłek przysługuje, gdy zdrowe lub chore dziecko pozostawałoby bez opieki w wyniku częściowego pokrywania się godzin pracy, wskutek dojazdu lub dojścia do pracy i z pracy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Zasiłki i inne świadczenia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.