Sprawozdanie finansowe na finiszu

W dniu 31 marca 2023 r. przypada ostateczny termin sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego na dzień 31 grudnia 2022 r. Towarzysząc księgowym także na ostatnim etapie prac bilansowych, wyjaśniamy jeszcze często zgłaszane wątpliwości dotyczące tego sprawozdania.

Nadpłaty należności i zobowiązań

Jeśli jednostka posiada nadpłaty należności, najprostszym rozwiązaniem jest zwrócenie ich na rachunki bankowe kontrahentów w celu "wyczyszczenia" kont rozrachunkowych. Nie można kwot tych spisać na podstawie decyzji kierownika jednostki przed ich przedawnieniem, gdyż stanowią one zobowiązanie jednostki. Możliwość spisania ich w pozostałe przychody operacyjne pojawi się w dacie przedawnienia zobowiązania lub umorzenia przez dłużnika długu. Gdy na dzień bilansowy na koncie rozrachunkowym widnieją salda zobowiązań wynikające z nadpłat należności, można je zaprezentować w bilansie sporządzanym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości jako inne zobowiązania krótkoterminowe.

Z kolei w przypadku gdy jednostka pomyłkowo dokonała zapłaty zobowiązania w większej kwocie niż wynikająca z dokumentu (np. faktury), na koncie rozrachunkowym ma należność od kontrahenta. Jeżeli nie zamierza wystąpić do kontrahenta o jej zwrot, może ją spisać w momencie jej przedawnienia w pozostałe koszty operacyjne. Jeśli jest to drobna kwota (a tak jest najczęściej), można spisać ją w pozostałe koszty operacyjne na podstawie pisemnej decyzji kierownika jednostki o odstąpieniu od jej dochodzenia. W sytuacji jednak gdy do dnia bilansowego nie nastąpi zwrot takiej kwoty albo jej spisanie, saldo z tego tytułu można wykazać w bilansie jako inne należności krótkoterminowe.

Leasing w bilansie i rachunku zysków i strat

W przypadku użytkowania środków trwałych na podstawie umów leasingu operacyjnego korzystający wykazuje:

• w bilansie ewentualne rozliczenia międzyokresowe z tytułu wstępnej opłaty leasingowej i zobowiązania z tytułu dostaw i usług dotyczące nieopłaconych faktur za leasing operacyjny,
• w rachunku zysków i strat łączne opłaty leasingowe w kosztach działalności operacyjnej lub w pozostałych kosztach operacyjnych.

Z kolei w odniesieniu do umów leasingu finansowego korzystający wykazuje:

• w bilansie w środkach trwałych wartość netto przedmiotów leasingu finansowego; w zaliczkach na środki trwałe w budowie kwotę zaliczek wpłaconych na poczet umów o leasing finansowy, a kwotę zobowiązań z tytułu leasingu finansowego w innych zobowiązaniach finansowych w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe,
• w rachunku zysków i strat amortyzację przedmiotów leasingu w kosztach działalności operacyjnej lub w pozostałych kosztach operacyjnych oraz - jako koszty finansowe - przypadającą na okres część odsetkową opłat leasingowych.

Jeśli leasing finansowy jest operacyjnym dla celów podatkowych, może wystąpić dodatkowo konieczność utworzenia aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego (przykład), które podlegają wykazaniu w bilansie odpowiednio w aktywach lub pasywach. Podatek odroczony wpłynie wówczas na kwotę podatku zaprezentowaną w rachunku zysków i strat.

CIT estoński a nota podatkowa

Zasadniczo wszyscy podatnicy CIT (poza tymi, którzy mają status jednostki mikro lub jednostki małej) są obowiązani do sporządzenia noty podatkowej, tj. ustrukturyzowanego elementu sprawozdania finansowego przedstawiającego rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto. Natomiast po wyborze opodatkowania estońskim CIT nie powstają różnice między wykazywanymi w księgach rachunkowych kosztami i przychodami a kosztami i przychodami podatkowymi. Bilansowe koszty i przychody są wówczas również kategoriami podatkowymi. W przypadku podatników na estońskim CIT różnica między podstawą opodatkowania CIT a wynikiem finansowym brutto może powstać jedynie z powodu wystąpienia dochodu, o którym mowa w art. 28m ust. 1 ustawy o pdop (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.), w tym z tytułu ukrytych zysków i wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Tacy podatnicy nie wypełnią w nocie podatkowej tytułów z pozycji od B do H, natomiast różnice między zyskiem/stratą brutto (pozycja A) a podstawą opodatkowania (pozycja J) wykazują w pozycji I "Inne zmiany podstawy opodatkowania".