Zakup paneli fotowoltaicznych wraz z montażem, stanowiących samodzielny obiekt inwentarzowy

Posiadamy budynek będący naszym środkiem trwałym. Na dachu tego budynku, na specjalnym stelażu, zostaną zamontowane panele fotowoltaiczne. W razie potrzeby będzie je można zdemontować nienaruszając konstrukcji dachu. Umowa na zakup i montaż paneli opiewa na kwotę 63.000 zł. Czy możemy uznać panele fotowoltaiczne za odrębny środek trwały, czy może powinniśmy zwiększyć wartość początkową już istniejącego środka trwałego - budynku, na którym zostaną one zamontowane?

Składnik majątku można zakwalifikować do środków trwałych, jeżeli spełnia on warunki zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. Z przepisu tego wynika, że środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Do środków trwałych zalicza się nieruchomości, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy oraz ulepszenia w obcych środkach trwałych. Warto dodać, że z pkt 4.14-4.15 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11) wynika, że środek trwały uznaje się za zdatny do użytkowania, w przypadku gdy jest on kompletny i jednocześnie spełnia:

• wymogi prawne - przewidziane w przepisach regulujących szczególne warunki, jakie muszą spełniać określone kategorie środków trwałych, aby zostały dopuszczone do użytkowania,
• wymogi wewnętrzne - polegające na jego dostosowaniu do miejsca i warunków funkcjonowania, zgodnie z wymaganiami jednostki.

Zdatność środka trwałego do użytkowania powinna być potwierdzona odpowiednim dokumentem odbioru, ewentualnie po przeprowadzeniu stosownych prób. Kompletność środka trwałego oznacza, że może on realizować przypisane mu funkcje, czyli że spełnia wszystkie warunki techniczne (pod względem konstrukcyjnym) i prawne przewidziane dla danej kategorii środków trwałych, a w szczególności zawiera wszystkie części składowe.

Z kolei nakłady poniesione na ulepszenie środka trwałego ujmuje się, co do zasady, jako zwiększenie wartości początkowej środka trwałego. Ulepszenie polega na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powoduje, że wartość użytkowa ulepszonego środka trwałego po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami (por. art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości).

Natomiast z przepisów podatkowych wynika, że środki trwałe uważa się za ulepszone, jeżeli suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10.000 zł oraz wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji (por. art. 16g ust. 13 updop i art. 22g ust. 17 updof).

Z kolei na mocy objaśnień szczegółowych do grupy 1 KŚT "Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego", do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, np. instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe oraz normalne wyposażenie budynku, takie jak wbudowane meble. W skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się także obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie. Obiekty pomocnicze, obsługujące więcej niż jeden budynek, należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem. Z objaśnień do grupy 1 KŚT można zatem wnioskować, że paneli fotowoltaicznych niewbudowanych w konstrukcję budynku, nie kwalifikuje się do elementów wyposażenia budynku, a tym samym nie jest zasadne stosowanie przepisów dotyczących ulepszenia środka trwałego (tu: budynku, na którym zamontowane są panele).

Panele fotowoltaiczne zamontowane na dachu budynku pytającej jednostki powinny zatem stanowić odrębny od budynku środek trwały. Z pytania wynika bowiem, że panele te nie są trwale związane z budynkiem, gdyż można je odłączyć bez uszkodzenia wchodzących w jego skład urządzeń, jak również konstrukcji dachu. Jeżeli zatem panele fotowoltaiczne posiadają wszystkie elementy konstrukcyjne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania, jako całość, zgodnie z przeznaczeniem (tj. są kompletne i zdatne do użytku) oraz jednostka zamierza je wykorzystywać w toku podstawowej działalności operacyjnej dłużej niż rok, to powinny one stanowić samodzielny środek trwały.

Warto przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 września 2020 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.522.2020.2.AC, dotyczącą możliwości dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego nabytego systemu fotowoltaicznego. W interpretacji tej czytamy, że: "(...) Wnioskodawca zamierza zainstalować na wspomnianym budynku instalację fotowoltaiczną, która ma obniżyć koszty eksploatacji budynku. Przewidywany koszt zakupu i montażu instalacji to około 50 000 zł, bez podatku od towarów i usług. Instalacja fotowoltaiczna zostanie zabudowana w taki sposób, że w każdym momencie może zostać zdemontowana, bez szkody dla substancji budowlanej i przeniesiona w inne miejsce, w tym na inny budynek. Pozwala na to konstrukcja samej instalacji oraz sposób jej montażu (...).

W publikowanych indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego, wydanych w identycznym lub bardzo zbliżonym stanie faktycznym ustabilizował się pogląd, że instalacje fotowoltaiczne należy klasyfikować, zgodnie z KŚT, pod symbolem 669. Pogląd ten został wyrażony w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 16 października 2019 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.389.2019.1.DJD oraz interpretacji indywidualnej z dnia 3 listopada 2016 r., nr 3063-ILPB2.4510.105.2016.1.AK.

Uznając jednolite stanowisko Krajowej Informacji Podatkowej w zakresie traktowania instalacji fotowoltaicznej, jako odrębnego środka trwałego o symbolu klasyfikacyjnym KŚT 669 uznać należy, że instalacja taka stanowić będzie odrębny środek trwały, który nie modyfikuje wartości budynku, na którym został zamontowany.

Nie można zatem traktować instalacji fotowoltaicznej jako zwiększenia wartość budynku, jego części składowej, a wyłącznie, jako odrębny środek trwały (...)".

Ewidencja księgowa zakupu paneli fotowoltaicznych wraz z montażem, uznanych za odrębny środek trwały, będzie przebiegała w księgach rachunkowych na zasadach ogólnych. Oznacza to, że zakupione panele wprowadza się do ewidencji w cenie nabycia obejmującej - obok kwoty należnej sprzedającemu - również koszty związane z zakupem, czyli np. koszty montażu w miejscu docelowym, transportu, załadunku. Koszty te można ująć wstępnie na koncie 08 "Środki trwałe w budowie", a w momencie przekazania środka trwałego (tu: paneli fotowoltaicznych) do używania, przeksięgować na konto środków trwałych, zapisem po stronie Wn konta 01 "Środki trwałe" (w analityce: Panele fotowoltaiczne), w korespondencji ze stroną Ma konta 08 "Środki trwałe w budowie". Koszty te można także zaksięgować z pominięciem konta 08.