Kredyt zaciągnięty przez jednostkę samorządu terytorialnego

Jesteśmy jednostką samorządu terytorialnego (gminą). Prowadzimy jeden rachunek bankowy dla budżetu i dla urzędu jako jednostki budżetowej. Na pokrycie przejściowego deficytu budżetu zaciągnęliśmy kredyt. Jak ująć w księgach jednostki samorządu terytorialnego operacje związane z zaciągniętym kredytem?

Zasady zaciągania kredytów przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa) regulują przepisy ustawy o finansach publicznych. Z art. 89 ust. 1 tej ustawy wynika, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów,

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Zaciągnięte kredyty z przeznaczeniem na pokrycie deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, powinny - na podstawie art. 89 ust. 2 ustawy o finansach publicznych - zostać spłacone w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte. Suma zaciągniętych kredytów nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego, stanowiącej podstawę gospodarki finansowej tej jednostki (art. 91 ust. 1 ustawy o finansach publicznych).

W przypadku ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o kredyt na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 ustawy o finansach publicznych (czyli z wyjątkiem kredytu przeznaczonego na pokrycie przejściowego deficytu), zarząd tej jednostki jest obowiązany uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty kredytu (art. 91 ust. 2 ww. ustawy).

Zasady ewidencji zdarzeń dotyczących budżetów jednostek samorządu terytorialnego określone zostały w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 760), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie szczególnych zasad rachunkowości budżetowej.

Z załącznika tego wynika, iż do ewidencji kredytów bankowych zaciągniętych na finansowanie budżetu służy konto 134 "Kredyty bankowe". Na stronie Ma tego konta ujmuje się kredyt bankowy zaciągnięty na finansowanie budżetu oraz odsetki od tego kredytu, natomiast na stronie Wn tego konta ujmuje się spłatę lub umorzenie kredytu. Odsetki od zaciągniętego przez gminę kredytu powinny być przy tym ewidencjonowane w korespondencji ze stroną Wn konta 909 "Rozliczenia międzyokresowe". Z opisu do konta 909 wynika bowiem, że służy ono do ewidencji rozliczeń międzyokresowych. Na stronie Wn tego konta ujmuje się w szczególności koszty finansowe stanowiące wydatki przyszłych okresów (np. odsetki od zaciągniętych kredytów lub pożyczek). W przypadku gdy w jednostce prowadzony jest jeden wspólny rachunek bankowy dla budżetu i dla urzędu jako jednostki budżetowej, zapłata odsetek od kredytu podlega dodatkowo ujęciu na kontach 133 "Rachunek budżetu", 223 "Rozliczenie wydatków budżetowych" i 902 "Wydatki budżetu".

Więcej na temat rachunkowości w jednostkach samorządu terytorialnego można przeczytać w serwisie www.serwisbudzetowy.pl

Należy również pamiętać, iż w takiej sytuacji - równolegle do zapłaty odsetek ze wspólnego rachunku bankowego - w księgach jednostki budżetowej wskazane jest zaksięgować, na podstawie dokumentu PK, zapłacone odsetki, zapisem:

Jeśli bowiem w jednostce prowadzony jest jeden wspólny rachunek bankowy dla budżetu i dla urzędu, to dotyczące tego urzędu obroty związane z jego dochodami i wydatkami muszą być księgowane w ewidencji urzędu (jednostki budżetowej) na koncie 130 jako zapis wtórny do konta 133. Odbywa się to na podstawie polecenia księgowania.

Ponadto przypominamy, iż - w myśl art. 249 ust. 3 ustawy o finansach publicznych - plan finansowy urzędu jednostki samorządu terytorialnego powinien uwzględniać wydatki budżetowe, które nie występują w planach finansowych innych jednostek budżetowych, w tym wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiącego i zarządu jednostki samorządu terytorialnego. Uzasadnia to konieczność wykazywania kosztów obsługi długu publicznego, jakimi są odsetki od zaciągniętych kredytów w planie finansowym urzędu jednostki samorządu terytorialnego, a co za tym idzie ujmowania ich w księgach urzędu (w ciężar kosztów finansowych lub środków trwałych w budowie).

Przykład

I. Założenia:

1. W sierpniu 2017 r. jednostka samorządu terytorialnego (gmina) zaciągnęła kredyt na pokrycie przejściowego deficytu budżetu w wysokości: 1.150.000 zł.
    
2. Na koniec września 2017 r. zarachowano odsetki należne od zaciągniętego kredytu w wysokości: 2.875 zł.
    
3. W październiku 2017 r. dokonano całkowitej spłaty zaciągniętego kredytu.
    
4. W jednostce prowadzony jest jeden rachunek bankowy dla budżetu i dla urzędu jako jednostki budżetowej.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

A. Zapisy w budżecie jednostki samorządu terytorialnego:

B. Zapisy w jednostce budżetowej: