Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Uprawnienia pracownicze na przełomie roku
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Uprawnienia pracownicze na przełomie roku

Gazeta Podatkowa nr 104 (1875) z dnia 30.12.2021
Agata Barczewska

Z dniem 1 stycznia danego roku następuje zmiana wielu wskaźników prawa pracy, obowiązujących w granicach danego roku kalendarzowego. Chodzi tu o wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, kwoty wolne od potrąceń czy współczynnik urlopowy. Zmiana tych wskaźników może mieć znaczenie przy wypłacie wynagrodzenia za grudzień danego roku w styczniu roku następnego.

Minimalne z ubiegłego roku i kwota wolna

Z dniem 1 stycznia danego roku następuje zmiana minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponieważ wielu pracodawców wypłaca wynagrodzenia za dany miesiąc w terminie do 10. dnia następnego miesiąca, może się pojawić pytanie, jaką płacę minimalną należy zapewnić pracownikowi przy wypłacie za grudzień poprzedniego roku. Odpowiadając na to pytanie, należy mieć na uwadze, że dla potrzeb zapewnienia wynagrodzenia minimalnego termin wypłaty nie jest czynnikiem decydującym. Rozstrzygające jest to, za jaki miesiąc dane wynagrodzenie przysługuje. Wypłata w styczniu danego roku wynagrodzenia za grudzień ubiegłego roku powinna więc nastąpić z uwzględnieniem stawki płacy minimalnej obowiązującej w ubiegłym roku.

Przy dokonywaniu potrąceń niealimentacyjnych z wynagrodzenia za pracę obowiązuje kwota wolna od potrąceń. Odpowiada ona określonemu procentowi minimalnego wynagrodzenia za pracę. W związku ze zmianą tego wynagrodzenia od pierwszego dnia nowego roku kalendarzowego pojawiały się wątpliwości, od jakiego wynagrodzenia minimalnego należy ustalać kwotę wolną od potrąceń przy wypłacie wynagrodzenia za grudzień w styczniu następnego roku. Wobec braku regulacji w tym zakresie w sprawie wypowiedziały się urzędy, m.in. Główny Inspektorat Pracy. W piśmie z dnia 26 stycznia 2011 r. (znak: GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP) przychylił się on do stosowania kwoty wolnej obowiązującej w dniu wypłaty, tj. z bieżącego roku.

Wynagrodzenie urlopowe po przeliczeniu

Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował (art. 172 K.p.). Szczegółowe zasady obliczania wynagrodzenia za urlop zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego... (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.), zwanego rozporządzeniem urlopowym.

Składniki wynagrodzenia określone w stałej stawce miesięcznej uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Natomiast zmienne składniki miesięczne przyjmuje się do podstawy urlopowej w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 (w razie znacznego wahania ich wysokości - z 12) miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

W określonych okolicznościach składniki zmienne miesięczne podlegają przeliczeniu. Przewiduje to § 10 rozporządzenia urlopowego, zgodnie z którym w razie zmiany w zmiennych miesięcznych składnikach wynagrodzenia lub zmiany ich wysokości w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru - wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu jego wykorzystywania - podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian. Takie zmiany wynagrodzenia mają miejsce m.in. przy zmianie (w praktyce podwyższeniu) wynagrodzenia minimalnego. W takiej sytuacji, na podstawie § 10 rozporządzenia urlopowego, składniki zmienne wymagają przeliczenia.

Bieżący współczynnik urlopowy

W razie niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny (art. 171 K.p.). Do obliczenia ekwiwalentu za 1 dzień urlopu wykorzystywany jest współczynnik urlopowy. Ustala się go odrębnie w każdym roku kalendarzowym i stosuje do obliczania ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku kalendarzowego.

Przepisy rozporządzenia urlopowego nie zawierają regulacji określających wprost, jaki współczynnik należy stosować w sytuacji, gdy w styczniu danego roku wypłacany jest ekwiwalent za urlop zaległy z ubiegłego roku/lat. Odpowiedź na to pytanie można jednak pośrednio wywnioskować z § 19 ust. 1 rozporządzenia urlopowego. Na jego podstawie należy uznać, że w przypadku wypłaty w styczniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy z ubiegłego roku/lat należy stosować współczynnik urlopowy obowiązujący w roku wypłaty.

W kontekście przełomu roku należy odnieść się do często spotykanej w tym okresie sytuacji, tj. podpisania nowej umowy o pracę z dniem 1 stycznia nowego roku, bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej umowy o pracę. W takim przypadku - w razie skorzystania przez pracownika z urlopu wypoczynkowego w pierwszych 3 miesiącach nowego roku - może się pojawić kwestia ustalenia okresu, z którego przyjmuje się składniki zmienne miesięczne do podstawy wynagrodzenia urlopowego. Jak już wspomniano, do tej podstawy kwalifikują się składniki wypłacone w określonym czasie (z 3 lub 12 miesięcy przypadających bezpośrednio przed miesiącem korzystania z urlopu). Zasady uwzględniania poszczególnych składników w wynagrodzeniu urlopowym obowiązują jednak w okresie trwania danej umowy o pracę. Nie przyjmuje się składników wynagrodzenia z umów zakończonych, chociażby oznaczało to niemożność uwzględnienia składników zmiennych w podstawie urlopowej lub przyjęcie ich z krótszego okresu (patrz ramka).

"(...) przepis art. 171 § 3 Kodeksu pracy nie obejmuje możliwości przeniesienia do kolejnej umowy o pracę składników wynagrodzenia wypłaconych pracownikowi z tytułu wykonywania pracy na podstawie poprzedniej umowy o pracę, która już nie obowiązuje. (...) również przepisy rozporządzenia (...) w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego (...) nie zawierają podstawy prawnej do przyjęcia tezy, że zakres podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego czy podstawy ekwiwalentowej można rozszerzyć na poprzednio rozwiązaną umowę o pracę i z niej wliczyć do podstawy wymiaru uzyskane przez pracownika wynagrodzenia. (...)".

Pismo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 18 lipca 2017 r.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.