Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Zlecenie kontroli pracowników na zwolnieniu lekarskim
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zlecenie kontroli pracowników na zwolnieniu lekarskim

Gazeta Podatkowa nr 56 (1618) z dnia 15.07.2019
Bożena Dziuba

Pracodawca/zleceniodawca wypłacający zasiłki swoim ubezpieczonym (pracownikom/osobom zatrudnionym na umowę zlecenia) jest uprawniony do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania przez tych ubezpieczonych zwolnienia od pracy. Może dokonywać tych kontroli osobiście lub też upoważnić do ich przeprowadzenia inne osoby. Zdarza się, że taka kontrola zlecana jest do wykonania zewnętrznemu podmiotowi.

Prawo do świadczenia

Ubezpieczony niezdolny do pracy z powodu choroby, po spełnieniu określonych przez ustawodawcę warunków (w tym w zakresie posiadania wymaganego okresu ubezpieczenia), może korzystać z zasiłku chorobowego. Jeśli jednak w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Tak wynika z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 645), zwanej ustawą zasiłkową, która jednocześnie zastrzega (w ust. 3 przywołanego artykułu), iż wskazane okoliczności, pozbawiające prawa do zasiłku, ustala się w trybie kontroli ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem.

Co istotne, z tego samego powodu ubezpieczony może utracić prawo do:

  • wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego pracownikowi za okres pierwszych 33 lub 14 dni niezdolności do pracy w danym roku, które w świetle art. 92 § 3 pkt 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040) nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego, a także
     
  • świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku opiekuńczego, do których za sprawą art. 22art. 35 ust. 2 ustawy zasiłkowej ma odpowiednie zastosowanie przywołany wcześniej art. 17 tej ustawy.

Przeprowadzanie kontroli

Do kontrolowania swoich ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem są upoważnieni płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, tj. ci, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, a tym samym wypłacają zasiłki swoim ubezpieczonym. Gdy płatnik składek nie posiada takich uprawnień, kontrolę tę przeprowadza ZUS.

Szczegółowe zasady i tryb kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zostały określone w wydanym w tej sprawie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (Dz. U. z 1999 r. nr 65, poz. 743), zwanym dalej rozporządzeniem. Oprócz zakresu przeprowadzanych kontroli (patrz ramka), rozporządzenie to wskazuje m.in., iż:

  • powinny być one dokonywane w miarę potrzeby, bez ustalania z góry stałych ich terminów, ale nasilane w okresach, w których występuje zwiększona absencja z powodu choroby lub sprawowania opieki,
     
  • osobie kontrolującej prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy płatnik składek wystawia imienne upoważnienie, które uprawnia do wykonywania kontroli również w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu lub miejscu zatrudnienia osoby kontrolowanej,
     
  • w razie stwierdzenia w trakcie kontroli okoliczności uzasadniających pozbawienie prawa do świadczenia, osoba kontrolująca sporządza protokół, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy, a następnie przedkłada ten protokół ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag,
     
  • wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie od pracy wykorzystywane było niezgodnie z jego celem, rozstrzyga właściwa jednostka organizacyjna ZUS, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego - w razie sporu organ rentowy wydaje decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu, zgodnie z zawartym w niej pouczeniem.

Wzory upoważnienia oraz protokołu zostały określone w załącznikach (nr 12) do rozporządzenia. Ich formularze dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Zasiłki i świadczenia.

Upoważnione osoby

Z przywołanych wcześniej przepisów wynika, iż płatnik składek (np. pracodawca) uprawniony do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy może tę kontrolę przeprowadzić sam (osobiście) albo zlecić przeprowadzenie tej kontroli innej osobie, np. innemu pracownikowi. Jednak, jak podkreśla ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl, ze względu na wrażliwy charakter sprawy, powinna to być osoba:

  • ciesząca się dobrą opinią i budząca zaufanie, a także
     
  • znająca przepisy określające zasady postępowania przy przeprowadzaniu kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz przepisy o ochronie danych osobowych.

Wydane takiej osobie imienne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli ważne jest łącznie z legitymacją pracowniczą albo dokumentem tożsamości, których numery powinny być podane w tym upoważnieniu.

Płatnik składek może także powierzyć przeprowadzenie kontroli innemu, zewnętrznemu podmiotowi. I w tym przypadku jednak zobowiązany jest wydać osobie przeprowadzającej kontrolę wymagane upoważnienie. Ponadto, zgodnie z zaleceniem organu rentowego, umowa zawarta pomiędzy pracodawcą a podmiotem zewnętrznym powinna określać zakres i cel przetwarzania danych osobowych, powierzonych temu podmiotowi, niezbędnych do przeprowadzenia kontroli. Pracodawca, który zlecił podmiotowi zewnętrznemu przeprowadzenie kontroli, nadal bowiem pozostaje administratorem danych osobowych swoich pracowników i musi zadbać o to, by nie zostały naruszone przepisy o ochronie danych osobowych.

Zakres kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia od pracy

Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:

- nie wykonuje pracy zarobkowej,
- nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.

W razie kontroli prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonego zwolnienia od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny dodatkowo ustala się, czy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę (nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat).

Kontrola może być przeprowadzana w:

- miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej (w przypadku, gdy pracodawca posiada informacje, że pracownik jest również zatrudniony u innego pracodawcy, wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu albo równocześnie prowadzi działalność pozarolniczą),
- miejscu zamieszkania,
- miejscu czasowego pobytu (adres pobytu w okresie orzeczonej niezdolności do pracy podawany jest w zaświadczeniu lekarskim),
- innym miejscu, jeśli z posiadanych informacji wynika, że jest to celowe.

Podstawowe (wskazane przez ZUS) zasady obowiązujące przy przeprowadzaniu
kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia od pracy
strzałka   strzałka   strzałka
W każdym przypadku kontrola powinna być prowadzona z poszanowaniem przepisów prawa, w tym dotyczących ochrony danych osobowych.   Osoba kontrolująca nie może wymagać od osoby kontrolowanej podania informacji o stanie zdrowia lub przyczynie, która spowodowała niezdolność do pracy.   Nieobecność ubezpieczonego w miejscu zamieszkania lub pobytu w trakcie kontroli nie musi być powodem odmowy prawa do zasiłku, jeśli była uzasadniona.
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.