Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Inne zagadnienia  »   Pracowniczy obowiązek lojalności w trakcie i po ustaniu zatrudnienia
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Pracowniczy obowiązek lojalności w trakcie i po ustaniu zatrudnienia

Gazeta Podatkowa nr 16 (1473) z dnia 22.02.2018
Agata Barczewska

W czasie zatrudnienia pracownik w mniejszym lub w większym stopniu styka się z danymi dotyczącymi działalności pracodawcy. Informacje o profilu firmy, stosowanych technologiach, planowanych kierunkach rozwoju czy innowacjach stanowią cenną bazę wiedzy o przedsiębiorcy. Dlatego tak ważna jest kwestia zachowania lojalności przez pracownika lub byłego pracownika.

Lojalność potwierdzona umową

Często spotykaną formą zabezpieczenia pracodawcy przed nielojalnymi działaniami ze strony swoich pracowników jest zawarcie umowy o zakazie konkurencji. Umowa ta może dotyczyć okresu zatrudnienia lub po jego ustaniu. W tym drugim przypadku pracownik zobowiązuje się do powstrzymania się po zakończeniu zatrudnienia od działań konkurencyjnych, które mogłyby narazić pracodawcę na szkodę. Pracodawca natomiast zobowiązuje się wypłacać pracownikowi (lub wypłacić jednorazowo) ustalone w umowie odszkodowanie (art. 1012 K.p.). Umowa o zakazie konkurencji powinna określać m.in. wysokość tego odszkodowania, z uwzględnieniem jego ustawowej dolnej granicy. Jak wynika z art. 1012 § 3 K.p., odszkodowanie to nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy, przez okres objęty zakazem konkurencji. W przeciwieństwie do umowy o zakazie konkurencji w trakcie zatrudnienia, analogiczna umowa dotycząca okresu po jego zakończeniu może przewidywać karę umowną na wypadek złamania zakazu.

Trzeba jednak zaznaczyć, że umowa o zakazie konkurencji nie jest jedynym sposobem zabezpieczenia interesów pracodawcy. Obowiązek zachowania lojalności wobec niego ciąży na pracowniku, a także na byłym pracowniku na podstawie przepisów ustawowych - nawet bez zawarcia stosownej umowy.

Nie można szkodzić swojej firmie

Pracownik, którego nie wiąże umowa o zakazie konkurencji, musi mieć na uwadze, że obowiązek zachowania lojalności wobec pracodawcy wynika również z Kodeksu pracy. Jednym z podstawowych obowiązków pracowniczych jest dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 § 2 pkt 4 K.p.). Umowa o zakazie konkurencji nie jest więc konieczna, aby pociągnąć nieuczciwego pracownika do odpowiedzialności odszkodowawczej czy porządkowej (patrz orzecznictwo w ramce). Zasadę tę stosuje się odpowiednio również do byłego pracownika. W tym przypadku przepisem zabraniającym działalności na szkodę byłego pracodawcy jest ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Zawiera ona definicję czynu nieuczciwej konkurencji określając go jako przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy (art. 11 ustawy). Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Jeżeli tak rozumiane działania konkurencyjne podejmuje były pracownik w okresie 3 lat od ustania zatrudnienia, wówczas dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji w stosunku do zakładu pracy, którego interesy narusza - co zagrożone jest karą do 2 lat pozbawienia wolności. Przy czym wykorzystanie wiedzy czy doświadczenia nabytego podczas zatrudnienia nie korzysta z ustawowej ochrony na rzecz pracodawcy, podobnie jak korzystanie z informacji, co do których ustał stan tajemnicy przedsiębiorstwa.

Obowiązek lojalności w trakcie i po ustaniu zatrudnienia w orzecznictwie SN

"Ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę pracodawcy to każde uzyskanie wiedzy o nich, także przez samego pracownika, choćby ich dalej nie przekazał. Narażenie pracodawcy na szkodę, zarówno wynikającą z możliwości utraty (zniszczenia) danych, jak i ujawnienia tajemnicy stanowi działanie zagrażające istotnym interesom pracodawcy i uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika".

Wyrok SN z dnia 6 czerwca 2000 r., sygn. akt I PKN 697/2000


"Wykorzystanie stanowiska pracy dla celów prywatnych sprzecznych z interesem pracodawcy stanowi oczywistą przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę".

Wyrok SN z dnia 26 listopada 2003 r., sygn. akt I PK 16/03


"Działanie akcjonariusza pracowniczej spółki akcyjnej będącego jednocześnie pracownikiem tej spółki, wspierające dążenia osoby trzeciej do przejęcia kontroli nad spółką, może być uznane za naruszenie wynikającego z art. 100 § 2 pkt 4 K.p. obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy i chronienia jego mienia, stanowiąc tym samym uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia mu umowy o pracę (art. 45 § 1 K.p.)".

Wyrok SN z dnia 4 lutego 2011 r., sygn. akt II PK 199/10


"Wykorzystanie przez pracownika we własnej działalności gospodarczej informacji, co do których przedsiębiorca (pracodawca) nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności, należy traktować jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień".

Wyrok SN z dnia 3 października 2000 r., sygn. akt I CKN 304/2000

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.)

Ustawa z dnia 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.