Czy biblioteka jako samorządowa instytucja kultury podlega przepisom ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie obowiązku posiadania elektronicznej skrzynki podawczej?
Tak, ponieważ jest podmiotem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 570), dalej zwanej ustawą, wykonującym zadania publiczne.
Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy, przepisy powołanego aktu stosuje się m.in. do realizujących zadania publiczne określone przez ustawy państwowych lub samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu realizacji zadań publicznych, dalej podmiotów publicznych.
Podstawowym aktem regulującym organizacje i funkcjonowanie bibliotek jest ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 z późn. zm.). Zgodnie z art. 8 tej ustawy, biblioteki są organizowane i prowadzone przez podmioty zwane dalej "organizatorami", którymi są ministrowie i kierownicy urzędów centralnych oraz jednostki samorządu terytorialnego. Organizatorami bibliotek mogą być także osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Ważne: Biblioteki organizowane przez jednostki samorządu terytorialnego mają status bibliotek publicznych (art. 18 ust. 2 ustawy o bibliotekach). |
Takie biblioteki służą zaspokajaniu potrzeb oświatowych, kulturalnych i informacyjnych ogółu społeczeństwa oraz uczestniczą w upowszechnianiu wiedzy i kultury. Mogą one stanowić samodzielną instytucję kultury albo wchodzić w skład innej instytucji kultury (w tym powstałej w wyniku połączenia, o którym mowa w art. 13 ust. 7 ustawy, czyli w wyniku połączenia z inną instytucją kultury). Biblioteka stanowiąca samodzielną jednostkę organizacyjną działa na podstawie aktu o utworzeniu biblioteki oraz statutu nadanego przez organizatora (art. 11 ustawy o bibliotekach).
Według art. 2 ustawy o bibliotekach, w zakresie nieuregulowanym ustawą do bibliotek stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 862). Rozdział 2 tej ustawy określa zasady funkcjonowania instytucji kultury. Wynika z niego, że Biblioteka Narodowa jest państwową instytucją kultury, a biblioteki, dla których organizatorami są jednostki samorządu terytorialnego - samorządowymi instytucjami kultury.
Instytucje kultury uzyskują osobowość prawną i mogą rozpocząć działalność z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez organizatora (art. 14 ust. 1 i 3 ustawy o działalności kulturalnej). Tym samym biblioteka staje się odrębnym od organizatora podmiotem prawa. Potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 5 grudnia 2001 r. (sygn. akt SA/Sz 734/01), zgodnie z którym: "(...) Instytucja kultury, jako osoba prawna jest odrębnym w stosunku do gminy podmiotem prawa, z własnym majątkiem, środkami trwałymi, przychodami oraz kosztami, samodzielnie gospodarującą w ramach posiadanych środków. (...)". A zatem przez instytucję kultury należy rozumieć powołaną przez ministra, kierownika urzędu centralnego (państwową instytucję kultury) albo jednostkę samorządu terytorialnego (samorządową instytucję kultury) osobę prawną, dla której prowadzenie działalności kulturalnej jest podstawowym celem statutowym. Prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o działalności kulturalnej).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, które obejmują m.in. sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami (art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym). Tworzenie bibliotek i ich prowadzenie przez gminę stanowi więc realizację jednego z zadań własnych gminy. Wobec tego stanowi zadanie publiczne. W piśmiennictwie podkreśla się bowiem, że zadania publiczne to normatywnie postulowane dla dobra wspólnego zachowania, za które odpowiedzialność ponoszą organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz inne organy państwowe. Mogą być one wykonywane także przez podmioty publiczne niemające kompetencji władczych albo wręcz przez podmioty niepubliczne. Głównym kryterium uznania danych zadań za publiczne jest okoliczność, że państwo lub samorząd terytorialny ponoszą w świetle prawa odpowiedzialność za ich realizacje (por. prof. Grażyna Szpor Komentarz do ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne).
W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że przepisy ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, określające w art. 16 obowiązki podmiotów publicznych związanych z elektroniczną wymianą informacji, w tym dotyczące posiadania i udostępnienia elektronicznej skrzynki podawczej przez podmioty publiczne, powinny być stosowane także do bibliotek publicznych.
Zwracamy uwagę! Zgodnie z art. 16 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, podmiot publiczny, organizując przetwarzanie danych w systemie teleinformatycznym, jest obowiązany zapewnić możliwość przekazywania danych również w postaci elektronicznej przez wymianę dokumentów elektronicznych związanych z załatwianiem spraw należących do jego zakresu działania, wykorzystując informatyczne nośniki danych lub środki komunikacji elektronicznej. Podmiot taki udostępnia elektroniczną skrzynkę podawczą, spełniającą standardy określone i opublikowane na ePUAP przez ministra właściwego do spraw informatyzacji, oraz zapewnia jej obsługę. W terminie 7 dni od dnia udostępnienia elektronicznej skrzynki podawczej, przekazuje też ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji informację o jej adresie.
|