Brat poinformował mnie, że z powodu trudnej sytuacji finansowej chciałby otrzymywać ode mnie pomoc. Chodzi mu o kwotę 650 zł miesięcznie. Czy formalnie w ogóle mam prawny obowiązek udzielić takiej pomocy? Podobno w niektórych sytuacjach alimentami można obciążyć innych członków rodziny niż rodzice i dzieci. Czy to prawda?
Rzeczywiście, nawet rodzeństwo może zostać obciążone obowiązkiem alimentacyjnym. Wbrew dość powszechnej opinii alimenty nie ciążą jedynie na rodzicach i dzieciach. W myśl przepisów obowiązek dostarczania środków utrzymania (a w miarę potrzeby także środków wychowania), czyli obowiązek alimentacyjny, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek ten obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Nie w każdym zatem przypadku rodzeństwo może zostać zobowiązane do płacenia alimentów - obowiązuje tu określona kolejność i rodzeństwo zajmuje we wspomnianej hierarchii zasadniczo ostatnie miejsce. Relatywnie rzadko będzie się zdarzać, że brat czy siostra zostanie pozwany o alimenty na swoje rodzeństwo.
Z uwagi na dość odległą relację (krewny w linii bocznej) rodzeństwo może uchylić się od alimentów. W myśl przepisów w stosunku do rodzeństwa zobowiązany może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny. Tak wynika z art. 134 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 ze zm.). Nawet zatem, gdyby przesłanki zasądzenia alimentów były spełnione (istniały usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, zobowiązany miałby możliwości finansowe), przepis zezwala na uchylenie się od alimentów, gdy wykonanie obowiązków względem bliższej rodziny (np. własnych dzieci, wnuków itp.) miałoby być zagrożone.
Niemniej jednak, jak w każdym przypadku, możliwość zasądzenia alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i jego stanu niedostatku oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Sąd będzie oceniać, czy faktycznie ma miejsce stan niedostatku oraz czy popadnięcie w niedostatek nie było zawinione przez uprawnionego do alimentów. Pamiętać trzeba, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Rodzeństwo może zatem zostać zobowiązane do płacenia alimentów, gdy nie ma innych bliższych krewnych albo osoby te same nie chcą bądź nie mogą płacić alimentów.
|