Mój brat wpłynął na naszego ojca, by ten sporządził testament w taki sposób, by to on dostał prawie cały spadek. Ojciec mieszkał z bratem, był w trudnej sytuacji życiowej i naszym zdaniem brat nieuczciwie wykorzystał ten fakt. Podobno w niektórych przypadkach można dochodzić uznania spadkobiercy za osobę, której spadek się nie należy. Kiedy może do tego dojść?
Spadkobierca może obecnie być uznany przez sąd za niegodnego z trzech przyczyn. Po pierwsze, jeżeli dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy, po drugie, gdy podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności. Trzecia przyczyna uzasadniająca zastosowanie omawianej instytucji sprowadza się do tego, że spadkobierca umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę. Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes. Z żądaniem takim można wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziano się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem 3 lat od otwarcia spadku. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
W sprawie sądowej Czytelnik musiałby zatem wykazać, że nie tyle brat nakłonił ojca do sporządzenia testamentu o danej treści, ale dopuścił się tych konkretnych czynów, tj. stosował groźbę bądź zastosował podstęp. Istotą działania podstępnego jest ingerencja w sferę osobowości, zakłócenie procesu myślowego innej osoby i doprowadzenie na podstawie zasugerowanych fałszywych przesłanek rozumowania do dokonania określonej czynności prawnej. Odnośnie groźby wskazuje się na przesłanki, które nadają jej charakter normatywny (bezprawność i powaga groźby) oraz normalny związek przyczynowy między groźbą a złożeniem oświadczenia woli określonej treści.
Warto dodać, że na skutek nowelizacji przepisów, katalog przyczyn uzasadniających zastosowanie omawianej instytucji zostanie powiększony. Uznanie za niegodnego będzie mogło nastąpić również, gdy spadkobierca uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Podobnie, jeśli uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie z dniem 15 listopada 2023 r.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
