Moja babcia zamierza przepisać na mnie swoje mieszkanie, jednocześnie chce mieć zagwarantowane prawo do zajmowania jednego pokoju. Dowiedzieliśmy się, że najlepszym rozwiązaniem będzie podpisanie umowy dożywocia, która wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Babcia słabo widzi, ponadto z uwagi na zły stan zdrowia ma bardzo duże problemy z pisaniem. Jest jednak w pełni władz umysłowych, nie jest ubezwłasnowolniona. Czy osoba, która np. nie jest w stanie samodzielnie się podpisać czy przeczytać aktu notarialnego, może zawrzeć umowę w tej formie?
TAK. Jednym z istotniejszych elementów aktu notarialnego są podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu oraz podpis notariusza. Akt notarialny przed podpisaniem powinien być odczytany przez notariusza lub przez inną osobę w jego obecności. Przy odczytaniu aktu notariusz powinien się przekonać, że osoby biorące udział w czynności dokładnie rozumieją treść oraz znaczenie aktu, a akt jest zgodny z ich wolą.
W sytuacji gdy w akcie bierze udział osoba, która nie umie lub nie może pisać, notariusz stwierdza, że osoba ta aktu nie podpisała, i podaje, z jakich powodów. Nie oznacza to jednak, że taka osoba nie może być stroną czynności notarialnej. Jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach:
1) jest niewidoma, głucha, niema lub głuchoniema, notariusz na życzenie takiej osoby powinien przywołać do czynności wskazaną przez nią zaufaną osobę (o powyższym notariusz powinien uprzedzić osoby zainteresowane),
2) nie umie lub nie może pisać, powinna na dokumencie złożyć tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba musi wpisać imię i nazwisko osoby nieumiejącej lub niemogącej pisać, umieszczając swój podpis.
Reguluje to art. 87 § 1 pkt 3 i pkt 4 Prawa o notariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1001). O zachowaniu warunków, o których mowa w pkt 1, a także m.in. o niemożności złożenia podpisu lub tuszowego odcisku - notariusz czyni stosowną wzmiankę w treści sporządzonego dokumentu.
Pojęcie "osoby niewidomej" nie zostało zdefiniowane. Chodzi w tym przypadku o osobę dotkniętą utratą wzroku lub znacznym zaburzeniem widzenia, niezależnie od czasu i przyczyny powstania tego upośledzenia, a więc o niewidomych, inwalidów wzroku, niewidzących od urodzenia oraz o ociemniałych, tj. osoby, które utraciły zdolność widzenia w wieku późniejszym. Należy pamiętać, że osoba, która potwierdza, że strona nie może się podpisać i składa obok jej tuszowego odcisku palca swój podpis, musi być obecna przy sporządzaniu tego aktu notarialnego. Jeśli nie była obecna, nie można uznać, że doszło do złożenia surogatu podpisu w formie prawem przewidzianej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 2 października 2015 r., sygn. akt I ACa 431/15).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
