Zostałem zatrzymany przez policję. Zarzucono mi popełnienie wykroczenia drogowego i nałożono na mnie mandat. Przyjąłem go, choć nie do końca zgadzałem się z decyzją funkcjonariusza. Czy mogę domagać się teraz anulowania mandatu? Co stałoby się w sytuacji, gdybym zdecydował się mandatu nie przyjąć?
Kara grzywny za wykroczenie bywa nakładana w tzw. trybie mandatowym - dotyczy to zwłaszcza wykroczeń drogowych. Jest to możliwe m.in., gdy właściwy organ schwytał sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia. Podstawowym uprawnieniem sprawcy wykroczenia jest możliwość odmowy przyjęcia mandatu. Funkcjonariusz nakładający grzywnę jest zobowiązany wskazać jej wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i skutkach prawnych takiej odmowy.
W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy. Określa tak art. 99 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1124).
Z pytania wynika, że Czytelnik mandat przyjął. Warto przypomnieć, że już z chwilą przyjęcia mandatu, pokwitowania odbioru, stał się on prawomocny i nie można go anulować. W bardzo wyjątkowych przypadkach można natomiast domagać się tzw. uchylenia mandatu. Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu m.in., jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony.
Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego.
|