Chciałem wziąć udział w licytacji komorniczej dotyczącej długów mojego ojca. Pozostaję w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności ustawowej. Poinformowano mnie, że z uwagi na stopień pokrewieństwa z dłużnikiem ani ja, ani moja żona nie mamy prawa uczestniczyć aktywnie w tej procedurze egzekucji z nieruchomości. Czy jest to zgodne z prawem?
Stanowisko to nie jest do końca prawidłowe. Przepisy regulujące egzekucję komorniczą określają krąg osób uprawnionych do wzięcia w niej udziału. Stanowi się, że przy egzekucji z nieruchomości w przetargu nie mogą uczestniczyć m.in. sam dłużnik, komornik, ich małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo oraz osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym, licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji, a także osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zezwoleniem organu państwowego, a zezwolenia tego nie przedstawiły. Wynika to z art. 976 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Bezwzględnie zakaz powyższy dotyczy Czytelnika z uwagi na to, że jest on dzieckiem dłużnika. Wątpliwości natomiast dotyczą małżonki Czytelnika - przepis nie mówi nic o małżonku dziecka dłużnika, a więc o powinowatym. Tym samym należy uznać, że ma on prawo wziąć udział w przetargu - wynika to z reguł wykładni przepisów, która w sprawie wyjątków powinna być ścisła, a nie rozszerzająca.
Mimo wszystko pewne wątpliwości mogą pojawić się w sytuacji, gdy w małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa. W tym ustroju nabycie rzeczy bądź praw przez jednego małżonka zasadniczo powoduje, że wchodzą one do majątku wspólnego małżonków i tym samym staną się własnością obojga z nich. Co więcej, w odniesieniu do nabycia własności nieruchomości, jeśli umowa taka zawierana jest tylko przez jednego małżonka, wówczas dla jej ważności wymagane jest udzielenie zgody przez współmałżonka (art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.). Nie zmienia to oczywiście faktu, że czynności dokonuje tylko jeden małżonek, jednak ze skutkiem do majątku wspólnego. Przy czym i w tym ustroju współmałżonek dłużnika ma prawo wziąć udział w licytacji rodzica swojego małżonka. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 marca 2007 r., sygn. akt III CZP 13/07. SN uznał, że nie można rozszerzać katalogu osób, które nie mogą uczestniczyć w egzekucji w myśl powołanego przepisu. Tym samym małżonek dziecka dłużnika (zięć, synowa) może brać udział w licytacji i może nabyć w jej wyniku nieruchomość. Takie uprawnienie małżonek dziecka dłużnika posiada niezależnie od tego, czy w małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej, czy wspólności majątkowej. Ponadto SN wyjaśnił, że przy wspólności majątkowej na nabycie nieruchomości do majątku wspólnego w drodze wspomnianej licytacji nie jest nawet potrzebna zgoda współmałżonka. Oznacza to, że nie stosuje się powołanego wcześniej art. 37 K.r.o.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
