Jak bezpiecznie kupić używany samochód?

Zakup używanego pojazdu wymaga jego sprawdzenia przede wszystkich pod trzema względami: źródła pochodzenia, ewentualnych zastawów oraz stanu technicznego łącznie z rzeczywistym przebiegiem. Dla firm istotne będą również aspekty podatkowe, jednak nie mają one przełożenia na samo bezpieczeństwo transakcji.

Z legalnego źródła

Nabywca używanego samochodu powinien zachować szczególną ostrożność i upewnić się, czy samochód nie pochodzi z kradzieży. W tym celu warto udać się ze zbywcą i danymi pojazdu na komisariat Policji. W systemie informatycznym Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, do której Policja ma dostęp, odnotowywane są również takie zdarzenia, jak kradzież pojazdu oraz jego odnalezienie, wybicie numeru nadwozia (podwozia) lub numeru silnika, nadanie i utrata dowodu rejestracyjnego, tablic rejestracyjnych czy karty pojazdu, a także zatrzymanie dowodu rejestracyjnego. Poza tym w ewidencji pojazdów są gromadzone m.in. informacje na temat pojazdu i jego rejestracji, właściciela (posiadacza pojazdu) oraz umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Część tych danych można sprawdzić na własną rękę korzystając z bezpłatnych lub komercyjnych aplikacji pozwalających przeanalizować historię pojazdu dzięki numerowi VIN, np. na stronie www.autobaza.pl czy www.autodna.pl. Narzędzie dostępne na wielu witrynach poświęconych sprawdzaniu pochodzenia pojazdów dekoduje numer nadwozia pojazdu (VIN), weryfikuje jego poprawność, dekoduje rok modelowy i inne parametry w nim zawarte oraz - co istotne - sprawdza w bazach pojazdów skradzionych. W wersji niekomercyjnej zdekodowanie tego numeru będzie jednak uboższe o kilka dość istotnych informacji: rok modelowy, liczbę kontrolną oraz weryfikację zakresu numeru seryjnego. Coraz częściej możliwe są rozbudowane (płatne) raporty, w których dodatkowo pojawia się informacja o kolizjach i wypadkach, historia wezwań serwisowych i akcji serwisowych producentów czy też dane o wskazaniach licznika.

Przewłaszczenie

Badając źródło pochodzenia pojazdu należy także ustalić, czy samochód nie jest czasem przewłaszczony w całości lub w udziale (np. 49% jak to często ma miejsce) na bank (w związku np. z udzielonym kredytem na zakup danego środka transportu) lub na inną osobę trzecią. Stanowiłoby to przeszkodę prawną w skutecznym nabyciu prawa własności pojazdu - przynajmniej odnośnie udziału, który jest przedmiotem umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Informacja o przewłaszczeniu powinna znajdować się w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, bowiem podmiot, na rzecz którego dokonano przewłaszczenia, staje się właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu.

Uwaga na zastawy

Czasem zdarza się, że oferowany do sprzedaży samochód obciążony jest zastawem rejestrowym lub skarbowym. Ten pierwszy (zastaw rejestrowy) służy najczęściej bankom jako forma zabezpieczenia spłaty kredytu udzielanego na zakup pojazdu. Fakt ten winien być odnotowany w dowodzie rejestracyjnym. Nierzadko jednak właściciele obciążonych w ten sposób samochodów nie dopełniają tego rodzaju formalności. Nie ma to jednak wpływu na dalsze istnienie zastawu rejestrowego, jako że pojazd jest zastawiony od chwili wpisu do rejestru zastawów i od tego dnia w zasadzie nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w rejestrze.

Sprawdzenie, czy pojazd należący do danej osoby nie został przez nią obciążony zastawem rejestrowym wymaga złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o wpisie podmiotu jako zastawcy określonego przedmiotu w rejestrze zastawów (na formularzu DW-2). Wniosek taki należy złożyć w jednej z ekspozytur Centralnej Informacji o Zastawach Rejestrowych, które znajdują się w sądach rejonowych posiadających wydział gospodarczy -rejestr zastawów. Wydanie zaświadczenia kosztuje 20 zł. Opłatę za wnioski składane do centrali Centralnej Informacji należy wnosić na rachunek Ministerstwa Sprawiedliwości nr 77 1010 1010 0400 1922 3100 0000.

W sytuacji gdy właściciel auta ma zaległości podatkowe, nie można wykluczyć, że jego auto zostało obciążone zastawem skarbowym. Podobnie jak każdy inny zastaw, obciążenie to - do momentu jego wygaśnięcia - jest skuteczne względem każdorazowego właściciela danej rzeczy.

Informacje o wszystkich ustanowionych zastawach skarbowych na terenie kraju przechowywane są w Centralnym Rejestrze Zastawów Skarbowych. Wypis z takiego rejestru kosztuje 50 zł (płatne przelewem na konto Ministerstwa Finansów, Biuro Dyrektora Generalnego, NBP O/W-wa 10 1010 1010 0038 2522 3100 0000). Jeżeli wypis ma dotyczyć samochodu, we wniosku o wypis należy podać markę, numer rejestracyjny, numer silnika i podwozia samochodu, a także dane właściciela pojazdu oraz wnioskodawcy. Wnioski można składać osobiście w budynku ministerstwa (pok. 333), faksem pod nr (022) 694 54 88 albo listownie na adres: Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

Stan techniczny

Niezależnie od wskazanych aktów staranności zmierzających raczej do ustalenia, czy nie ma wad prawnych, warto odwiedzić serwis lub stację diagnostyczną, gdzie poza fachową weryfikacją oznaczeń (tabliczek znamionowych) można również zlecić kontrolę stanu technicznego używanego samochodu, w tym usytuowanie punktów kontrolnych pojazdu i warstwę lakieru. W przypadku gdy samochód posiada książkę serwisową, wskazanym jest skonfrontowanie tych informacji w miejscach, w których dokonano przeglądów technicznych i napraw pojazdu. Ponieważ serwisy nierzadko zasłaniają się ochroną danych osobowych, przydatna może się okazać pisemna zgoda właściciela na ujawnienie wszelkich informacji dotyczących przeglądów, napraw i przebiegu pojazdu potencjalnemu nabywcy auta.

Nie mniej ważne od sprawdzenia samochodu jest także weryfikacja samego sprzedawcy, tak aby móc w przyszłości odnaleźć tę osobę, np. w razie powstania potrzeby zgłoszenia wady fizycznej lub prawnej pojazdu. Przed podpisaniem umowy należy poprosić sprzedawcę o okazanie dowodu osobistego oraz dla większej pewności innego dokumentu tożsamości.