Odpowiednia kadra to podstawa funkcjonowania większości firm. Jednak dobór kompetentnych pracowników to trudne zadanie, wymagające niekiedy zastosowania niestandardowych form rekrutacji, łączących się ze znacznymi nakładami finansowymi. Na ogół kwoty wydatkowane w celu pozyskania pracowników są uwzględniane w kalkulacji podatku dochodowego. U kandydata do pracy wydatki te mogą powodować powstanie przychodu do opodatkowania.
Dla większych firm interesującym sposobem pozyskania pracowników stało się tworzenie klas patronackich. W porozumieniu ze szkołą - zwykle zawodową lub technikum - patron zobowiązuje się do wsparcia procesu dydaktycznego, poprzez np. organizację praktyk, wyposażenie szkolnych pracowni, ufundowanie nagród dla najzdolniejszych uczniów, a przede wszystkim do zapewnienia absolwentom zatrudnienia w swojej firmie. W zamian patron otrzymuje możliwość współtworzenia programu nauczania, aby był on zgodny z profilem jego działalności i zapotrzebowaniem kadrowym.
Patronat, choć skuteczny, bywa jednak kosztowny, dlatego tak istotna jest możliwość rozliczenia wydatków z nim związanych w rachunku podatkowym. Fiskus, co do zasady, nie sprzeciwia się kosztowej kwalifikacji nakładów, dostrzegając celowość ich ponoszenia (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 8 czerwca 2017 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.41.2017.1.AT). Podobnie przychylnie odnosi się do pomysłu wdrożenia programu stypendialnego skierowanego do uczniów szkół branżowych i techników oraz studentów kształcących się w zawodach zgodnych z zapotrzebowaniem kadrowym przedsiębiorcy (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 24 kwietnia 2018 r., nr 0111-KDIB2-3.4010.37.2018.1.PB).
Wydatkowane przez fundatora lub patrona kwoty będą zatem kosztami pośrednimi, rozliczanymi w dacie poniesienia.
Odrębnym problemem są skutki podatkowe niektórych świadczeń powstałe u beneficjentów. Dotyczy to zwłaszcza stypendiów. W świetle ustawy o pdof, stypendia - bez względu na ich rodzaj i źródło pochodzenia - stanowią przychody stypendysty. Przepisy przewidują tu wprawdzie cały szereg zwolnień od podatku, ale żadne z nich nie obejmuje stypendiów prywatnych fundowanych przez przedsiębiorców z zamiarem związania stypendysty z daną firmą. Dla beneficjentów otrzymywane świadczenia będą zatem przychodami z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy o pdof - Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), podlegającymi opodatkowaniu (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 11 stycznia 2019 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.569.2018.2.IR).
Zgodnie z art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof rolę płatnika zaliczek na ten podatek pełni fundator stypendium. Należy zaznaczyć, że wprawdzie ust. 2 tego artykułu mówi o stypendiach przyznawanych uczestnikom studiów doktoranckich, stypendiach naukowych, stypendiach za rozwiązywanie zadań badawczych i wdrożeniowych i tym podobnych, ale nie jest to katalog zamknięty, dlatego mieści się w nim również stypendium od przyszłego pracodawcy. Przedsiębiorca będący fundatorem stypendium jest więc obowiązany obliczać zaliczkę od wypłacanych kwot na zasadach określonych w art. 35 ust. 3 ustawy o pdof, pobierać ją z kwoty stypendium i odprowadzać na rachunek urzędu skarbowego (właściwego ze względu na własną siedzibę lub miejsce zamieszkania) do 20. dnia kolejnego miesiąca. Po zakończeniu roku powinien wystawić PIT-11, będący podstawą do ujęcia opisywanych przychodów w zeznaniu rocznym.
Jeśli stypendystą jest uczeń, który nie ukończył 18. roku życia, w rozliczeniu rocznym powinien wykazać uzyskane kwoty na własnym formularzu PIT-36, podpisanym w jego imieniu przez rodzica lub opiekuna prawnego.
Rodzime firmy bardzo często korzystają z możliwości zatrudnienia cudzoziemców. Niekiedy, skuszone ich wysokimi kwalifikacjami lub niskimi oczekiwaniami płacowymi, są gotowe opłacić z własnych środków koszty związane z legalizacją pobytu w Polsce (np. opłaty dotyczące wizy, zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, karty stałego pobytu), choć nie mają takiego prawnego obowiązku. Ewidentny związek tego typu wydatków z przychodami powoduje, że ich kosztowy charakter nie jest kwestionowany przez fiskusa.
Po stronie pracowników-cudzoziemców powinny być one jednak rozpoznane jako przychody z nieodpłatnych świadczeń (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 18 stycznia 2023 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.886.2022.1.MKA).
W niektórych, zwłaszcza niszowych branżach, gdzie wykwalifikowaną kadrę szczególnie trudno pozyskać, funkcjonuje system "poleceń", tzn. firma wypłaca rodzaj nagrody już zatrudnionemu pracownikowi, który rekomenduje kandydata do pracy. Warunkiem otrzymania benefitu jest, co najmniej, nawiązanie przez rekomendowanego stosunku pracy. Wypłata takiego świadczenia na rzecz pracownika rodzi pytanie o źródło przychodu.
Jak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy o pdof, za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są to: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Katalog przychodów ze stosunku pracy jest więc otwarty, ale nie obejmuje każdego świadczenia uzyskanego od pracodawcy. Gratyfikacja związana ze skutecznym poleceniem do pracy nie ma ścisłego związku z zatrudnieniem, jest to świadczenie uzyskane niejako przy okazji (chyba że do obowiązków służbowych danego pracownika należy rekrutacja). Powyższe skłania do przyjęcia, że należy je uznać za przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof.
Jeśli chodzi o kwestię zaliczenia wypłaconej gratyfikacji do kosztów podatkowych pracodawcy, to wydaje się to możliwe, o ile każdy z pracowników świadczenie takie może uzyskać, spełniwszy z góry założone warunki.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
