Przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w głównej mierze generowane są przez sprzedaż towarów i usług, co nie oznacza, że nie powstają w wyniku zaistnienia szeregu innych zdarzeń gospodarczych, do których należy m.in. odpłatne zbycie firmowych środków trwałych. Dotyczy to również składników zaliczanych do tej kategorii podatkowej, w których posiadanie przedsiębiorca wszedł w drodze darowizny.
Przychód z tytułu sprzedaży firmowego środka trwałego powstaje przede wszystkim wtedy, gdy dochodzi do niej w momencie używania takiego składnika majątku w firmie. Jednak może on również zostać wygenerowany w odniesieniu do składników, które kiedyś były środkami trwałymi, a następnie z firmy zostały wycofane. Dzieje się tak, gdy w momencie sprzedaży nie minęło jeszcze 6 lat, liczonych między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik ten został wycofany z działalności i dniem jego odpłatnego zbycia (art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof).
Zasadniczo datę powstania firmowego przychodu wyznacza dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi (albo częściowego jej wykonania), nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności (art. 14 ust. 1c ustawy o pdof). Natomiast w przypadku sprzedaży nieruchomości dniem powstania przychodu jest dzień zawarcia umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego, czyli dzień, w którym następuje przeniesienie własności nieruchomości.
U przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej i podatkiem liniowym opodatkowaniu podlega dochód ze sprzedaży środka trwałego. Z art. 24 ust. 2 ustawy o pdof wynika, że dochodem lub stratą z odpłatnego zbycia omawianych składników majątku, które nie są samochodami osobowymi, jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych, powiększona o sumę dokonanych od tych środków odpisów amortyzacyjnych. Przepis ten nie zastrzega, że sposób ustalania wyniku ze sprzedaży środka trwałego uzależniony jest od formy jego nabycia. Tym samym ma on także zastosowanie do sprzedaży składników nabytych w darowiźnie pomimo tego, że podatnik nie poniósł wydatków na ich nabycie.
Kosztem uzyskania przychodu, który jest brany pod uwagę przy ustalaniu dochodu, jest różnica między wartością początkową składnika majątku a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych (art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o pdof). Sumę tę wyznaczają zarówno odpisy będące kosztami podatkowymi, jak i ich niestanowiące.
Klasyfikacja Środków Trwałych 2016 dostępna jest w serwisie www.klasyfikacje.gofin.pl.
W odniesieniu do rozliczania w kosztach odpisów amortyzacyjnych naliczanych od środków trwałych otrzymanych w drodze darowizny począwszy od 2018 r. obowiązują podatników pewne ograniczenia. Sposób rozliczenia takich składników darowanego majątku polega na kontynuacji amortyzacji na zasadach przyjętych przez darczyńcę (art. 23 ust. 9 ustawy o pdof). W związku z tym podatnicy użytkujący takie środki trwałe otrzymane w drodze darowizny od darczyńcy, który je wcześniej amortyzował, mają prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów dokonywane od nich odpisy amortyzacyjne - o ile nie został on już w całości zamortyzowany przez darczyńcę. Jeżeli natomiast nie były one amortyzowane, to naliczane od nich odpisy amortyzacyjne nie stanowią w firmie obdarowanego kosztów podatkowych. Natomiast do składników majątku przyjętych do używania przed 1 stycznia 2018 r. nie mają zastosowania opisane ograniczenia amortyzacyjne - stanowią one koszty podatkowe bez względu na to, czy otrzymany w darowiźnie środek trwały podlegał czy też nie amortyzacji u darczyńcy.
Przy sprzedaży w bieżącym roku oraz latach następnych samochodu osobowego będącego środkiem trwałym przyjętym do używania przed 1 stycznia 2019 r., kosztem uzyskania przychodów z takiej transakcji jest jego cała niezamortyzowana wartość początkowa. Natomiast w stosunku do takich aut wprowadzonych do ewidencji od 1 stycznia br. należy stosować uregulowania wynikające z dodanego z tym dniem do art. 24 ust. 2a ustawy o pdof. Wskazuje on, że dochodem albo stratą w ramach działalności gospodarczej z odpłatnego zbycia nabytego uprzednio samochodu osobowego będącego środkiem trwałym jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia tego samochodu a jego wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w części nieprzekraczającej odpowiednio kwot, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof, po pomniejszeniu tej wartości o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu, zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Ponieważ w przepisie tym mowa jest o nabyciu, a nie wyłącznie odpłatnym nabyciu, ma ona zastosowanie również do samochodów osobowych nabytych w drodze darowizny.
Z kolei na podstawie uregulowań art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof kosztów podatkowych nie stanowią odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywane według zasad określonych w art. 22a-22o ustawy o pdof, w części ustalonej od wartości samochodu osobowego niebędącego samochodem elektrycznym przewyższającej kwotę 150.000 zł.
Należy jednak zaznaczyć, że art. 24 ust. 2a ustawy o pdof nie znajduje zastosowania przy ustalaniu kosztu uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia samochodu osobowego w sytuacji, gdy został on uprzednio oddany przez podatnika do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1 ustawy o pdof, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej umowy stanowi przedmiot działalności podatnika (art. 24 ust. 2b ustawy o pdof). Przy sprzedaży takich aut koszty uzyskania przychodów obejmują niezamortyzowaną wartość początkową (zasady opodatkowania sprzedaży samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych omawialiśmy szczegółowo w GP nr 39 z 2019 r., na str 5).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.)
|