Spółka z o.o., korzystająca z usługi cementowni, została obciążona opłatami za przestoje oraz za niepełne wykorzystanie transportu. Czy opłaty te spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Jeśli opłaty za przestój czy za niepełne wykorzystanie transportu nie są wynikiem braku racjonalnego działania podatnika czy niedochowania przez niego należytej staranności w prowadzonej działalności gospodarczej, to zasadniczo nie ma przeszkód, aby opłaty te zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. |
Z pytania wynika, że opłaty, którymi została obciążona spółka, mają charakter odszkodowawczy. Odnosząc się do możliwości ujęcia przedmiotowych opłat w kosztach podatkowych przypomnijmy, że ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów niektóre odszkodowania (np. z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług), nie dotyczy to jednak opłat za przestoje czy za niepełne wykorzystanie transportu (nie zostały one wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP). Opłaty te będą zatem mogły zostać uznane za koszty podatkowe, o ile celem ich poniesienia było osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.
W praktyce przyjmuje się, że do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć takich odszkodowań (czy kar), które są skutkiem nieracjonalnego działania podatnika czy niezachowania przez niego należytej staranności, zaniedbania, itp. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 27 czerwca 2017 r., nr 0112-KDIL5.4010.59.2017.2.KS, w której organ podatkowy stwierdził:
"(...) Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.
(...) działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Zauważyć należy, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia. (...)"
Jeśli zatem w sytuacji, o której mowa w pytaniu, konieczność poniesienia opłat za przestoje czy za niepełne wykorzystanie transportu nie była następstwem braku racjonalnego działania podatnika czy niedochowania przez niego należytej staranności w prowadzonej działalności, to generalnie nie ma przeszkód, aby wartość tych opłat spółka zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów.
Należy mieć przy tym na uwadze, że ciężar udowodnienia, iż poniesione przez podatnika wydatki wykazują związek z przychodami, spoczywa na podatniku. To on jest bowiem zobowiązany wykazać celowość i racjonalność poniesionego wydatku.
W interpretacjach indywidualnych organów podatkowych prezentowane jest korzystne dla podatników stanowisko w kwestii kosztów ponoszonych z tytułu przestojów.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 30 września 2010 r., nr IBPBI/2/423-869/10/BG, odnosząc się do kar za przestoje cystern uznał, że kary te mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W interpretacji tej czytamy:
"(...) Spółka kupuje od kontrahenta z Niemiec (sprzedający) fenol. Towar dostarczany jest cysternami, które są własnością innej niemieckiej firmy. Z uwagi na nieoczekiwane i nieprzewidziane zdarzenia w Spółce (tj. przestój z powodu przedłużającego się remontu i uruchomienia kotła biorącego udział w procesie technologicznym), cysterny musiały czekać na rozładunek przez długi okres czasu. Z tego powodu sprzedający został obciążony kosztami przestoju przez firmę wynajmującą wagony, a następnie obciążył Spółkę notą debetową.
Jeżeli więc przetrzymywanie cystern z surowcem do produkcji wyrobów będzie skutkiem przedłużającego się remontu kotła biorącego udział w procesie technologicznym, a przedłużenie to nie wynikało z braku zachowania zasad należytej staranności przez Spółkę, to kara za przetrzymywanie cystern (...) stanowi koszt uzyskania przychodów. (...)"
Organ podatkowy podkreślił przy tym, że na spółce spoczywa ciężar wykazania, że poniosła koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i nie mogła zapobiec okolicznościom, które doprowadziły do zapłaty kary za przetrzymywanie cystern.
Analogiczny pogląd Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zajął w interpretacji indywidualnej z 30 września 2010 r., nr IBPBI/2/423-1253/10/BG uznając, że spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opłatę za nieterminowy załadunek. Według niego:
"(...) jeżeli (...) w istocie Spółka, realizując transakcję z kontrahentem niemieckim, działała przy zachowaniu zasad należytej staranności, a opóźnienie w dostawie przedmiotu kontraktu było niezależne od Spółki i wynikało z okoliczności nie do przewidzenia (jak wskazano we wniosku, przewoźnik Spółki w związku z trudnymi warunkami atmosferycznymi nie wywiązał się z umowy i towar dotarł do portu z opóźnieniem), to kara za dodatkowy przestój statku w porcie spełnia warunki określone w art. 15 ust. 1 updop, a zatem stanowi koszt uzyskania przychodów. (...)"
Także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 24 czerwca 2014 r., nr IPPB5/423-334/14-2/MW przyznał podatnikowi rację (odstępując od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska podatnika), iż kosztem podatkowym może być wynagrodzenie wypłacone wykonawcom za przestój w prowadzeniu prac wydobywczych, spowodowany m.in. niekorzystnymi warunkami pogodowymi, uniemożliwiającymi prowadzenie prac, czasowym zaprzestaniem prac w oczekiwaniu na uzyskanie od podatnika określonych instrukcji/wytycznych/wyposażenia/materiałów, itd.
Zaznaczamy, że ww. interpretacje zapadły w indywidualnych sprawach.
Ustalając, czy dany wydatek może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, należy uwzględnić całokształt prowadzonej działalności gospodarczej oraz okoliczności faktyczne. |
Końcowo wspomnijmy, że gdy przedmiotowe opłaty mają charakter odszkodowawczy, to nie powinny być one dokumentowane fakturą.
Pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 19 z 1.07.2016 r. na str. 22-23 |
|