Na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych przez umowę leasingu należy rozumieć umowę nazwaną w Kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty. W ten sposób umowę leasingu definiuje art. 23a pkt 1 updof.
Jeżeli umowa zostanie zawarta na czas określony, wynoszący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji oraz suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej przedmiotu umowy, to w takim przypadku zawartą umowę można uznać za umowę leasingu operacyjnego. W praktyce przedmiotem takiej umowy są często samochody osobowe.
W czasie trwania umowy leasingu, leasingobiorca jest uprawniony do korzystania z samochodu. Chociaż ponosi z tego tytułu opłaty, których suma odpowiada co najmniej wartości początkowej używanego samochodu, jego właścicielem pozostaje leasingodawca. Umowa leasingu może natomiast zastrzec prawo wykupu samochodu przez dotychczasowego leasingobiorcę po upływie okresu, na jaki została zawarta. Skorzystanie z tej opcji jest korzystne dla dotychczasowego leasingobiorcy. W takim przypadku może on nabyć przedmiot leasingu po preferencyjnej cenie odbiegającej od wartości rynkowej.
Ustalenie przez strony ceny sprzedaży w wysokości tzw. wartości hipotetycznej netto chroni sprzedającego (leasingodawcę) przed ustaleniem przez organy podatkowe przychodu z odpłatnego zbycia przedmiotu leasingu. Wartość hipoteczna netto to wartość początkowa pomniejszona o odpisy amortyzacyjne obliczone według zasad określonych dla amortyzacji degresywnej z uwzględnieniem współczynnika 3.
| Przykład
Przedmiotem umowy leasingu operacyjnego, zawartej przez strony na okres trzech lat (od sierpnia 2010 r. do lipca 2013 r.), jest samochód osobowy o wartości początkowej 85.000 zł. Umowa przewiduje opcję wykupu samochodu przez leasingobiorcę po zakończeniu okresu leasingu, za cenę sprzedaży w kwocie 3.000 zł. Ustalenie wysokości odpisów amortyzacyjnych do wyliczenia hipotetycznej wartości netto leasingowanego samochodu:
Wartość hipotetyczna wynosi 283 zł (85.000 zł - 84.717 zł). Cena sprzedaży samochodu przewyższa tę wartość. Organ podatkowy nie powinien więc zakwestionować kwoty przychodu uzyskanej przez leasingodawcę z tytułu zbycia przedmiotowego samochodu. |
||||||||||||||||||
Wykupując samochód osobowy z leasingu, podatnik może przeznaczyć go na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Oznacza to, że koszty poniesione na wykupienie samochodu będą podlegały zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Sposób ich rozliczenia zależy od tego, czy samochód będzie stanowił środek trwały, czy nie.
Wykupiony z leasingu samochód należy uznać za środek trwały podlegający amortyzacji, gdy jest kompletny i zdatny do użytku w dniu oddania go do używania, a przewidywany okres jego używania na potrzeby działalności jest dłuższy niż rok. Przy spełnieniu tych wymogów podatnik może ujmować do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej samochodu.
Skorzystanie z opcji wykupu samochodu po zakończeniu leasingu oznacza nabycie w drodze kupna. Z tego względu wartość początkową należy ustalić w wysokości ceny nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 updof). Nie ma natomiast podstaw do ustalenia wartości początkowej samochodu w wysokości jego wartości rynkowej.
Gdy cena nabycia samochodu nie przewyższa 3.500 zł:
| Zwróć uwagę!
Decyzja o tym czy samochód zaliczymy do środków trwałych, czy nie, wpłynie na sposób rozliczania kosztów jego używania. Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 46 updof, gdy na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej używany jest samochód osobowy niewprowadzony do ewidencji środków trwałych, wydatki z tytułu jego używania są kosztami uzyskania przychodów, do wysokości tzw. "kilometrówki" (tj. kwoty ustalonej jako iloczyn liczby przejechanych kilometrów i obowiązującej stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdu). W celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. W okresie leasingu wspomniane ograniczenie nie obowiązywało (art. 23 ust. 3b updof). |
Samochód wykupiony po zakończeniu umowy leasingu i wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności podatnik może następnie zbyć. Zbycie może mieć charakter nieodpłatny (np. umowa darowizny), a wtedy u podatnika dokonującego takiej czynności, nie powstanie przychód podatkowy.
Z kolei w przypadku odpłatnego zbycia samochodu wykupionego po leasingu, z którego podatnik korzystał na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, uzyskany przychód zwiększy u niego przychody z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 1 updof). Według organów podatkowych, dotyczy to również przypadku, gdy wykupiony po leasingu samochód nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lecz był wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 lipca 2010 r., nr IBPBI/1/415-469/10/ESZ.
Ustalając przychód z odpłatnego zbycia samochodu osobowego wykupionego po upływie umowy leasingu, należy pamiętać, że cena należna, o ile nie istnieją uzasadnione przyczyny obniżenia ceny, powinna być ustalona na poziomie rynkowym, w przeciwnym razie organy podatkowe będą uprawnione do ustalenia wysokości tego przychodu.
Samochód osobowy wykupiony z leasingu podatnik może również przeznaczyć na cele prywatne. Decyzja w tej sprawie może zapaść bezpośrednio po nabyciu samochodu albo po pewnym czasie używania go na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
Zdaniem organów podatkowych odpłatne zbycie samochodu osobowego wykupionego wcześniej z leasingu i przyjętego do majątku prywatnego, także, co do zasady, spowoduje u podatnika powstanie przychodu z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 updof. Dotyczy to zarówno przypadków, gdy samochód zostanie przeznaczony na cele prywatne zaraz po jego wykupieniu, jak również gdy zostanie wycofany z majątku firmowego podatnika w późniejszym czasie.
O takim sposobie kwalifikowania przychodu ze zbycia samochodu decyduje fakt, że samochód ten był związany z działalnością gospodarczą podatnika. Na istnienie takiego związku, w ocenie organów podatkowych wskazuje natomiast:
Stanowisko takie zajmują m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (por. interpretację indywidualną z 2 marca 2012 r., nr IBPBI/1/415-1252/11/ESZ) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (por. interpretację indywidualną z 1 sierpnia 2011 r., nr ITPB1/415-552/11/PSZ).
W rezultacie, tylko odpłatne zbycie dokonane po upływie sześciu lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód wykupiony z leasingu został wycofany z działalności gospodarczej, będzie u podatnika neutralne podatkowo (art. 10 ust. 2 pkt 3 updof).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
