W związku ze śmiercią współmałżonka podatnik przez część 2024 r. samotnie wychowywał uczące się dziecko, które nie ukończyło 25 roku życia. Czy może on rozliczyć swoje dochody wraz z dochodami zmarłego współmałżonka i jednocześnie skorzystać z rozliczenia jako samotny rodzic?
Nie, obu wskazanych sposobów opodatkowania nie można łączyć.
Każdy podatnik podlega odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych dochodów. Zasada ta ma zastosowanie również do małżonków, co wprost wynika z art. 6 ust. 1 updof. Od tej zasady są jednak wyjątki. Podatnicy pozostający w związku małżeńskim mogą w określonych przypadkach złożyć zeznanie podatkowe zawierające wspólny wniosek o łączne opodatkowanie swoich dochodów. Z uprawnienia tego mogą również korzystać podatnicy, których małżonek zmarł, jeżeli między małżonkami istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa.
Zasady i warunki rozliczenia dochodów małżonków, z których jeden zmarł, określają regulacje zawarte w art. 6a updof. Wynika z nich, że rozliczenie dochodów podatnika (wdowca) wspólnie z dochodami zmarłego małżonka, jest możliwe gdy podatnik pozostawał w związku małżeńskim w roku podatkowym:
Na wniosek zawarty w zeznaniu, wdowiec opodatkowuje łącznie sumę swoich dochodów i dochodów współmałżonka, uprzednio odrębnie pomniejszonych o odliczenia, które przysługują jemu oraz jego zmarłemu współmałżonkowi. Z kolei podatek oblicza się w podwójnej wysokości podatku obliczonego według skali podatkowej od połowy tych łącznych dochodów.
Do podatników, którzy złożyli wniosek o łączne opodatkowanie dochodów ze zmarłym małżonkiem, stosuje się przepisy art. 6 ust. 3, 3a, 8 i 11-13 updof. Nie stosuje się natomiast przepisów art. 6 ust. 4c-4h updof, dotyczących osób samotnie wychowujących dzieci.
W przypadku gdy dochodzi do śmierci jednego z małżonków, którzy wychowywali wspólne dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c updof, drugi z rodziców może uzyskać status osoby samotnie wychowującej dziecko w rozumieniu wskazanego przepisu. Jako samotny rodzic, taki podatnik w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zmarł jego współmałżonek, może skorzystać z preferencyjnego sposobu opodatkowania polegającego na tym, że podatek określa on w podwójnej wysokości podatku obliczonego według skali podatkowej od połowy swoich dochodów (powiększonych ewentualnie o dochody dziecka małoletniego na zasadach z art. 7 updof).
Samotny rodzic może zastosować ten sposób rozliczenia, pod warunkiem, że wyrazi wniosek o zastosowanie tego sposobu rozliczenia w zeznaniu podatkowym. Ponadto do podatników, którzy złożyli wspomniany wniosek lub do ich dziecka nie mogą mieć zastosowania przepisy wymienione w art. 6 ust. 8 updof.
Z okoliczności opisanych w pytaniu wynika, że małżonek podatnika zmarł w trakcie roku. W rezultacie przez część roku podatkowego podatnik, jako samotny rodzic (tu: wdowiec), miał na wychowaniu uczące się dziecko, które nie ukończyło 25 roku życia. W tych okolicznościach podatnik, co do zasady, może za dany rok podatkowy rozliczyć dochody na preferencyjnych zasadach. Musi jednak zdecydować, czy będzie to rozliczenie przewidziane dla wdowca czy dla samotnego rodzica. Obu preferencji nie można bowiem łączyć. Decydując się na określony sposób opodatkowania, podatnik musi wziąć pod uwagę, czy spełnia wszystkie przesłanki do jego zastosowania. Gdyby zatem nie mógł rozliczyć się np. ze zmarłym małżonkiem, to może wybrać drugi sposób rozliczenia, czyli jako samotny rodzic.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
