Jestem wierzycielem spółki jawnej. Uzyskałem przeciwko spółce nakaz zapłaty. Nie udało mi się jednak wyegzekwować należności od spółki. Komornik stwierdził bezskuteczność egzekucji. Czy w tych okolicznościach mogę dochodzić zapłaty bezpośrednio od wspólników?
Kodeks spółek handlowych przewiduje, że każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem jednak zasady subsydiarności (art. 22 § 2 K.s.h. - Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.). Zgodnie z nią wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31 § 1 K.s.h.). Reguła ta ujęta jest także w art. 7781 K.p.c. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.). Wynika z niego, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej (np. prawomocnemu nakazowi zapłaty) sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.
Art. 7781 K.p.c. pozwala zatem w ramach tzw. postępowania klauzulowego uzyskać tytuł wykonawczy przeciwko wspólnikowi, na podstawie którego można wszcząć egzekucję przeciwko wspólnikowi. Aby do tego doszło, Czytelnik jako wierzyciel musi złożyć wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi. Aby został on uwzględniony, trzeba wykazać bezskuteczność egzekucji lub oczywistość jej bezskuteczności w stosunku do spółki. Bezskuteczność egzekucji z majątku spółki to taki stan faktyczny, w którym istnieją niezaspokojone zobowiązania dłużnika, a których nie można wyegzekwować ze względu na brak majątku spółki, z którego wierzyciel mógłby zaspokoić należną wierzytelność.
Przesłankę bezskuteczności egzekucji można ustalić m.in. w oparciu o prawomocne postanowienie komornika w sprawie umorzenia egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 K.p.c. Komornik je wydaje, gdy jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Postanowienie komornika jest dokumentem urzędowym, a zatem, jeśli wspólnik twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu egzekucyjnego nie są zgodne z rzeczywistością, to musi tę okoliczność udowodnić. Wspólnik może się bronić przed nadaniem klauzuli wykonalności próbując dowieść m.in., że spółka ma majątek, z którego nie prowadzono egzekucji czy że spółka prowadzi działalność.
Dlatego też wierzyciel powinien mieć na uwadze, że nie zawsze samo postanowienie komornika będzie wystarczającym dowodem bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Zwrócił na to uwagę Sąd Okręgowy w Rzeszowie (patrz ramka). Sąd uznał, że wskazywane wcześniej prawomocne postanowienie komornika jest wystarczającym środkiem dowodowym, pod warunkiem, że zawiera w swej treści wskazanie o nieskutecznym podjęciu przez komornika działań w stosunku do wszelkich i konkretnych składników majątkowych dłużnej spółki. W przeciwnym razie można np. dołączyć wniosek egzekucyjny, który pokazuje, co do jakiego majątku wierzyciel skierował egzekucję. Pod warunkiem, że pozwoli to wykazać, iż w toku postępowania egzekucyjnego powzięte zostały wszelkie możliwe sposoby wyegzekwowania od dłużnika należnych mu kwot i, że postępowanie to zostało skierowane do całego majątku spółki lub też, że składniki, do których skierowano egzekucję, wyczerpywały majątek spółki.
Konieczne jest przedłożenie przez wierzyciela dokumentów wskazujących na sposób prowadzonej egzekucji celem ustalenia czy ze wszystkich składników majątkowych należących do majątku spółki podjęta została bezskuteczna próba egzekucji. Z postanowienia Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 13 stycznia 2017 r., sygn. akt VI Gz 281/16 |
|