Jednym ze sposobów na dofinansowanie spółki może być podwyższenie kapitału zakładowego. Może ono nastąpić ze zmianą umowy spółki albo na podstawie jej dotychczasowych postanowień. Ten drugi sposób określany jest jako uproszczony tryb podwyższenia kapitału zakładowego. 17 stycznia br. SN w uchwale 7 sędziów zajął rygorystyczne stanowisko co do możliwości zastosowania uproszczonej procedury.
Zwiększenie kapitału
Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o. może być przeprowadzone w ramach zmiany umowy spółki. Łączy się to m.in. z koniecznością zaprotokołowania uchwały w tej sprawie przez notariusza i zapłatą taksy notarialnej. Do podjęcia tej uchwały wymagana jest co najmniej większość 2/3 głosów (art. 246 K.s.h.). Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o objęciu nowego udziału/ów lub podwyższenia wartości istniejącego udziału/ów wymaga formy aktu notarialnego (art. 258 § 2 K.s.h.).
Uproszczona procedura
Kodeks spółek handlowych przewiduje także tzw. nienotarialne czy też uproszczone podwyższenie kapitału zakładowego. Jego podstawą jest wówczas odpowiednie postanowienie w umowie spółki, które przewiduje co najmniej maksymalną wysokość i termin podwyższenia (art. 257 § 1 K.s.h.). Do podjęcia uchwały wystarczy bezwzględna większość głosów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów wymagają jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 257 § 3 K.s.h.).
Przeprowadzenie odformalizowanej procedury zwiększenia kapitału zakładowego jest dopuszczalne, o ile wkłady na podwyższony kapitał zostaną wniesione wyłącznie w pieniądzu (por. art. 158 § 1 K.s.h.). Natomiast jej przeprowadzenie nie jest możliwe w przypadku tzw. kapitalizacji rezerw (art. 260 § 1 K.s.h.).
Uchwała w sprawie podwyższenia
Uchwała wspólników w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego powinna wskazywać m.in. jego sposób. Zgodnie z art. 257 § 2 K.s.h. podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych.
SN w uchwale 7 sędziów przesądził, że oba te sposoby mogą być wykorzystane w uproszczonej procedurze podwyższenia.
Gdy wspólnicy zdecydują się utworzyć nowe udziały, pojawia się zagadnienie prawa pierwszeństwa. W myśl art. 258 § 1 K.s.h., jeżeli umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału nie stanowi inaczej, dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów
W czym był problem?
Kontrowersje wśród prawników wywoływało w szczególności zagadnienie, czy w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego podejmowanej w trybie uproszczonym może dojść do wyłączenia prawa pierwszeństwa objęcia nowych udziałów. W konsekwencji, czy nowe udziały mogą być zaoferowane niektórym tylko ze wspólników lub osobom trzecim.
Zdaniem SN w świetle obowiązującej regulacji K.s.h. nie ma takiej możliwości. Sąd uznał on bowiem, że zawarte w art. 257 § 3 K.s.h. odesłanie do art. 260 § 2 K.s.h. zawiera wymaganie odnoszące się do objęcia wszystkich nowych udziałów przez dotychczasowych wspólników i to w stosunku do ich dotychczasowych udziałów. Stwierdził także, że art. 260 § 2 K.s.h. może być uznany za regulację szczególną w stosunku do art. 258 § 1 K.s.h., a przez to przewidziany w nim sposób objęcia udziałów przez wszystkich dotychczasowych wspólników nie może zostać ograniczony lub wyłączony w umowie spółki lub uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.
W tym kontekście uproszczona procedura podwyższenia kapitału zakładowego wyklucza zmianę składu wspólników, a także modyfikację rozkładu sił w spółce.
Możliwości zwykłego trybu podwyższenia
Nie ma już zatem wątpliwości, że jedynie w trybie zmiany umowy spółki podwyższenie kapitału zakładowego może być połączone z:
Ponadto, jak wskazał SN, w umowie spółki lub w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego przez zmianę umowy spółki, wspólnicy mogą udzielić upoważnienia wyznaczonemu organowi spółki do przydzielania na określonych zasadach udziałów nieobjętych przez wspólników, którzy nie skorzystali z przysługującego im prawa pierwszeństwa.
W praktyce
Uchwała ta wpisuje się w nurt ścisłej (rygorystycznej) wykładni przepisów o podwyższeniu kapitału zakładowego. W uzasadnieniu do uchwały SN podkreślił, że skupił się na znaczeniu przepisów. Nie starał się odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście ochrona dotychczasowych wspólników przez tak ukształtowany sposób uproszczonego podwyższenia kapitału zakładowego jest niezbędna i spełnia efektywnie swoje cele. Wskazał, że ewentualne inne rozwiązanie wymaga interwencji ustawodawcy.
Podjęcie uchwały przez siedmiu sędziów SN zapewne ujednolici praktykę sądów rejestrowych i orzecznictwo. Jeżeli zatem spółka chce przeprowadzić uproszczone podwyższenie kapitału zakładowego, musi stosować się do omawianej uchwały. W przypadku gdy z umowy spółki wynikają inne regulacje co do uproszczonego podwyższenia kapitału zakładowego, to nie mogą być one zastosowane i wskazana jest ich zmiana.
|
"Podwyższenie kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych, z tym że nowe udziały w podwyższonym kapitale mogą być objęte jedynie przez wspólników w stosunku do ich dotychczasowych udziałów". Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. akt III CZP 57/12 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
