Gdy spółka cywilna stara się o zamówienie publiczne

Wspólnicy spółki cywilnej mogą ubiegać się o udzielenie zamówień publicznych. Powinni jednak pamiętać o dochowaniu szczególnych wymogów prawnych, bez których wygranie przetargu, a następnie zawarcie umowy z zamawiającym nie będzie możliwe.

Spółka, wspólnicy i zamówienie

Definicja wykonawcy, jaką posługuje się ustawa prawo zamówień publicznych, często sprawia trudności wspólnikom spółek cywilnych. Art. 2 pkt 11 Prawa zamówień publicznych przewiduje, że wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego. Na tle tego przepisu wykonawcy często przyjmują, że to spółka posiada ten status. Z kolei zamawiający wskazują na to, że to wspólnicy spółki posiadają status wykonawców. Kwestia ta nie jest obojętna już choćby ze względu na konieczność wykazania, czy któryś z wykonawców nie podlega wykluczeniu, a ich wspólna oferta odrzuceniu.

W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej prezentowany jest jednak pogląd, że z uwagi na odesłanie w art. 14 Prawa zamówień publicznych do stosowania przepisów Kodeksu cywilnego, spółka cywilna nie posiada statusu zamawiającego. Spółka jest jedynie stosunkiem prawno-zobowiązaniowym, którego istotą jest dążenie do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, który nie ma żadnej podmiotowości w prawie prywatnym.

Pełnomocnik wspólników

Ustawa prawo zamówień publicznych w art. 23 ust. 1 dopuszcza wspólne ubieganie się o udzielenie zamówienia publicznego. W taki też sposób traktowana jest oferta złożona przez wspólników spółki cywilnej. Gdy wykonawcy wspólnie ubiegają się o udzielenie zamówienia, to zobowiązani są ustanowić pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Obowiązek ten wynika z art. 23 ust. 2 Prawa zamówień publicznych.

Przyjmuje się, że obowiązek ustanowienia pełnomocnika istnieje także w wypadku, gdy po stronie wykonawcy występują wspólnicy spółki cywilnej. I to również, gdy samodzielna reprezentacja spółki wynika z ustawy (art. 865 i 866 Kodeksu cywilnego) lub umowy spółki. Art. 23 ust. 2 Prawa zamówień publicznych należy traktować jako przepis szczególny wobec powołanych przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących prowadzenia spraw i reprezentacji spółki cywilnej.

Złożenie oferty, dokonywanie czynności w dalszym toku postępowania i zawarcie umowy nie są czynnościami z zakresu administracji publicznej. Dlatego też złożenie pełnomocnictwa dla tych czynności nie podlega opłacie skarbowej.

Przedłożenie umowy spółki

Przed zawarciem przez zamawiającego umowy ze wspólnikami spółki cywilnej może on domagać się przedłożenia umowy spółki (art. 23 ust. 4 Prawa zamówień publicznych). Informacja o tym obowiązku powinna jednak zostać uprzednio umieszczona w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (art. 36 ust. 1 pkt 14 ustawy). Jeśli spółka nie przedłoży umowy spółki, może to się stać podstawą do unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 Prawa zamówień publicznych.

W interesie zamawiającego zawsze leży domaganie się złożenia umowy regulującej współpracę wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jak np. umowy spółki cywilnej. Dzięki umowie zamawiający może m.in. ustalić skład osobowy spółki, prawidłowo zredagować umowę w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, a następnie ustalać, kto jest odpowiedzialny za jej wykonanie. W wypadku wyboru oferty spółki, wszyscy jej wspólnicy będą solidarnie odpowiadać za wywiązanie się z przyjętych na siebie zobowiązań. Nie ma potrzeby uwzględniać solidarnego charakteru odpowiedzialności w tekście umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wynika on już z samej ustawy, a konkretnie z art. 864 K.c.

Spełnianie warunków

W specyfikacji istotnych warunków zamówienia każdorazowo określa się warunki, które muszą spełniać wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia. Jak wynika z art. 22 ust. 1 Prawa zamówień publicznych, są to warunki dotyczące:

• posiadania uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania,
   
• posiadania wiedzy i doświadczenia,
   
• dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
   
• sytuacji ekonomicznej i finansowej.

W razie wspólnego ubiegania się przez kilka podmiotów o zamówienie publiczne, wymagania dotyczące wiedzy i doświadczenia, dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym i osobowym oraz stanu finansowego powinny być oceniane łącznie. Jeśli więc poza działalnością prowadzoną w ramach spółki jeden ze wspólników prowadzi działalność indywidualną i w związku z tym dysponuje dodatkowym wachlarzem sprzętu, ludzi i zrealizowanych usług lub robót, to może wskazać je w ofercie dla potrzeb ubiegania się przez spółkę o udzielenie zamówienia.

Natomiast pierwszy z wymienionych warunków (tj. posiadanie uprawnień) powinien być spełniony przez każdego ze wspólników. Podobnie żaden ze wspólników nie może podlegać wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 Prawa zamówień publicznych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.01.2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 ze zm.)

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)