Ustawa o emeryturach i rentach z FUS, zwana ustawą emerytalną, określa zasady przyznawania i ustalania wysokości wskazanych w niej świadczeń, finansowanych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, w tym m.in.:
dopuszczając jednocześnie możliwość przyznawania świadczeń w szczególnym trybie, w tym m.in. przez Prezesa Rady Ministrów.
Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy emerytalnej Szef Rządu w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać (finansowaną z budżetu państwa) emeryturę lub rentę, na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie emerytalnej. Co istotne, począwszy od 13 lipca 2025 r. decyzje o przyznaniu tego świadczenia specjalnego oraz decyzje o odmowie przyznania tego świadczenia są ostateczne. Tak wynika z ust. 1a dodanego do art. 82 ustawy emerytalnej, za sprawą ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (Dz. U. z 2025 r. poz. 769), która w omawianym zakresie weszła w życie 13 lipca 2025 r.
Celem wprowadzonej zmiany jest przyspieszenie postępowań administracyjnych w tych sprawach. Projektodawcy wskazali, iż przed podjęciem decyzji przez Prezesa Rady Ministrów przeprowadzane jest postępowanie mające na celu ustalenie, wyjaśnienie i udokumentowanie wszystkich istotnych okoliczności sprawy mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie w tym zakresie. Z uwagi na fakt, iż celem ustanowienia specjalnej emerytury lub renty jest uhonorowanie osób szczególnie zasłużonych, które znalazły się w trudnych sytuacjach życiowych, a także wsparcie w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych, ale jedynie o charakterze nadzwyczajnym, postępowanie w sprawie jego przyznania nie wydaje się szczególnie skomplikowane. W praktyce nie zdarza się zatem, aby strona, po otrzymaniu decyzji w pierwszej instancji, występując do Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, wskazała nowe, istotne okoliczności mogące spowodować zmianę podjętej już decyzji w pierwszej instancji.
Ponadto, co wymaga podkreślenia, wydanie decyzji ostatecznej w postępowaniu jednoinstancyjnym nie uniemożliwia stronie podjęcia w przyszłości działań zmierzających do zmiany tej decyzji. Zainteresowany nie tylko ma bowiem możliwość wzruszenia takiej decyzji w jednym z trybów nadzwyczajnych przewidzianych w K.p.a., ale w sytuacji, gdy zaistnieją nowe okoliczności, które nie były brane pod uwagę przy wydaniu ostatecznej decyzji w przedmiocie przyznania świadczenia specjalnego, w każdym czasie może wystąpić z kolejnym, nowym wnioskiem o przyznanie tego świadczenia. Wówczas postępowanie administracyjne toczy się od nowa i jeżeli okaże się to uzasadnione w świetle nowych okoliczności sprawy, może być wydana inna w swej istocie decyzja, niż poprzednio wydana decyzja ostateczna.
Wprowadzone odstąpienie od zasady dwuinstancyjności postępowania nie zamyka zatem stronie możliwości otrzymania w tych sprawach ponownej korzystnej dla niej decyzji. Strona nie zostanie także pozbawiona możliwości weryfikacji zgodności z prawem decyzji, gdyż w dalszym ciągu będzie miała możliwość wniesienia, na zasadach ogólnych, skargi na decyzję do sądu administracyjnego.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
