Kto wypłaca zasiłki zatrudnionym uczniom zawodu?

Jednostka handlowa zgodnie z ustaleniami z dostawcą zwraca mu towary przeterminowane, a w zamian otrzymuje nowe (takie same lub podobne) w tej samej ilości i cenie. Dostawca nie wystawia faktury korygującej, ani nowej faktury na wymienione towary. Jak ująć taką wymianę w księgach rachunkowych?

W księgach rachunkowych jednostki handlowej wymiana towaru niepełnowartościowego na pełnowartościowy (taki sam lub podobny), w tej samej grupie cenowej i ilości, ujmowana jest na koncie 33 "Towary". Operacja ta nie powoduje powstania przychodu u nabywcy. Jak wynika z pytania, nabywca towarów, w ramach wymiany towarów, nie otrzymuje od dostawcy nowej faktury, ani faktury korygującej. Dla udokumentowania wymiany towaru niepełnowartościowego na pełnowartościowy jednostka może stosować dowody magazynowe, tj. "WZ - Wydanie na zewnątrz" oraz "PZ - Przyjęcie z zewnątrz".

Późniejszy rozchód towaru w związku z jego sprzedażą odbywa się na ogólnych zasadach, czyli zapisem po stronie Wn konta 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)", w korespondencji ze stroną Ma konta 33. Jeśli jednostka prowadzi ewidencję towarów w stałych cenach ewidencyjnych różniących się od cen nabycia (zakupu), to należy również odpowiednio skorygować konto 73-1 o wartość odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na rozchodowane towary, zapisem: Wn/Ma konto 73-1, Ma/Wn konto 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów".

Przykład

I. Założenia:

1. Hurtownia zajmuje się m.in. handlem artykułami budowlanymi z określonym terminem przydatności (farby, kleje, lakiery, emalie). Zgodnie z umową produkty, które uległy przeterminowaniu producent wymienia na nowe (nieprzeterminowane). Wymiana towarów odbywa się bez dodatkowego wynagrodzenia, ponieważ jej koszty zostały wkalkulowane w pierwotną cenę towarów.
    
2. W lutym 2020 r. towary o wartości w cenie zakupu: 2.000 zł uległy przeterminowaniu. Zgodnie z umową producent przyjął przeterminowane towary oraz dostarczył podobne w tej samej cenie i ilości (nieprzeterminowane).
    
3. Zgodnie z polityką rachunkowości hurtownia prowadzi ewidencję towarów w cenach zakupu (nabycia), a operację wymiany towarów przeterminowanych na nieprzeterminowane, która odbywa się tego samego dnia, ujmuje w księgach wyłącznie na koncie 33 "Towary".

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Dodajmy, iż wymiana towaru niepełnowartościowego na pełnowartościowy będzie neutralna zarówno na gruncie przepisów o VAT, jak i podatku dochodowego. 

Potwierdza to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 13 marca 2019 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.14.2019.1.DP. Z treści tej interpretacji wynika, że jednostka prowadząca działalność hurtową w zakresie sprzedaży chemii gospodarczej i kosmetyków otrzymuje informacje od producentów o zmianie szaty graficznej określonych towarów. Towar ze starą szatą graficzną wydawany jest przedstawicielowi producenta w zamian za towar z nową szatą graficzną. Intencją dostawcy wprowadzającego towary z nową szatą graficzną jest wycofanie z rynku produktów zdezaktualizowanych, które stanowią niejako towar niepełnowartościowy. Zgodnie ze strategią dostawcy, jest to bowiem towar, który nie powinien podlegać dalszej odsprzedaży. Jednostka zadała pytanie, czy powinna rozpoznawać koszt w wartości wydanych towarów ze starą szatą graficzną oraz przychód w wartości otrzymanych towarów z nową szatą graficzną. Zdaniem Dyrektora KIS:

"(...) wymiana towaru o jakiej mowa w opisie zdarzenia przyszłego będzie dla Wnioskodawcy neutralna podatkowo tzn. nie będzie skutkować ani rozpoznaniem przychodu ani zaliczeniem do kosztów jego uzyskania. Jak wynika z opisu sprawy (...) nie wiąże się z utratą towaru, czy - ogólnie rzecz ujmując, z jego wyzbyciem się przez Wnioskodawcę. Następuje jedynie wymiana jednego produktu na taki sam tylko w "zaktualizowanej" szacie graficznej. Taka wymiana nie powoduje żadnej zmiany w aktywach i pasywach spółki. Będzie to zatem sytuacja neutralna dla rachunku podatkowego. Rozpoznanie kosztu nastąpi w takim przypadku dopiero w momencie sprzedaży "zaktualizowanego" produktu (towaru), a więc w momencie uzyskania przychodu podatkowego (art. 15 ust. 4 updop) (...)".

W naszej jednostce występują towary, które utraciły możliwość zbycia na skutek m.in. przeterminowania, uszkodzenia, zniszczenia, czy w wyniku słabej rotacji. Czy powinniśmy wyksięgować je z ewidencji bilansowej? Jak postąpić w sytuacji przekazania części takich towarów nieodpłatnie pracownikom lub klientom?

Wydatki poniesione na nabycie towarów, które utraciły możliwość zbycia na skutek m.in. przeterminowania, uszkodzenia, zniszczenia, czy w wyniku słabej rotacji, obciążają pozostałe koszty operacyjne jednostki handlowej. Tego rodzaju towary przestają spełniać definicję aktywów określoną w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości, gdyż nie spowodują w przyszłości wpływu do jednostki korzyści ekonomicznych. Wartość zapasu towarów, który utracił możliwość sprzedaży, wskazane jest więc wyksięgować w ciężar konta 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".

Zwracamy uwagę, że fizyczną likwidację towarów należy odpowiednio udokumentować, np. protokołem fizycznej likwidacji towarów. Do sporządzonych dokumentów wskazane jest również dołączyć dokumentację związaną z przekazaniem odpadów firmie utylizującej odpady.

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka handlowa zlikwidowała towary, które nieodwracalnie utraciły możliwość sprzedaży ze względu na ich uszkodzenie i przeterminowanie. Uszkodzone towary przekazano do utylizacji. Faktura otrzymana od firmy przeprowadzającej utylizację opiewała na kwotę brutto: 184,50 zł (w tym VAT: 34,50 zł).
    
2. Ewidencję towarów jednostka prowadzi w cenach zakupu. Wartość zniszczonych towarów wynosiła: 3.300 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

We wspomnianej wcześniej interpretacji podatkowej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 marca 2019 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.14.2019.1.DP, jednostka zadała m.in. pytanie, czy wydanie towarów przeterminowanych, uszkodzonych, nierotujących pracownikom, kontrahentom bądź przekazanie ich do likwidacji może stanowić koszt uzyskania przychodu. Jednostka wyjaśniała, że poziom zapasu, procedury i gospodarkę magazynową planuje z należytą starannością tak, aby nie dopuścić do powstania nadmiernych ubytków czy strat wynikających z nieracjonalnego gospodarowania zapasem. Straty w towarach osiągają w jednostce poziom wynikający z normalnego, codziennego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ze względu na zmieniające się otoczenie gospodarcze, wymagania klientów, a także wiele innych czynników wpływających na poziom sprzedaży, jednostka nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania ryzyka przeterminowania, lub słabej rotacji towarów. Podobnie, nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania ryzyka uszkodzeń, ponieważ jest to sytuacja losowa i przy istnieniu odpowiednich procedur i podjęciu działań zabezpieczających, niemożliwa do przewidzenia. Zdaniem Dyrektora KIS wydanie towarów przeterminowanych, nierotujących, uszkodzonych celem przekazania ich pracownikom, kontrahentom lub do fizycznej likwidacji, mając na względzie przytoczone przez spółkę uwarunkowania prawne, można uznać za koszt uzyskania przychodów:

"(...) Spełnione bowiem zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - przedmiotowe wydatki pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami Spółki. Ponadto, wydatki te nie będą mieściły się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (...)".

W księgach rachunkowych nieodpłatne przekazanie towarów niepełnowartościowych pracownikom lub klientom wskazane jest traktować jak darowiznę aktywów, którą na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) ustawy o rachunkowości ujmuje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Należy przypomnieć, że nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Dotyczy to m.in. przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy itd. - jeśli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Przepisu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się jednak do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.