Osiągnięcie przez pracownika rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe

Pracownik jest wynagradzany stałą stawką miesięczną oraz otrzymuje premie kwartalne. Wypłata wynagrodzenia za dany miesiąc następuje 28. dnia danego miesiąca, natomiast premia jest wypłacana 5. dnia drugiego miesiąca po zakończeniu kwartału. W listopadzie br. pracownik otrzymał premię za III kwartał w wysokości 10.000 zł oraz wynagrodzenie w kwocie 16.500 zł. W tym też miesiącu przychody pracownika przekroczą roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe o 3.450 zł. Jak należy rozliczyć składki ZUS od wypłat dokonanych w listopadzie br.?

Składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe należy ustalać narastająco, pobierając przy pierwszej wypłacie składki na przedmiotowe ubezpieczenia od całej kwoty, a przy drugiej odpowiednio obniżając podstawę wymiaru tych składek o 3.450 zł.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe pracownika stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przychód ten powstaje w miesiącu wypłacenia bądź postawienia do dyspozycji pracownika. Wypłacona pracownikowi w listopadzie br. premia za III kwartał br. oraz wynagrodzenie za pracę stanowią przychód listopada br. W związku z tym, że następują one w różnych terminach, składki ZUS (także zaliczkę na podatek dochodowy) należy ustalać od każdej z wypłat, licząc narastająco.

W przypadku pracownika uzyskującego wysokie wynagrodzenie należy mieć na uwadze roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o sus, w danym roku kalendarzowym nie może być ona wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2023 r. jest to kwota 208.050 zł (Mon. Pol. z 2022 r. poz. 1014). Do osiągnięcia tej kwoty płatnik składek oblicza i przekazuje do ZUS składki na przedmiotowe ubezpieczenia na ogólnych zasadach. Od nadwyżki ponad tę kwotę nie pobiera składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 19 ust. 3 ustawy o sus). Roczny limit dotyczy też składki na Fundusz Emerytur Pomostowych, co wynika z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 164 ze zm.).

Przy ustalaniu, czy nastąpiło przekroczenie limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, należy uwzględnić kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia, licząc narastająco od 1 stycznia danego roku. Ponadto w limicie tym uwzględnia się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek ze wszystkich tytułów.

Zwracamy uwagę! Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony (art. 19 ust. 6 ustawy o sus).

Rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe nie stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Z pytania Czytelnika należy wnioskować, że dochody pracownika przekroczyły 120.000 zł, tym samym, ustalając zaliczkę na podatek dochodowy od wypłat dokonanych pracownikowi w listopadzie br., pracodawca stosuje stawkę 32%. W myśl art. 32 ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof, za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku od danego płatnika przekroczył kwotę 120.000 zł, stawka podatku wynosi 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu od danego płatnika. Za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez pracodawcę, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b lub pkt 2a ustawy o pdof (art. 32 ust. 1 i 4 ustawy o pdof).

Tak obliczoną zaliczkę płatnik pomniejsza o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik złoży temu płatnikowi oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia (art. 31b ustawy o pdof). W oświadczeniu o stosowaniu pomniejszenia podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą: 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) albo 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), albo 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).

Łączny przychód pracownika podlegający oskładkowaniu do października br. wyniósł 185.000 zł. W dniu 3 listopada br. pracownik otrzymał premię za III kwartał br. w wysokości 10.000 zł, a 28 listopada br. zostanie mu wypłacone wynagrodzenie za pracę w wysokości 16.500 zł.

W listopadzie br. nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe o 3.450 zł, co wynika z wyliczenia: 185.000 zł + 10.000 zł + 16.500 zł = 211.500 zł; 211.500 zł - 208.050 zł = 3.450 zł.

Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów i złożył PIT-2 upoważniający pracodawcę do pomniejszania zaliczki na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą w wysokości 300 zł.

Od dokonanych w listopadzie br. wypłat pracodawca dokona następujących wyliczeń:

Pracodawca z własnych środków opłaci część składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe ustalonych od podstawy 23.050 zł, a także składkę na ubezpieczenie wypadkowe oraz składki na FP, FS i FGŚP obliczone od podstawy wymiaru składek w wysokości 26.500 zł.