POLECAMY |
||
Składniki majątku spełniające definicję środków trwałych, które w ocenie jednostki mają nieistotną wartość, mogą nie być kwalifikowane do środków trwałych. W ramach uproszczeń wynikających z polityki rachunkowości można uznać je za wyposażenie i odnieść bezpośrednio do kosztów jako zużycie materiałów.
Składnik majątku może zostać zakwalifikowany jako środek trwały, jeśli spełnia kryteria wskazane w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. Według tego przepisu środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, które są kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone na potrzeby jednostki, a przewidywany okres ich ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Zalicza się do nich przede wszystkim nieruchomości - w tym m.in.: grunty, budowle i budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy oraz ulepszenia w obcych środkach trwałych, a także inwentarz żywy. Kwalifikując dany składnik do środków trwałych, należy sprawdzić, czy w ramach stosowanych uproszczeń wynikających z polityki rachunkowości, uwzględniających zasadę istotności, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości, można nie uznać tego składnika za środek trwały. Na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości jednostki mogą bowiem przy prowadzeniu ksiąg przyjmować w polityce rachunkowości określone uproszczenia, pod warunkiem że nie ma to negatywnego wpływu na obraz ich sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy. Do uproszczeń dotyczących środków trwałych o niskiej wartości początkowej należą m.in. dokonywanie jednorazowych lub zbiorczych odpisów amortyzacyjnych albo odnoszenie ich wartości bezpośrednio w koszty.
Zgodnie z zasadą istotności, określając politykę rachunkowości, należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności (art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne. Tak stanowi art. 4 ust. 4a ustawy o rachunkowości.
Ani w ustawie o rachunkowości, ani w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (Dz. Urz. MRiF z 2017 r. poz. 105) nie określono konkretnych wartości, według których należałoby składniki majątku spełniające definicję środków trwałych ujmować w ewidencji bilansowej. Jednostka we własnym zakresie ustala i zapisuje w polityce rachunkowości wartości, według jakich dzieli składniki majątku trwałego na niskocenne, których wartość odnosi bezpośrednio w koszty, czyli kwalifikuje jako tzw. wyposażenie, i pozostałe zaliczone do środków trwałych, w tym ujęte jako zbiorczy obiekt inwentarzowy, amortyzowane jednorazowo lub na zasadach ogólnych stosowanych przez jednostkę. Przykładowy zapis w polityce rachunkowości dotyczący niskocennych środków trwałych został zamieszczony w ramce.
|
Przykładowy fragment polityki rachunkowości, dotyczący uproszczeń przy kwalifikowaniu składników majątku do środków trwałych "(...) 1. Istotną wartością początkową środka trwałego jest kwota 10.000 zł. Składniki spełniające definicję środków trwałych, których wartość początkowa przekracza kwotę 10.000 zł, zalicza się do środków trwałych podlegających amortyzacji metodą liniową. 2. Składniki majątku spełniające definicję środków trwałych o wartości przekraczającej 5.000 zł do wartości nieprzekraczającej 10.000 zł zalicza się do środków trwałych podlegających jednorazowej amortyzacji. 3. Składników majątku spełniających definicję środków trwałych, których cena jednostkowa nie przekracza 5.000 zł, nie zalicza się do środków trwałych. Ich wartość jest odnoszona bezpośrednio w koszty zużycia materiałów w miesiącu oddania do używania. Dodatkowo przedmioty, których wartość oscyluje pomiędzy 3.500 zł a 5.000 zł, są obejmowane ilościowo-wartościową ewidencją pozabilansową. Określa się w niej nazwę danego przedmiotu, miejsce jego używania oraz osobę za niego odpowiedzialną. (...)". |
Jeśli składnik majątku spełniający warunki dla środków trwałych ze względu na niską wartość początkową nie zostaje zakwalifikowany do środków trwałych, nie będzie figurował w ewidencji bilansowej. Jego wartość odpisuje się jednorazowo w ciężar kosztów działalności operacyjnej jako materiał, pod datą oddania go do używania. Fakturę dokumentującą nabycie takiego składnika majątku można ująć w księgach zapisem:
a) wartość brutto
- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu
- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",
c) wartość netto
- Wn konto 40-1 "Zużycie materiałów i energii",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu"
oraz równolegle
- Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".
Odnosząc wartość niskocennego składnika majątku w koszty, można, w celach kontrolnych, taki przedmiot objąć ilościową lub ilościowo-wartościową ewidencją pozabilansową. Rozwiązanie to jest z reguły stosowane do takich składników majątku jak: elektronarzędzia, aparaty fotograficzne, aparaty telefoniczne. Wprowadzenie do ewidencji pozabilansowej danego składnika może odbywać się np. na podstawie dowodu PK jednostronnym zapisem:
- Wn konta 39 "Niskocenne składniki majątku".
Ewidencja pozabilansowa powinna umożliwić identyfikację poszczególnych przedmiotów wraz ze wskazaniem miejsca ich używania i osób za nie odpowiedzialnych. Co prawda ustawa o rachunkowości nie obliguje jednostki do przeprowadzenia inwentaryzacji wyposażenia objętego ewidencją pozabilansową, jednak zalecane jest dobrowolne dokonywanie ich inwentaryzacji w drodze spisu z natury. Taki spis jednostka może przeprowadzać w dowolnym terminie i z częstotliwością określonymi przez jednostkę.
Jak stanowi pkt 8.32 KSR nr 11, jednostka może także wyznaczyć poziom wartości początkowej rzeczowych składników aktywów o cechach środków trwałych, ale tak niskiej jednostkowej wartości początkowej, iż objęcie takich przedmiotów kontrolą jest niezasadne. Wartość początkowa takich składników aktywów jest odpisywana w ciężar kosztów działalności operacyjnej, a składniki te nie są objęte ewidencją bilansową ani pozabilansową. Rozwiązanie to jest zwyczajowo stosowane do elementów wyposażenia o najniższej wartości typu: dziurkacze, zszywacze, kalkulatory, segregatory, naczynia itp.
Niskocenny składnik majątku, który ze względu na nieistotną wartość początkową został odpisany w koszty na dzień oddania go do używania, może wymagać remontu, czyli odtworzenia stanu pierwotnego. Wydatki poniesione na zakup części zamiennych oraz na usługę ich wymiany odnosi się w księgach do kosztów działalności operacyjnej, bez względu na wartość remontu. Koszty remontu księguje się pod datą ich poniesienia na podstawie dowodów źródłowych. Przykładowo fakturę za taki remont można zaewidencjonować następująco:
a) wartość brutto zobowiązania
- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu
- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",
c) wartość netto usługi
- Wn konto 40-2 "Usługi obce",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu"
oraz równolegle
- Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".
Jeśli jednostka przeprowadza remont we własnym zakresie, koszty z nim związane, w tym np. zużyte materiały i towary, wynagrodzenia pracowników wykonujących prace remontowe wraz z narzutami na te wynagrodzenia w części obciążającej pracodawcę oraz inne koszty, powinny zostać zaksięgowane jako koszty działalności operacyjnej. Przykładowo przekazanie na cele remontu materiałów lub towarów znajdujących się w magazynie można zaksięgować, w oparciu o dowód Rw, zapisem:
- Wn konto 40-1 "Zużycie materiałów i energii",
- Ma konto 31 "Materiały" lub 33 "Towary"
oraz równolegle
- Wn konto zespołu 5,
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".
W ustawie o rachunkowości, a także w KSR nr 11 nie przewidziano możliwości dokonania ulepszenia składnika majątku, który nie został ujęty w ewidencji środków trwałych. Jeżeli dokonano ulepszenia takiego przedmiotu, to w zależności od zapisów polityki rachunkowości można np.:
Jeśli dokonuje się likwidacji niskocennego składnika majątku trwałego, który został na dzień oddania do używania odpisany w koszty działalności operacyjnej, nie skutkuje to zapisami w ewidencji bilansowej. Tylko w przypadku, gdy likwidowany przedmiot był dobrowolnie objęty ewidencją pozabilansową, trzeba go z niej usunąć. Można tego dokonać np. na podstawie dowodu PK jednostronnym zapisem:
- Ma konto 39 "Niskocenne składniki majątku".
Jeżeli w związku z likwidacją takiego przedmiotu poniesiono by koszty, ich kwotę należałoby zaksięgować, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości, w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Z kolei gdyby składnik ten został sprzedany i jednostka uzyskałaby przychód z tego tytułu, to należałoby odnieść go do pozostałych przychodów operacyjnych.
|
Przykład Założenia
Dekretacja w księgach w styczniu 2023 r.
Dekretacja w księgach w maju 2023 r.
Zapis w ewidencji pozabilansowej w maju 2023 r.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
