Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Wpływ wojny w Ukrainie na sprawozdanie finansowe za 2021 r. ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Wpływ wojny w Ukrainie na sprawozdanie finansowe za 2021 r. i księgi za 2022 r.

Gazeta Podatkowa nr 30 (1905) z dnia 14.04.2022
Dorota Przybyszewska

Rosyjska agresja na Ukrainę może przekładać się na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostek gospodarczych nie tylko w perspektywie kolejnych okresów sprawozdawczych, ale także może mieć wpływ na obecnie sporządzane albo już sporządzone, lecz jeszcze niezatwierdzone roczne sprawozdania finansowe na dzień 31 grudnia 2021 r. Rekomendacje wydane w tej sprawie przez Komitet Standardów Rachunkowości zawierają wskazówki pozwalające określić i odpowiednio ujawnić ten wpływ.

Założenie kontynuacji działalności

Zgodnie z zasadą kontynuacji działalności, sprecyzowaną w art. 5 ust. 2 ustawy o rachunkowości, przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego. Ponadto, w myśl art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości, nawet jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, lecz przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy (oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał).

Wojna w Ukrainie i skutki z nią związane mogą spowodować, że u jednostki wystąpią zagrożenia kontynuacji działalności. Dla identyfikacji tych zagrożeń należy przeanalizować m.in. zdarzenia lub okoliczności o charakterze finansowym, operacyjnym lub pozostałym, które mogą wskazywać na znaczącą niepewność co do zdolności jednostki do kontynuacji działalności w wyniku zaistniałej nadzwyczajnej sytuacji oraz nałożonych sankcji przez poszczególne kraje (np. utrata podstawowego rynku, kluczowego klienta/klientów, braki personelu, niedobory ważnych surowców, niepowodzenie rozszerzenia, kontroli lub dywersyfikacji działalności, zmiany w prawie lub regulacjach, cyberataki).

Skutki wojny w Ukrainie mogą okazać się na tyle znaczące, że kierownik jednostki może stwierdzić, iż zamierza zlikwidować jednostkę lub zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej, lub że nie ma innej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaprzestania działalności, w którym to przypadku sprawozdanie finansowe nie jest sporządzane przy założeniu kontynuacji działalności (co powoduje m.in. inne zasady wyceny majątku). Może też postanowić, że mimo zagrożeń działalność będzie kontynuowana. Niepewność spowodowana agresją na Ukrainę może prowadzić do niepewności związanej z oceną zdolności jednostki do kontynuowania działalności, przy czym niektóre z tych niepewności mogą być istotne i wymagać ujawnienia, pomimo osądu kierownika jednostki co do zasadności przyjęcia założenia o kontynuacji działalności.

Zdarzenia po dniu bilansowym

Ze względu na wpływ na sprawozdanie finansowe zdarzenia po dniu bilansowym dzieli się na:

1) wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym - zdarzenia niekorygujące,

2) dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy - zdarzenia korygujące.

Zdarzenia niekorygujące to zdarzenia wskazujące na warunki, które powstały po dniu bilansowym (tj. po zakończeniu okresu sprawozdawczego), niewymagające skorygowania kwot ujętych w sprawozdaniu finansowym, ale wymagające ujawnienia w informacji dodatkowej charakteru zdarzenia i oszacowania jego skutków finansowych lub stwierdzenia, że oszacowanie takie jest praktycznie niewykonalne. Z kolei zdarzenia korygujące to zdarzenia, które dostarczają dowodów na warunki istniejące na dzień bilansowy (tj. na koniec okresu sprawozdawczego), wymagające skorygowania kwot ujętych w sprawozdaniu finansowym.

Jeżeli dzień bilansowy przypadł w okresie przed dniem rosyjskiej agresji na Ukrainę, czyli przed dniem 24 lutego 2022 r. (tj. np. 31 grudnia 2021 r.), a data sporządzenia sprawozdania finansowego przypada przed albo już w okresie trwania tej wojny i sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzone do 24 lutego 2022 r., jej skutki są zdarzeniami zaklasyfikowanymi do zdarzeń niekorygujących sprawozdanie finansowe, ujawnianych w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. W przypadku zdarzeń niekorygujących, jeżeli informacje na temat ewentualnych skutków rosyjskiej agresji mogą być istotne dla użytkowników rocznego sprawozdania finansowego na dzień 31 grudnia 2021 r., wówczas w dodatkowych informacjach i objaśnieniach jednostka powinna podać lub zaktualizować już wykazane informacje albo ujawnić dla każdej kategorii (typu) zdarzeń informacje o rodzaju zdarzenia i szacunkowej kwocie jego skutków finansowych czy stwierdzić, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny.

Przykładami zdarzeń niekorygujących w opisywanej sytuacji, które wymagają ujawnienia w przypadku istotnego ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy (o ile oszacowanie potencjalnego wpływu jest praktycznie wykonalne), mogą być w szczególności:

  • spadek wartości rynkowej inwestycji posiadanych przez jednostkę,
  • zniszczenia lub zajęcie składników aktywów jednostki,
  • nałożenie bezpośrednich sankcji na kontrahentów jednostki (klientów, dostawców, kredytodawców, pożyczkodawców itp.), jak i jednostki podporządkowane,
  • ograniczenie prowadzenia działalności, np. brak dostępu do systemów bankowych,
  • znaczące zmiany cen aktywów (w tym ropy naftowej, gazu ziemnego, produktów ropopochodnych i minerałów),
  • znaczące zmiany kursów wymiany walut obcych mających związek z działalnością jednostki,
  • zmiany stóp procentowych,
  • wzrost inflacji,
  • istotne faktyczne lub spodziewane spadki sprzedaży lub zyskowności po dniu bilansowym.

W tej sytuacji jednostka nie aktualizuje wartości szacunkowych w księgach rachunkowych roku obrotowego, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe (2021 r.). Chodzi tu m.in. o odpisy aktualizujące wartość należności oraz o rezerwy. Ewentualne zmiany wartości szacunkowych, wywołane skutkami rosyjskiej agresji na Ukrainę, ujmuje się w księgach rachunkowych roku bieżącego (2022 r.).

Sprawozdanie z działalności

Biorąc pod uwagę wymogi ustawy o rachunkowości, zaleca się ujawnienie w sprawozdaniu z działalności tego, jakie wojna w Ukrainie może mieć przełożenie na jednostkę i jej sytuację majątkową i finansową w dającej się przewidzieć przyszłości przy założeniu różnych scenariuszy. Analiza powinna skupiać się na kluczowych dla jednostki obszarach działalności i kluczowych założeniach ze wskazaniem źródeł niepewności i ryzyka.

W sprawozdaniu z działalności należy przedstawić w sposób obiektywny i wyważony możliwe negatywne konsekwencje, tj. ryzyko związane z dalszym przebiegiem konfliktu w Ukrainie i opis jego możliwych rozległych skutków pod kątem wpływu na przewidywaną przyszłą sytuację finansową, majątkową i płynność jednostki oraz jej przewidywany rozwój, w tym także realizację celów i działań strategicznych oraz działalność operacyjną. Rozważając i szacując możliwy wpływ tego konfliktu na działalność jednostki, zaleca się wziąć pod uwagę m.in.:

  • problemy kontrahentów, które wpływają na możliwość regulowania przez nich zobowiązań,
  • utrudnienia w dostawach materiałów i towarów,
  • utrudnienia lub brak możliwości prowadzenia działalności, w tym ze względu na ograniczony dostęp pracowników, energii i innych mediów, jak też infrastruktury (w tym infrastruktury IT),
  • powiązanie jednostki z podmiotami, na które nałożone zostały sankcje (np. sankcje nałożone na kontrahentów jednostki, które mogą uniemożliwić dalszą współpracę, co może istotnie ograniczyć zdolność jednostki do sprzedaży towarów lub usług, jak i ściąganie należności handlowych; sankcje nałożone na dostawców jednostki, które mogą powodować przejściowe lub długotrwające trudności w nabywaniu lub wzrost cen surowców, towarów czy usług; sankcje nałożone na kredytodawców/pożyczkodawców, które mogą powodować trudności jednostki, jak i jej kontrahentów w uzyskaniu finansowania zapewniającego pokrycie kosztów działalności),
  • ograniczenia niektórych banków w dostępie do systemu SWIFT, które mogą powodować trudności w otrzymaniu (opóźnienia lub brak) spłaty należności,
  • ograniczenia dewizowe dotyczące wymiany rubla rosyjskiego lub hrywny na inne waluty,
  • osłabienie waluty polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej wpływające w szczególności na wysokość ponoszonych kosztów oraz wysokość generowanych przychodów,
  • wzrost cen surowców (np. ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla), co może być dotkliwe w przypadku braku alternatywnych rozwiązań dla zachowania ciągłości produkcji/świadczenia usług,
  • ograniczenie lub załamanie niektórych rynków zbytu powodujące zmniejszenie lub utratę przychodów,
  • kształtowanie się stóp procentowych i inflacji, aktualne i prognozowane,
  • dostępność i koszt kredytu/finansowania,
  • zmiany na rynku pracy,
  • zmiany nastroju i preferencji kontrahentów i konsumentów mogące skutkować zmianami w popycie na określone produkty i towary niekoniecznie prowadzące działalność na terytorium Ukrainy, Federacji Rosyjskiej czy Republiki Białorusi.

Ujęcie w księgach 2022 r. pomocy dla Ukraińców

Jednostki, które włączają się w pomoc Ukrainie, ponoszą m.in. następujące koszty:

- transportu uchodźców z granicy do miejsc przebywania na terenie Polski,
- transportu darów,
- pokrycia wynajmu i wyposażenia mieszkań lub lokali pobytowych,
- zakupu środków czystości, żywności, artykułów higienicznych, wyposażenia dzieci uchodźców do szkoły,
- bezpłatnego udostępniania powierzchni magazynowych i biurowych dla celów pomocowych,
- zakupu i ogrzewania namiotów i innych miejsc pobytowych przy granicy polsko-ukraińskiej,
- zaopatrzenia punktów recepcyjnych dla uchodźców w wodę, łóżka polowe, śpiwory i pożywienie,
- darowizn różnego rodzaju (środków pieniężnych, odzieży, żywności, worków na śmieci, kartonów, usług itd.).

W organizacjach pozarządowych prowadzących księgi rachunkowe koszty udzielanej pomocy dla Ukrainy stanowią, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy o rachunkowości, ich koszty działalności statutowej.

W jednostkach innych niż organizacje pozarządowe pomoc dla Ukrainy może być udzielana w formie darowizn za pośrednictwem organizacji pozarządowych czy równoważnych, działających np. na terenie Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub bezpośrednio, np. organizując transport osób i sprzętu, bezpłatnie udostępniając mieszkania czy powierzchnie magazynowe i biurowe dla celów pomocowych itd. Darowizny te - na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości - ujmuje się w księgach rachunkowych darczyńcy, co do zasady, jako pozostałe koszty operacyjne.

Bezpośrednia pomoc ofiarom rosyjskiej agresji dotyczy działalności oddziałującej na społeczeństwo, niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą prowadzoną przez przedsiębiorcę. W przypadku działalności oddziałującej na społeczeństwo ważne jest dołożenie należytej staranności w gromadzeniu dowodów wskazujących, że działania te wynikają z wysokiej świadomości społecznej przedsiębiorstw i ich potrzeby włączenia się w rozwiązywanie problemów będących konsekwencją konfliktu w Ukrainie. Przykładowo, przy bezpłatnym udostępnianiu powierzchni magazynowych i biurowych dla celów pomocowych jednostka powinna udokumentować koszty udostępniania powierzchni, ogrzewania, oświetlenia, sprzątania, przystosowania jej do gromadzenia darów oraz pokazać, że działania te wynikają z potrzeby włączenia firmy w rozwiązywanie aktualnych, ważnych problemów społecznych. Koszty te będą ujęte w księgach rachunkowych jednostki - na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości - jako pozostałe koszty operacyjne lub, w przypadku gdy jednostka prowadzi polityki w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu - jako koszty działalności operacyjnej podstawowej.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.)

Rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości "Sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności w warunkach rosyjskiej agresji na Ukrainę" (www.gov.pl/web/finanse)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.