Przepisy z zakresu bhp przewidują wiele obowiązków, w zdecydowanej większości ciążących na pracodawcy. Niektóre z nich aktualizują się tylko w określonych porach roku i mają typowo sezonowy charakter. Do takich obowiązków należą wymogi bhp związane m.in. z porą zimową. Obejmują konieczność zapewnienia przez pracodawcę określonej temperatury w pomieszczeniach pracy, posiłków i napojów profilaktycznych w razie potrzeby oraz bezpieczeństwa poruszania się na otwartej przestrzeni.
Powszechne prawo pracy nie określa maksymalnej temperatury w pomieszczeniach pracy, ograniczając się jedynie do wyznaczenia jej dolnego poziomu. Wskaźniki minimalnej temperatury w pomieszczeniach, w których wykonywana jest praca, mają szczególne znaczenie w porze zimowej. W tym okresie pracodawca ma obowiązek zapewnić zachowanie temperatury na poziomie:
Dodatkową ochroną jest możliwość ogrzania się pracownika wykonującego pracę na otwartej przestrzeni. Zgodnie z § 45 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiska pracy na otwartej przestrzeni powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed ujemnym wpływem warunków atmosferycznych, m.in. niską temperaturą czy silnym wiatrem.
W razie wykonywania pracy na otwartej przestrzeni lub w nieogrzewanych pomieszczeniach pracodawca powinien zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca pracy pomieszczenia umożliwiające im schronienie się przed deszczem, ogrzanie się oraz zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być wyposażone w urządzenia do podgrzewania posiłków, a minimalna temperatura wewnątrz nich powinna wynosić co najmniej 16 °C.
Z art. 232 Kodeksu pracy wynika ogólny obowiązek zapewnienia pracownikom odpowiednich napojów i posiłków profilaktycznych. Warunki jego realizacji określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Na jego podstawie pracodawca ma obowiązek zapewnić wspomniane posiłki m.in. pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym na otwartej przestrzeni, w okresie zimowym (patrz tabela). Warunkiem wydania posiłku jest osiągnięcie przez pracownika określonego w rozporządzeniu wydatku energetycznego. Zapewnienie napojów profilaktycznych (w tej sytuacji ciepłych) zależy z kolei od wyniku pomiaru siły chłodzącej powietrza.
Należy podkreślić, że posiłki profilaktyczne (jak i napoje) ze względu na swoje przeznaczenie nie mogą być zastąpione ekwiwalentem pieniężnym. Mogą być zapewnione tylko w naturze. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wywiązania się z tego obowiązku, powinien zapewnić pracownikom możliwość skorzystania z takich posiłków w punktach gastronomicznych. Alternatywnym rozwiązaniem jest umożliwienie przyrządzania posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych od pracodawcy produktów.
Posiłki i napoje w niskich temperaturach | |||||||||
Posiłki profilaktyczne | Napoje profilaktyczne | ||||||||
Przy wykonywaniu prac związanych z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1.500 kcal (6.280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1.000 kcal (4.187 kJ) u kobiet, wykonywanych:
|
Przy wykonywaniu prac:
|
||||||||
Uwaga! Za okres zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca. |
Zakres obowiązków pracodawcy w okresie zimowym wynika nie tylko z przepisów prawa pracy z zakresu bhp. Pracodawców, którzy są właścicielami lub zarządcami budynków, obejmuje też art. 61 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.). Zobowiązuje on ich do zapewnienia bezpieczeństwa na chodnikach znajdujących się na ich terenie i do zapobiegania zagrożeniu wynikającemu z zalegania śniegu i lodu na dachach.
Trzeba mieć na uwadze, że prace przy usuwaniu śniegu z dachu są pracami na wysokości. Zasady stosowania sprzętu pomocniczego przy wykonywaniu takiej pracy określa rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. nr 191, poz. 1596 ze zm.). Przepisy wskazanego rozporządzenia ustalają sposób postępowania przy pracach na wysokości, między innymi z użyciem drabin i rusztowań.
Pracodawca organizujący odśnieżanie dachu musi wyznaczyć wokół budynku, na dachu którego wykonywane są prace, strefę niebezpieczną. Jest to obszar, w obrębie którego może dojść do upadku z dachu narzędzi, śniegu czy lodu. Strefę tę należy odgrodzić od reszty terenu. Nie można też prac na dachu powierzyć pracownikowi nieposiadającemu aktualnego badania profilaktycznego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na wysokości oraz odpowiedniego przeszkolenia bhp w tym zakresie.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279)
|