Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Podatek dochodowy  »   Amortyzacja w ramach współwłasności
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Amortyzacja w ramach współwłasności

Gazeta Podatkowa nr 52 (1614) z dnia 1.07.2019
Agata Cieśla

Firmowe środki trwałe zazwyczaj stanowią wyłączną własność podmiotów, które wykorzystują je w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jednak nie tylko takie składniki majątku są używane do celów firmowych. Za środek trwały może bowiem zostać uznany taki składnik, którego własność poza przedsiębiorcą należy także do innych osób. Rozliczanie w kosztach podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej takiego składnika może się różnić w zależności od statusu jego współwłaścicieli.

Podstawowa reguła przy współwłasności

Składnik majątku, który jest używany w prowadzeniu działalności gospodarczej, na gruncie ustaw o podatku dochodowym traktowany jest jako podlegający amortyzacji środek trwały, jeżeli spełnia wymogi określone w art. 22a ust. 1 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16a ust. 1 ustawy o pdop. Przepisy te wskazują, że za środki trwałe uznaje się wymienione w nich nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania składniki stanowiące własność lub współwłasność podatnika. Przewidywany okres ich używania musi być dłuższy niż rok i podatnik powinien je wykorzystywać na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddać do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu operacyjnego.

Sposób ustalania wartości początkowej środka trwałego, którego podatnik jest współwłaścicielem, wynika wprost z art. 22g ust. 11 ustawy o pdof i odpowiednio z art. 16g ust. 8 ustawy o pdop. Zgodnie z zawartymi w nich uregulowaniami wartość początkową składnika stanowiącego współwłasność ustala się zasadniczo w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika. To powoduje, że zasadniczo przedsiębiorca nie może dokonywać amortyzacji od całej jego wartości początkowej. Jednak jak od wielu innych zasad i od tej ustawodawca w pdof przewidział wyjątek odnoszący się do współwłasności małżeńskiej.

Składnik majątku małżeńskiego

Z przywoływanego wcześniej art. 22g ust. 11 ustawy o pdof wynika, że ogólne zasady amortyzacyjne środków trwałych będących przedmiotem współwłasności nie mają zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie. Stąd, gdy tacy małżonkowie prowadzą odrębne firmy i używają w nich składnika wspólnego majątku, to każdy z nich powinien dla celów podatkowego rozliczania amortyzacji określić jego wartość początkową na zasadach ogólnych w wysokości odpowiadającej wykorzystywanej przez siebie części (przykład 1).

Jeżeli jednak w małżeństwie, w którym istnieje ustrój wspólności ustawowej, wyłącznie jeden z małżonków wykorzystuje na potrzeby własnej działalności gospodarczej składnik, który należy do wspólnego majątku małżeńskiego, to podstawą amortyzacji tego składnika może być jego cała wartość wyznaczona m.in. ceną nabycia lub kosztem wytworzenia, co również wynika z art. 22g ust. 11 ustawy o pdof. Ten sposób wyznaczania wartości początkowej dopuszczalny jest przy tym tylko wtedy, gdy taki składnik w całości używany jest na potrzeby tej działalności.

W praktyce występują przypadki, w których składnik majątku jest nabywany na współwłasność także przez małżonków, pomiędzy którymi istnieje rozdzielność majątkowa. Wówczas nawet wtedy, gdy jest on wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej jednego z nich, podstawą dokonywania od niego odpisów amortyzacyjnych będzie wartość początkowa ustalona proporcjonalnie do jego udziału we współwłasności.

W przypadku małżeńskich nieruchomości nie należą również do rzadkości sytuacje, w których małżonek-przedsiębiorca na potrzeby swojej firmy wykorzystuje tylko część wspólnego budynku czy lokalu. W takim przypadku odpisów amortyzacyjnych zobowiązany jest dokonywać zgodnie z art. 22f ust. 4 ustawy o pdof, czyli w wysokości ustalonej od wartości początkowej nieruchomości, budynku lub lokalu, odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej do ogólnej powierzchni użytkowej tej nieruchomości, budynku lub lokalu.

Gdy wspólność przechodzi w wyłączność

Bywa tak, że jeden ze współwłaścicieli w trakcie użytkowania środka trwałego wykupuje go na wyłączność od pozostałych współwłaścicieli. Przepisy ustaw o pdof i o pdop nie odnoszą się wprost do takich przypadków, jednak jeżeli taka sytuacja ma miejsce, zasadne jest zwiększenie wartości początkowej środka trwałego o wydatki na nabycie udziału w jego własności. Z racji tego, że na wyłączność nabywany jest on w drodze kupna, to ustalenie wartości początkowej powinno tu nastąpić według ceny nabycia (przykład 2).

Przykład 1

W małżeństwie dwojga przedsiębiorców prowadzących indywidualnie swoje firmy obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. W swoich działalnościach wykorzystują oni budynek magazynowy będący ich wspólną własnością. Żona zajmuje 35% jego powierzchni ogólnej, natomiast mąż 65% tej powierzchni. Wartość całego budynku wynosi 170.000 zł.

Dla celów amortyzacji żona powinna przyjąć wartość początkową budynku w wysokości 59.500 zł (tj. 170.000 zł × 35%), natomiast mąż powinien przyjąć wartość początkową w wysokości 110.500 zł (tj. 170.000 zł × 65%).


Przykład 2

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną w 2017 r. nabył 30% udziału we własności maszyny włókienniczej, stając się jej współwłaścicielem. Wartość tych udziałów wyniosła 25.200 zł. Przedsiębiorca ujął ją w ewidencji środków trwałych, ustalając wartość początkową w wysokości wynikającej z umowy nabycia udziałów.

W czerwcu 2019 r. przedsiębiorca odkupił od drugiego współwłaściciela jego udział we własności maszyny za kwotę 45.000 zł i o jej wysokość w tym samym miesiącu zwiększył wartość początkową maszyny. Od lipca br. będzie naliczał odpisy od wartości początkowej wynoszącej 70.200 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2019 r. poz. 865)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Podatek dochodowy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.