Dopóki istnieje podstawa do zwolnienia z opodatkowania VAT dostawy, to również zaliczka powiązana z taką dostawą korzysta ze zwolnienia, nawet jeśli strony deklarują wolę jej opodatkowania. Dla rezygnacji ze zwolnienia nie wystarcza zgodna wola wyrażona przez kontrahentów transakcji sobie nawzajem, musi ona jeszcze zostać w odpowiedni sposób wyrażona w oświadczeniu, o jakim mowa w art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT. Tak wynika z wyroku NSA z dnia 24 czerwca 2025 r., sygn. akt I FSK 540/22.
Spółka będąca kupującym (podatnik VAT) we wniosku o interpretację wskazała, że zawarła z innym podatnikiem VAT umowę przedwstępną sprzedaży prawa użytkowania wieczystego wraz z prawem własności wszelkich budynków, budowli i urządzeń posadowionych na działce. Zgodnie z tą umową cena sprzedaży stanowi określoną kwotę, powiększoną o ewentualną kwotę VAT. W umowie przewidziano bowiem, że w sytuacji gdy planowana dostawa będzie zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, strony umowy złożą oświadczenie o rezygnacji z tego zwolnienia. Ponadto kupujący zgodnie z postanowieniami umowy przedwstępnej, po jej zawarciu zapłacił przelewem na rachunek bankowy sprzedającego tytułem zaliczki określoną w umowie kwotę.
Spółka stwierdziła, że zaliczka wpłacona w związku z przedwstępną umową sprzedaży dotyczy dostawy nieruchomości, która ma zostać opodatkowana VAT. Wobec tego również zaliczka będzie opodatkowana VAT, nawet jeżeli sprzedający otrzymał zaliczkę przed złożeniem naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia i wyborze opodatkowania, o którym mowa w art. 43 ust. 10 ustawy o VAT i w związku z tym spółka ma prawo do odliczenia VAT. Organ uznał stanowisko to za nieprawidłowe. Spółka złożyła skargę do WSA w Białymstoku, który ją oddalił.
Zdaniem Sądu, w przypadku gdy zaliczka z tytułu planowanej transakcji została przez sprzedającego otrzymana przed złożeniem przez strony oświadczenia właściwemu dla nabywcy nieruchomości naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT (strony deklarują, że takie oświadczenie dopiero złożą), to dopóki oświadczenie takie nie zostanie złożone, to zaliczka, tak jak dostawa nieruchomości, będzie podlegała zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.
W związku z tym, jak wynika z art. 88 ust. 3a, podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, jeśli transakcja dokumentowana tą fakturą nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona z VAT. Stąd, spółka jako kupujący nie miała prawa do odliczenia VAT z takiej faktury dokumentującej otrzymanie przez sprzedającego zaliczki na poczet przyszłej dostawy, jeśli dostawa ta miała miejsce przed złożeniem oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia w oparciu o art. 43 ust. 10 ustawy o VAT. Stanowisko to podtrzymał NSA, który oddalił skargę kasacyjną spółki.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
