Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Inne zagadnienia  »   Konsekwencje utraty, kradzieży i kserowania dowodu osobistego
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Konsekwencje utraty, kradzieży i kserowania dowodu osobistego

Gazeta Podatkowa nr 76 (1951) z dnia 22.09.2022
Marta Stefanowicz - Wasilewska

Dowód osobisty jest podstawowym dokumentem potwierdzającym tożsamość. Zbyt łatwo przekazujemy nasze dowodowy osobiste do skanowania i kserowania różnym instytucjom, w tym prywatnym. Zdarza się, że dowód osobisty zostawiamy w zastaw za wypożyczenie sprzętu sportowego, w kręgielniach czy klubach fitness. W takich sytuacjach wystarczający jest wgląd w dokumenty i spisanie koniecznych informacji. Dowody osobiste są też nagminnie kserowane przez banki i firmy telekomunikacyjne.

Utrata dowodu i jej konsekwencje

Utrata dowodu osobistego, a tym samym pozyskanie przez osoby nieuprawnione naszego numeru PESEL, może mieć dla nas określone negatywne konsekwencje. Niezależnie od tego, czy dokument został skradziony, zgubiony czy pozwoliliśmy go skopiować, pojawia się niebezpieczeństwo wykorzystania naszych danych. Potencjalne skutki utraty dowodu osobistego to:

  • zaciągnięcie pożyczki w instytucjach parabankowych,
  • uzyskanie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej,
  • korzystanie z praw obywatelskich,
  • wyrobienie fałszywych dokumentów.

Utratę dowodu osobistego należy zgłosić jak najszybciej w dowolnym urzędzie gminy albo przez internet. Jeżeli dowód osobisty został ukradziony, należy dokonać zgłoszenia tego faktu policji. W takim przypadku nie ma już potrzeby zgłaszać utraty dokumentu w urzędzie gminy. Dowód zostanie unieważniony z dniem zgłoszenia policji. Zgłoszenie utraty albo uszkodzenia dowodu osobistego przez internet wymaga posiadania profilu zaufanego, certyfikatu kwalifikowanego albo e-dowodu. Pozwalają one potwierdzić tożsamość zgłaszającego. Jeśli dana osoba utraciła dowód osobisty poza granicami naszego kraju, należy dokonać takiego zgłoszenia w konsulacie.

Można unieważnić każdy dowód - zarówno e-dowód, jak i dowód wydany przed 4 marca 2019 r. W przypadku gdy mamy nadzieję, że dowód jeszcze się odnajdzie, można go czasowo zawiesić i wycofać jego zawieszenie, kiedy się odnajdzie. Przy czym z tej możliwości można skorzystać wyłącznie, jeśli zaginiony dowód jest e-dowodem wydanym po 4 marca 2019 r.

Zatrzymanie cudzego dowodu

W żadnym przypadku nie należy godzić się na pozostawienie swojego dowodu osobistego w zastaw, np. zamiast wpłaty kaucji za wypożyczenie sprzętu. W takiej sytuacji tracimy kontrolę nad naszym podstawowym dokumentem tożsamości. Co więcej należy zwrócić uwagę osobie, która od nas żąda pozostawienia dokumentu, iż takie zachowanie jest karalne. Jak wynika bowiem z art. 79 ustawy o dowodach osobistych (Dz. U. z 2022 r. poz. 671), kto zatrzymuje bez podstawy prawnej cudzy dowód osobisty, podlega karze ograniczenia wolności albo karze grzywny. Zatrzymania dokumentu lub wykonania ksero dowodu nie można tłumaczyć także celem, jakim jest ewentualne dochodzenie roszczeń np. za zniszczony, skradziony sprzęt z wypożyczalni. Do realizacji takiego celu wystarczające wydaje się pozyskanie jedynie takich danych jak: imię i nazwisko, adres zamieszkania czy numer dokumentu tożsamości bądź PESEL. Wystarczy je po prostu spisać z okazanego dokumentu. Należy przy tym pamiętać, że gdy ustanie cel uzasadniający przetwarzanie tych danych, administrator powinien je usunąć - np. zwrócić formularz, na którym spisał takie dane, ich posiadaczowi lub go zniszczyć.

Dowód osobisty w miejscu pracy

Przy podpisywaniu umowy pracodawca może zażądać okazania dowodu osobistego, a pracownik nie może mu tego odmówić. Pracodawca nie powinien natomiast przechowywać kopii dowodu osobistego swoich pracowników, bowiem takie przetwarzanie będzie prowadziło do gromadzenia nadmiernych danych, poza tymi, do których przetwarzania pracodawca jest uprawniony na mocy przepisów prawa pracy.

Kserowanie dokumentów w firmach telekomunikacyjnych...

Firmy telekomunikacyjne przy zawieraniu umów o świadczenie usług nagminnie kserują dowody osobiste swoich klientów. W kwestii tej wielokrotnie wypowiadał się Urząd Ochrony Danych Osobowych, który zwraca uwagę, że z punktu widzenia zasad przetwarzania danych osobowych przy sporządzaniu kopii dokumentów tożsamości podmioty ją wykonujące powinny wziąć pod uwagę przepisy prawa, na podstawie których działają. Muszą też pamiętać o zasadach wynikających z RODO, m.in. o zasadzie minimalizacji danych. W bardzo wielu przypadkach kopiowanie dokumentów potwierdzających tożsamość prowadzi do pozyskiwania danych wykraczających poza zakres dopuszczalny przepisami prawa, na podstawie których działają dane podmioty. I w każdym przypadku, gdy np. przedsiębiorca sporządza kopię dokumentu tożsamości, Urząd Ochrony Danych Osobowych może badać, czy faktycznie jest uprawniony do przetwarzania aż takiego zakresu zawartych tam danych. Organ nadzorczy będzie zatem weryfikował, czy zakres przetwarzanych danych jest ograniczony do tego co niezbędne do celów, dla których dane są przetwarzane - czy nie narusza zasady minimalizacji.

W ocenie UODO podmioty, które często chcą wykonywać kserokopie naszych dokumentów nie mogą tego uzasadniać takim celem, jakim jest np. zawarcie umowy. Przykładowo firma telekomunikacyjna ma w Prawie telekomunikacyjnym wskazany obowiązek przetwarzania danych na podstawie przepisów o ochronie danych osobowych. Musi zatem pamiętać, że może przetwarzać tylko te dane, które są uzasadnione określonym celem przetwarzania. Tymczasem w nowych dowodach osobistych widnieją dane, które są zbędne dla potrzeb zawarcia umowy, jak np. nasz wizerunek, płeć, obywatelstwo. Ponadto w starszych dokumentach dodatkowo był podany wzrost i kolor oczu, a informacje te nie są potrzebne przedsiębiorcy.

...i przez banki

Kopie dokumentów często są wykonywane przez banki. W ocenie Prezesa UODO taka praktyka jest dopuszczalna tylko w określonych sytuacjach. Nie powinna być stosowana np. w przypadku zakładania konta, sprawdzania zdolności kredytowej czy zawierania umowy kredytowej. Banki powołują się przy tym na art. 112b Prawa bankowego (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.). Jednak przepis ten uprawnia je do przetwarzania danych zawartych w dokumentach tożsamości. Nic nie stanowi o sporządzaniu kopii tych dokumentów.

Warto jednak wiedzieć, że na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy... (art. 34 ust. 4 - Dz. U. z 2022 r. poz. 593 ze zm.) część podmiotów może sporządzać kopie dokumentów tożsamości klienta (np. dowodu osobistego) na potrzeby stosowania przez nie środków bezpieczeństwa finansowego. Wśród podmiotów, które na podstawie tej ustawy są uprawnione do kopiowania dokumentów tożsamości, są m.in.: banki, firmy ubezpieczeniowe, kantory czy notariusze. Może tak być, gdy miały one podejrzenie co do legalności wykonywanych transakcji czy operacji finansowych. W przypadku okazjonalnego transferu pieniędzy wystarczająca może być już kwota o równowartości 1 tys. euro.

Można wnioskować o usunięcie danych

Jeśli w przeszłości osoba, której dane dotyczą, zgodziła się na skopiowanie dowodu, zawsze ma prawo zwrócić się do administratora z wnioskiem o usunięcie takich danych. W takim bowiem przypadku można skorzystać z uprawnień określonych w art. 17 RODO. Należy przy tym powołać się na to, że dane te zostały zebrane z naruszeniem prawa i wykraczają poza dopuszczalny zakres. Gdy żądanie to nie zostanie spełnione, przysługuje prawo wniesienia skargi do Prezesa UODO, w której należy też wskazać oczekiwania wobec organu ds. ochrony danych osobowych (np. wydanie decyzji nakazującej usunięcie danych).

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Inne zagadnienia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.