W toku prowadzonej działalności gospodarczej podatnik (przedsiębiorca) może rozporządzać towarami handlowymi, przeznaczając je na inne cele niż do sprzedaży. Zmiana przeznaczenia towarów wywołuje jednak pewne konsekwencje podatkowe i z reguły oznacza konieczność dokonania odpowiednich zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Z definicji towaru handlowego zawartej w § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r. poz. 728), zwanego dalej rozporządzeniem, wynika, że do tej kategorii kwalifikują się wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym.
Do wpisywania kosztów zakupu towarów handlowych w podatkowej księdze przeznaczona jest kolumna 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu". Z § 17 ust. 1 rozporządzenia wynika, że zakup tych towarów musi być wpisany do księgi niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży.
Przy czym, jeżeli towar handlowy zostanie dostarczony do zakładu lub podatnik dokona nim obrotu przed otrzymaniem od dostawcy faktury, koszt zakupu powinien zostać ujęty w księdze na podstawie szczegółowego opisu towarów handlowych sporządzonego przez podatnika lub specyfikacji dostawcy. Tak wynika z § 16 ust. 2 i 4 rozporządzenia.
Zwróć uwagę!
W przypadku prowadzenia podatkowej księgi przez biuro rachunkowe lub na zasadach określonych dla biur rachunkowych, zapisów dokonuje się chronologicznie, w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenie z budżetem, lecz nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. |
Kierując się potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej, podatnik może zdecydować o przekazaniu towaru handlowego na potrzeby własnej firmy i zaliczyć go - stosownie do okoliczności - do środków trwałych w rozumieniu art. 22a ust. 1 updof lub do wyposażenia w znaczeniu § 3 pkt 7 rozporządzenia. Jeżeli zmiana przeznaczenia dotyczy towaru handlowego, którego koszt zakupu został uprzednio ujęty w podatkowej księdze, konieczne jest:
Korektę zmniejszającą koszty zakupu towarów przeprowadza się poprzez ujęcie wartości towaru ze znakiem minus lub na czerwono w kolumnie 10 księgi. Następnie, jeżeli dany składnik majątku kwalifikuje się do wyposażenia (w tym gdy jego wartość nie przekracza 1.500 zł), koszt jego zakupu należy w całości wpisać w kolumnie 13 "pozostałe wydatki". Wykazaniu w tej kolumnie będą również podlegały odpisy amortyzacyjne dokonywane w sytuacji gdy towar wycofany ze sprzedaży zostanie uznany za środek trwały.
Zależnie od okoliczności, odpisy amortyzacyjne mogą być zaliczane do kosztów podatkowych:
W przypadku zużycia czy zatrzymania towarów handlowych na potrzeby osobiste podatnik musi mieć na uwadze, że wartość takich towarów nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof. Wskutek bowiem wycofania tych towarów ze sprzedaży, koszty poniesione na ich nabycie tracą związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, gdyż nie służą ani osiąganiu przychodów z działalności ani zachowaniu czy zabezpieczeniu tego źródła przychodów. W rezultacie w podatkowej księdze należy w kolumnie 10 dokonać zapisu zmniejszającego koszty o wartość towarów przejętych przez podatnika na potrzeby osobiste. Zapisu zmniejszającego dokonuje się w miesiącu faktycznego wycofania towarów ze sprzedaży.
Co do zasady, decydując się na wycofanie ze sprzedaży towarów handlowych i przekazanie ich w drodze darowizny, podatnik będzie zobowiązany skorygować o wartość takich towarów koszty uzyskania przychodów. W takim bowiem przypadku znajduje do nich zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 11 updof. Na podstawie tego przepisu darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju są wprost wykluczone z kosztów podatkowych (z zastrzeżeniem wyjątku, o którym mowa w dalszej części niniejszego opracowania).
Generalnie zatem, przekazanie w formie darowizny towarów handlowych, których koszt zakupu zaksięgowano, wymaga dokonania korekty zmniejszającej koszty w kolumnie 10 podatkowej księgi. Zapisu należy dokonać pod datą dokonania darowizny.
Z interpretacji organu podatkowego "(...) przekazanie w formie darowizny zaewidencjonowanych wcześniej w księdze przychodów i rozchodów towarów handlowych, wywołuje ten skutek, że wydatki poniesione z tytułu zakupu tych towarów nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Z chwilą dokonania darowizny towarów handlowych, Wnioskodawca powinien zatem dokonać korekty kosztów, ponieważ nie można już uznać, że wydatki na przekazane w formie darowizny towary handlowe poniesione zostały w celu uzyskania przychodów. Korekty należy dokonać w dacie przekazania darowizny w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów ze znakiem (-) lub kolorem czerwonym - zgodnie z postanowieniami § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (...)". (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 lipca 2014 r., nr IPPB1/415-513/14-2/AM). |
Trzeba jednak nadmienić, że w drodze wyjątku, kosztami uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów przekazanych w formie darowizny na cele charytatywne. Muszą jednak być spełnione łącznie następujące warunki określone w art. 23 ust. 1 pkt 11 updof, czyli darowizna powinna:
Zasadne wydaje się również w tym przypadku dokonanie odpowiednich zapisów w księdze, tj. wyksięgowanie wartości darowanych towarów z kolumny 10 i przeniesienie tych kosztów do kolumny 13.
|