Jestem współwłaścicielem nieruchomości. Nie korzystam z niej i chciałbym swój udział spieniężyć. Nie mogę znaleźć osoby, która chciałaby mój udział kupić. Czy mogę domagać się zniesienia współwłasności?
TAK, o ile współwłaściciele nie zawarli umowy, która czasowo wyklucza taką możliwość.
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Wynika to z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Niemniej uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż 5 lat. Ponadto w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze 5 lat. Tego rodzaju przedłużenie można ponowić.
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej (chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości). Ocena, czy zachodzi możliwość podziału fizycznego nieruchomości, nie powinna ograniczać się do ustalenia, czy w ogóle podział taki jest możliwy do zrealizowania. Konieczne jest każdorazowo dokonanie przez sąd oceny, czy nie zachodzą okoliczności przemawiające przeciwko takiemu sposobowi zniesienia współwłasności. Może wynikać to w szczególności z charakteru rzeczy wspólnej, jej budowy i przeznaczenia (por. postanowienie SN z dnia 19 kwietnia 2023 r., sygn. akt II NSNc 61/23). Zatem podział fizyczny nieruchomości wspólnej nie zawsze będzie możliwy. W sytuacji gdy rzeczy nie można podzielić, zniesienie współwłasności może polegać na przyznaniu rzeczy (stosownie do okoliczności) jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty pozostałych. To drugi sposób zniesienia współwłasności. Trzeci sposób to dokonanie sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, co zasadniczo jest rozwiązaniem najmniej korzystnym dla wszystkich współwłaścicieli.
Odnosząc się do kosztów postępowania sądowego warto podkreślić, że, co do zasady, w tzw. sprawach działowych nie zachodzi sprzeczność interesów tych uczestników, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie, co uzasadnia jako podstawę orzeczenia o kosztach, zastosowanie przepisu, w myśl którego każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
