Kategorie wpłat na PFRON

Podstawowym obowiązkiem wynikającym z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest zatrudnianie takich osób. Jeżeli pracodawca nie osiąga wymaganego wskaźnika zatrudnienia tych osób albo narusza w innych sposób przepisy ustawy o rehabilitacji, może być zobligowany do dokonania stosownej wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Kategorie wpłat

Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w polskim systemie prawnym mają bardzo zróżnicowany charakter. Zaliczamy do nich m.in. wpłaty:

• z tytułu niezapewniania ustawowego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych (art. 21 ust. 1, 2a, 2b i 2g ustawy o rehabilitacji),
   
• związane z nieprzystosowaniem środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych (art. 23 ustawy o rehabilitacji),
   
• związane z korzystaniem z dodatkowych uprawnień przez zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej (art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. a), ustawy o rehabilitacji, art. 38 ust. 2 pkt 1 lit. a) tiret pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych),
   
• związane z gospodarowaniem środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (art. 33 ust. 4a, 4a¹, 4c, 7 i 7a ustawy o rehabilitacji).

Do ww. wpłat stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej, z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu. 

Pracodawcy dokonują wpłat w terminie do dnia 20. następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego.

Obowiązku dokonywania wpłat na Fundusz nie mają pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do których ogłoszono upadłość.

Tytułem przykładu, w myśl art. 23 ustawy o rehabilitacji, pracodawca, który nie wydzieli lub nie zorganizuje stanowiska pracy dla osoby, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia gotowości przystąpienia do pracy tej osoby, zobowiązany jest:

• dokonać, w dniu rozwiązania umowy z tą osobą, wpłaty na PFRON w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika,
   
• złożyć poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego (system e-PFRON) deklaracje wpłat DEK-W oraz deklarację roczną DEK-R

Z kolei pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej w przypadku niezgodnego z przepisami ustawy o rehabilitacji wykorzystania środków funduszu rehabilitacji (art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji), a także niedotrzymania terminu 7 dni na przekazanie części zwolnień podatkowych na ZFRON, zobowiązany jest:

• dokonać wpłaty na PFRON w wysokości 30% ww. środków w terminie do dnia 20. następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat (art. 49 ustawy o rehabilitacji),
   
• złożyć poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego (system e-PFRON) deklaracje wpłat DEK-II-a oraz deklarację roczną DEK-R.

Brak niepełnosprawnych pracowników

Podstawowa kategoria wpłaty na PFRON dotyczy pracodawców, którzy nie osiągają odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych, zgodnie z art. 21 ustawy o rehabilitacji.

Podmiotami zobowiązanymi do wpłat są:

• pracodawca, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi poniżej 6%,
   
• państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne będące jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucje kultury oraz jednostki organizacyjne zajmujące się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi poniżej 6%,
   
• publiczne i niepubliczne uczelnie, wyższe szkoły zawodowe, publiczne i niepubliczne szkoły, zakłady kształcenia nauczycieli oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i resocjalizacyjne, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi poniżej 2%.

Wysokość wpłat na PFRON stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.

Obliczeń dokonuje się według wzoru:

Kz = 40,65% × Pw × (Zo × 6% - Zn)

gdzie:

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)