Z dniem 23 listopada br. weszły w życie nowe przepisy dotyczące ubiegania się o świadczenia emerytalno-rentowe. Zawarte w nich uregulowania mają istotne znaczenie zarówno dla organu rentowego, ustalającego prawo do świadczeń i ich wysokość odpowiednio na starych lub nowych zasadach, jak i dla samych zainteresowanych. Jedną z ważniejszych zmian jest wprowadzenie możliwości zgłoszenia wniosku przez Internet, a także prowadzenie akt sprawy w formie elektronicznej.
Konieczność zmian
Prawo do świadczeń emerytalno‑rentowych oraz ich wysokość ZUS ustala w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną. Weszła ona w życie 1 stycznia 1999 r. uchylając jednocześnie m.in. obowiązującą wcześniej ustawę o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1982 r. 40, poz. 267 ze zm.). Mimo zmiany przepisów nadal jednak obowiązywał akt wykonawczy do "starej" ustawy, tj. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. nr 10, poz. 49 ze zm.). Korzystanie z zawartych w nim przepisów było możliwe za sprawą art. 194 ustawy emerytalnej, o ile nie pozostawały w sprzeczności z przepisami tej ustawy.
Głównym założeniem takiego rozwiązania było stosowanie tych samych procedur dotyczących spraw emerytalno-rentowych do wszystkich ubezpieczonych, którzy nabywają prawo do emerytury lub renty według reguł starego, niezmienionego systemu.
W ustawie emerytalnej znalazły się jednak także przepisy ustanawiające zasady przyznawania emerytur z nowego, zreformowanego systemu emerytalnego. Jest on oparty na innych zasadach ustalania prawa do emerytury oraz jej wysokości, uzależnionej w głównej mierze od sumy składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego.
Obecnie funkcjonują więc równolegle dwa systemy emerytalne - stary i nowy. Pierwsze tzw. "nowe" emerytury zostały przyznane w 2009 r. Dotychczasowe zasady postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe należało więc odpowiednio uzupełnić.
Dlatego też, w oparciu o upoważnienie zawarte w art. 128a ustawy emerytalnej, Minister Pracy i Polityki Społecznej opracował nowe rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, zwane dalej "nowym" rozporządzeniem.
Dokumentowanie prawa do świadczeń
Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Tak wynika z art. 116 ust. 5 ustawy emerytalnej. Doprecyzowano więc w "nowym" rozporządzeniu, dostosowując jednocześnie do bieżących realiów, przepisy z zakresu dokumentów wymaganych do przyznania poszczególnych świadczeń emerytalno-rentowych, w tym:
a także
E-wnioski
Zupełnym novum, ułatwiającym sprawę ubezpieczonym, jest przewidziana w § 5 "nowego" rozporządzenia możliwość zgłoszenia wniosku o świadczenia drogą elektroniczną przez skrzynkę podawczą ZUS. Wniosek taki powinien jednak posiadać zabezpieczenie w zakresie identyfikacji tożsamości zainteresowanego za pomocą środków przewidzianych w odrębnych przepisach oraz zawierać dane w formacie elektronicznym ustalonym przez ZUS. Umożliwi to wprowadzenie tych danych bezpośrednio do systemu teleinformatycznego organu rentowego, dzięki czemu zainteresowani będą mieli do nich bezpieczny dostęp on-line.
Akta sprawy będą zatem prowadzone przez ZUS w formie papierowej lub elektronicznej. Dokumenty papierowe otrzymane od wnioskodawcy, po ich odwzorowaniu cyfrowym i umieszczeniu w systemie teleinformatycznym organu rentowego, zostaną zwrócone zainteresowanemu na jego wniosek, choć z pewnym ograniczeniem. Nie podlegają bowiem zwrotowi zaświadczenia potwierdzające wysokość wynagrodzeń, przychodów, dochodów i uposażeń, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, rachunki poniesionych kosztów pogrzebu oraz pisemne zeznania świadków i oświadczenia zainteresowanego.
Odwzorowane cyfrowo dokumenty będą przechowywane przez organ rentowy przez okres 50 lat.
|
"Nowe" rozporządzenie, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawnego i terminowego ustalania prawa i wysokości świadczeń przewidzianych w ustawie emerytalnej, określa odpowiednio:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. nr 237, poz. 1412)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
