W zabytkowym budynku instytucji kultury doszło do katastrofy budowlanej. Koszty związane z usunięciem jej skutków odnieśliśmy w pozostałe koszty operacyjne jako remonty nadzwyczajne. Po zabezpieczeniu miejsca katastrofy i ustaleniu jej przyczyny przystąpimy do odbudowy. Czy należy wycenić wartość zniszczeń i dokonać częściowej likwidacji budynku, a następnie zwiększyć jego wartość o nakłady na odbudowę? Czy może koszty odbudowy budynku związane z przywróceniem go do stanu sprzed katastrofy zaliczyć do kosztów remontu?
| Koszty zawiązane z usunięciem skutków katastrofy budowlanej |
Remonty nadzwyczajne to remonty, które mają za zadanie usunięcie niekorzystnych skutków jakie na środek trwały wywarły nagłe i nieprzewidziane zdarzenia, w tym także losowe. Tak wynika z treści pkt 7.23 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11). Do zdarzeń losowych zalicza się m.in. uszkodzenia środków trwałych przez powodzie, pożary, wybuchy, trzęsienia ziemi, wypadki samochodowe, gradobicie, wichury, nawałnice itd. Remonty nadzwyczajne mają na celu usuwanie skutków zniszczeń spowodowanych przez nieprzewidziane zdarzenia, nie zaś skutków zużycia środków trwałych spowodowanych ich użytkowaniem lub oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
| Nakłady na remonty nadzwyczajne, które przeprowadza się w celu usunięcia skutków zdarzeń losowych, odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. |
|
Ewidencja księgowa nakładów na remonty nadzwyczajne
|
Co istotne, zdarzenie losowe, w wyniku którego następuje zniszczenie środka trwałego może spowodować konieczność jego rekonstrukcji, częściowej likwidacji lub likwidacji (por. pkt 9.5-9.12 oraz 9.14-9.20 KSR nr 11). Kosztów poniesionych w związku z likwidacją lub odbudową środka trwałego nie kwalifikuje się już do remontów nadzwyczajnych.
| Koszty odbudowy zniszczonego budynku |
Z przepisów art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości wynika, iż wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.
| Jeżeli na skutek wykonanych przez instytucję prac nastąpi wzrost wartości użytkowej zabytkowego budynku, to prace te stanowić będą ulepszenie, a poniesione na nie koszty powinny zostać uznane za nakłady na ulepszenie budynku. W przeciwnym razie, tzn. gdy skutek taki nie wystąpi, wykonane prace stanowić będą remont. |
W przedstawionej sytuacji pomocne mogą okazać się wskazówki zawarte w pkt 7.15 KSR nr 11, zgodnie z którym rekonstrukcja obiektu polega na odbudowie środka trwałego, który uprzednio przestał być zdatny do użytku (np. na skutek niekompletności), jednak nie zaprzestano jego ujmowania. Takie środki trwałe najczęściej mają wartość księgową netto równą zero, gdyż ich wartość początkowa została w pełni umorzona lub dokonano odpisów z tytułu trwałej utraty wartości. Rekonstrukcje czasami nazywane są remontami kapitalnymi, gdy dotyczą maszyn, urządzeń, pojazdów i aparatów, którym przywracane są cechy kompletności i zdatności do użytkowania. Gdy remonty kapitalne są odpowiednikiem rekonstrukcji (odbudowy) powodując przywrócenie środkom trwałym wartości użytkowej mierzonej okresem ekonomicznej użyteczności (na nowo ustalanym), to tym samym spełniają definicję ulepszenia. Do rekonstrukcji nie muszą być przy tym użyte te same materiały, których użyto pierwotnie do budowy środka trwałego, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej (dotyczy to np. obiektów zabytkowych).
Co istotne, nawet w sytuacji gdy w ramach prowadzonych prac część budynku poddana została rozbiórce, nie należy dokonywać częściowej likwidacji tego budynku. Jego wartość początkową wskazane jest nadal wykazywać w ewidencji bilansowej na koncie 01 "Środki trwałe". Nie zaprzestaje się także amortyzacji tego środka trwałego.
Jednocześnie nakłady uznane za ulepszenie budynku instytucji kultury wskazane jest odnosić sukcesywnie na stronę Wn konta 08 "Środki trwałe w budowie". Po zakończeniu prac związanych z ulepszeniem, zgromadzone na tym koncie koszty zwiększają wartość początkową ulepszonego środka trwałego (budynku). W związku z tym przeksięgowuje się je na konto 01 "Środki trwałe", zapisem: Wn konto 01, Ma konto 08.
W wyniku powyższego księgowania powstaje nowa wartość początkowa środka trwałego, w skład której wchodzi wartość początkowa środka trwałego oraz nakłady na jego ulepszenie. Nowa wartość początkowa stanowić będzie podstawę do dokonywania dalszych odpisów amortyzacyjnych.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
