Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Umowy i płace  »   Zasady obliczania odpraw pracowniczych
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady obliczania odpraw pracowniczych

Gazeta Podatkowa nr 84 (2063) z dnia 19.10.2023
Ewa Madejek

Pracownikom w określonych okolicznościach przysługują od pracodawcy odprawy pieniężne. Najczęściej spotykanymi odprawami są odprawy emerytalno-rentowe i ekonomiczne. Pierwsza z nich przysługuje na mocy przepisów Kodeksu pracy, a do wypłaty drugiej obliguje pracodawcę tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych, oczywiście po spełnieniu przez pracownika warunków nabycia prawa do tych odpraw.

Odprawa emerytalno-rentowa

Jak stanowi art. 921 § 1 K.p., pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna. Pracownik, aby mógł nabyć prawo do tego świadczenia, musi osiągnąć wiek emerytalny lub uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy, a stosunek pracy musi ustać w związku z tymi okolicznościami. Przesłanki te muszą być spełnione łącznie. W takim przypadku odprawa emerytalno-rentowa jest równa jednomiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika.

Odprawa emerytalna powinna być wypłacona w dniu ustania zatrudnienia. Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 508/97, w którym Sąd stwierdził, że roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy (co przesądza o terminie jej wypłaty w tym dniu), także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później.

Natomiast nieco inaczej wygląda termin wypłaty odprawy rentowej. Tutaj pracodawca nie może samodzielnie stwierdzić, czy pracownik spełnia przesłanki do otrzymania renty (z którą związana jest odprawa). Potrzebna jest do tego decyzja ZUS, dlatego dopiero po jej przedłożeniu pracodawca może wypłacić odprawę rentową.


Pracownik, który raz otrzymał odprawę emerytalno-rentową, nie może ponownie nabyć do niej prawa.


Odprawę emerytalno-rentową oblicza się na zasadach obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop.

Odprawa ekonomiczna

Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników podlegają przepisom ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.), zwanej ustawą o zwolnieniach grupowych. Przewiduje ona, że pracodawcy dokonujący zwolnień grupowych oraz indywidualnych w ramach tej ustawy są obowiązani do wypłaty pracownikom odprawy pieniężnej.

Wysokość odprawy ekonomicznej wynosi:

  • 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
  • 2-miesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat (przykład),
  • 3-miesięczne wynagrodzenie, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Odprawę ekonomiczną oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Należy zaznaczyć, że maksymalna wysokość odprawy ekonomicznej nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Obliczanie odpraw

Zarówno odprawę emerytalno-rentową, jak i odprawę ekonomiczną z ustawy o zwolnieniach grupowych oblicza się na zasadach obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, co wynika z § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927), a w przypadku odprawy ekonomicznej także z przepisów odrębnych.

Metodykę obliczania ekwiwalentu/odprawy uregulowano w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.). Na mocy tego aktu prawnego stałe miesięczne składniki wynagrodzenia należy przyjąć przy obliczaniu ekwiwalentu/odprawy w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu nabycia prawa do odprawy. Z kolei składniki przysługujące za okresy nie dłuższe niż miesiąc, z wyjątkiem stałych miesięcznych, należy uwzględnić w średniej wysokości wypłaconej w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu/odprawy. Jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu przyjmowanego do podstawy, wynagrodzenie faktycznie wypłacone mu w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Jest to tzw. dopełnienie podstawy.

Natomiast składniki przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy, należy wliczyć w średniej wysokości z tego okresu.

Ustalając wysokość wymienionych odpraw, nie stosuje się przeliczeń z wykorzystaniem współczynnika urlopowego, gdyż odprawy te zasadniczo odpowiadają wysokości miesięcznego wynagrodzenia lub jego wielokrotności.

Przykład

Pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę zawartą 1 lutego 2016 r. Umowa rozwiąże się po upływie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia w dniu 31 października 2023 r. Przyczyną wypowiedzenia była likwidacja stanowiska pracy. Pracodawca zatrudnia 30 pracowników i podlega przepisom ustawy o zwolnieniach grupowych. Pracownikowi przysługuje odprawa ekonomiczna w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia, gdyż jego staż zakładowy wynosi 7 lat i 9 miesięcy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Umowy i płace - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.