Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Wprowadzenie przestoju w okresie epidemii
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Wprowadzenie przestoju w okresie epidemii

Gazeta Podatkowa nr 33 (1804) z dnia 26.04.2021
Agata Barczewska

Przestój jest zjawiskiem wyjątkowym w procesie świadczenia pracy. Charakteryzuje się gotowością pracownika do wykonywania zadań służbowych oraz wystąpieniem przeszkód leżących po stronie pracodawcy, uniemożliwiających realizowanie umówionej pracy. Przyczyny wystąpienia przestoju są zróżnicowane, w ostatnim okresie przeważają jednak przypadki wprowadzenia go w związku z epidemią COVID-19.

Przestój na mocy specustawy

Pracodawca, który z powodu epidemii COVID-19 zanotował spadek obrotów gospodarczych (przychodów) w określonym procencie, może wprowadzić przestój ekonomiczny na podstawie art. 15g ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19... (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.), zwanej specustawą w sprawie COVID-19. Do skorzystania z tego przepisu są uprawnieni przedsiębiorcy oraz inne organizacje i podmioty wymienione w art. 15g ust. 1 i 1a tej ustawy. Podstawą do wprowadzenia przestoju ekonomicznego jest również art. 15gb specustawy w sprawie COVID-19. Przepis ten jest adresowany do pracodawców, u których wystąpił określony spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie COVID-19 i w związku z tym istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń.

Należy nadmienić, że warunkiem wprowadzenia przestoju ekonomicznego na mocy art. 15g specustawy w sprawie COVID-19 jest, obok wystąpienia określonego spadku obrotów gospodarczych, brak zaległości podatkowo-składkowych do końca trzeciego kwartału 2019 r. Wobec przedsiębiorcy nie mogą też zachodzić warunki do ogłoszenia upadłości.

Pracodawca wypłaca pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, jednak nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane z uwzględnieniem wymiaru etatu danego pracownika. Przestój wprowadzony na podstawie specustawy w sprawie COVID-19 jest bezpośrednio związany z dofinansowaniem wynagrodzeń pracowników, wypłacanym ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jak uznało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyjaśnieniach dostępnych na stronie www.pip.gov.pl: "Wprowadzenie przestoju ekonomicznego w kontekście art. 15g ustawy COVID-19 ma znaczenie wyłącznie w związku z zamiarem skorzystania z dofinansowania, o którym mowa w tym przepisie. (...)". Ponieważ dofinansowanie jest ograniczone czasowo, pracodawca który w pełni już z niego skorzystał, nie może wprowadzić przestoju ekonomicznego na podstawie specustawy w sprawie COVID-19. Pozostaje mu tylko przestój przewidziany w Kodeksie pracy, który zasadniczo nie powinien być wprowadzany z powodu ekonomicznych trudności pracodawcy.

Przestój na warunkach kodeksowych

Pracodawca może wprowadzić przestój nie sięgając po specprzepisy wprowadzane w sytuacjach kryzysowych. Kodeks pracy również przewiduje przestój, regulując go w art. 81 K.p. Za przestój w rozumieniu kodeksowym przyjmuje się takie sytuacje, w których występuje niemożność wykonywania pracy przez zdolnego do niej pracownika, z powodu określonej przeszkody po stronie pracodawcy.

Przyczyny leżące po stronie pracodawcy mogą być związane z jego działaniem lub od niego niezależne. W większości przypadków mają one charakter techniczny lub organizacyjny (awaria urządzeń, przerwa w dopływie prądu czy brak materiałów koniecznych do pracy). Niekiedy zaś są spowodowane działaniem siły wyższej lub osób trzecich. Prawo pracy dopuszcza też przestój z winy pracownika. Sytuacje, które mogą składać się na kodeksowe pojęcie przestoju, są więc dość różnorodne, nie ma jednak wśród nich przerwy w pracy spowodowanej trudnościami finansowymi pracodawcy. Generalnie przyjmuje się, że ograniczenie funkcjonowania firmy wywołane takimi trudnościami, np. zmniejszeniem popytu czy zamówień, nie stanowi przestoju w rozumieniu art. 81 Kodeksu pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1992 r., sygn. akt I PZP 58/92). Pojawia się jednak pytanie, czy taki pogląd można zastosować do sytuacji, w której pracodawca jest zmuszony poważnie ograniczyć funkcjonowanie firmy lub nawet ją zamknąć z powodu ograniczeń bądź lockdownu wprowadzonego w związku z epidemią. Państwowa Inspekcja Pracy w wyjaśnieniach zamieszczonych na stronie www.pip.gov.pl stoi na stanowisku, że w takich przypadkach dopuszczalne jest wprowadzenie przestoju również na podstawie Kodeksu pracy, nawet jeżeli jedną z przyczyn tego przestoju będą trudności ekonomiczne pracodawcy (patrz ramka).

"(...) W przypadku gdy pracodawca będzie musiał zamknąć swój zakład pracy albo jego część, bądź gdy nie ma możliwości polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej zastosowanie znajdzie art. 81 § 1 Kodeksu pracy.

Z przepisu tego wynika, że pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy przysługuje wynagrodzenie:

- wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną (dotyczy to pracowników wynagradzanych w stałej stawce godzinowej, np. 20 zł za godzinę lub w stałej stawce miesięcznej, np. 4 tys. zł miesięcznie - ci pracownicy także w czasie przestoju otrzymają te stawki wynagrodzenia),
- jeżeli ww. składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - pracownikowi przysługuje 60% wynagrodzenia (dotyczy to m.in. pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie akordowe lub prowizyjne, tj. wynagrodzenie określone jako stawka za ilość wytworzonych produktów bądź określony % przychodu/dochodu/zysku).

(...) Należy bowiem uznać, że konieczność zamknięcia zakładu pracy w celu przeciwdziałania COVID-19 będzie przyczyną dotyczącą pracodawcy - mimo, że będzie to przyczyna niezawiniona przez pracodawcę (podobnie jak odcięcie prądu w mieście, w tym również w zakładzie pracy, co uniemożliwia pracę, powódź, która zalała zakład pracy itp.)".

Wyjaśnienia Państwowej Inspekcji Pracy dostępne na stronie www.pip.gov.pl

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.