Na pracodawcy ciąży szereg obowiązków z zakresu bhp, przy czym część z nich aktualizuje się w pewnych okresach roku kalendarzowego. Do takich sezonowych obowiązków w okresie letnim należy m.in. zapewnienie pracownikom napojów dostosowanych do temperatury otoczenia. Pracodawca może też (lub musi) podjąć inne działania zmierzające do osłabienia negatywnego wpływu wysokich temperatur na środowisko pracy.
Jednym z obowiązków pracodawcy z zakresu bhp jest zapewnienie wszystkim pracownikom, bez względu na rodzaj wykonywanej przez nich pracy, wody zdatnej do picia lub innych napojów - w tym profilaktycznych, jeżeli pracownik jest zatrudniony w warunkach szczególnie uciążliwych. Wymóg taki ciąży na pracodawcy na mocy art. 232 Kodeksu pracy oraz § 112 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Warunki realizacji wskazanych obowiązków określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. z 1996 r. poz. 279 ze zm.). Na jego podstawie pracodawca zapewnia napoje profilaktyczne pracownikom zatrudnionym m.in.:
Trzeba podkreślić, że gorący mikroklimat nie jest tożsamy z wysokimi temperaturami. W przypadku mikroklimatu gorącego konieczne jest ustalenie wskaźnika obciążenia termicznego, na podstawie metody pomiaru określonego przez Polską Normę: PN-EN 27243: 2005: Środowiska gorące. Jeżeli pracownicy są zatrudnieni w warunkach gorącego mikroklimatu, przysługują im napoje dodatkowo wzbogacone o sole mineralne i witaminy.
W określonych sytuacjach wysokie temperatury lub wilgotność powietrza mogą obligować pracodawcę do odsunięcia pracowników od pracy lub przeniesienia ich na takie stanowiska, na których nie występują niekorzystne warunki pracy związane z upałami czy dużą wilgotnością. Dotyczy to tych grup zatrudnionych, których zdrowie jest pod szczególną ochroną prawa pracy, tj. pracowników młodocianych i kobiet w ciąży. Jeżeli pracownik młodociany pracuje m.in. w:
należy go odsunąć od pracy lub przenieść do innej, o odpowiednich warunkach. Powyższe wynika z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym... (Dz. U. z 2016 r. poz. 1509).
Analogiczne działania pracodawca powinien podjąć wobec pracownicy w ciąży oraz karmiącej dziecko piersią, jeżeli pracuje ona w mikroklimacie gorącym, w którym wskaźnik PMV określający mikroklimat jest większy od 1,0 (rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży... - Dz. U. z 2017 r. poz. 796).
Przepisy prawa pracy z zakresu bhp nie przewidują górnej granicy ciepła w pomieszczeniach pracy. Nawet więc bardzo wysokie temperatury w tych pomieszczeniach nie zobowiązują pracodawcy do podjęcia działań zmierzających do jej obniżenia. Niemniej, z uwagi na ogólny obowiązek zapewnienia pracownikom odpowiednich warunków bhp, pracodawca powinien podjąć działania w celu ochrony pracowników przed wysokimi temperaturami. Przykładowo może zaopatrzyć stanowiska pracy w klimatyzatory, wiatraki czy żaluzje (choć nie jest to jego prawnym obowiązkiem).
Pracodawca może również skorzystać z art. 145 § 1 K.p., umożliwiającego skrócenie czasu pracy na stanowiskach, na których panują warunki szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, poniżej norm czasu pracy wynikających z art. 129 § 1 K.p. Wprowadzenie krótszej dniówki nie może jednak obniżyć poziomu wynagrodzenia pracownika.
Obowiązek | Uprawnieni | ||||||
Zapewnienie napojów profilaktycznych na warunkach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Pracodawca nie może ograniczać ilości napojów ani zwolnić się z obowiązku ich zapewnienia poprzez wypłatę ekwiwalentu. |
Pracownicy zatrudnieni:
|
||||||
Odsunięcie pracowników od pracy (lub skierowanie ich do innej odpowiedniej pracy) z uwagi na uciążliwe warunki klimatyczne | Młodociani pracujący m.in.:
|
||||||
Zapewnienie do celów higienicznych co najmniej 90 litrów wody dziennie na każdego pracownika. | Pracownicy wykonujący prace brudzące na otwartej przestrzeni w wysokiej temperaturze, na stanowiskach pozbawionych dostępu do wody bieżącej (§ 13 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp). |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)
|