Pracownica świadcząca pracę przy komputerze przedłożyła zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że jest w ciąży. Czy na podstawie takiego dokumentu osobę tę musimy przenieść na inne stanowisko oraz czy jest możliwe pozostawienie jej na dotychczasowym stanowisku, o ile wyrazi na to zgodę?
Pracodawca nie musi przenosić wspomnianej pracownicy na inne stanowisko, natomiast musi zagwarantować odpowiedniej długości przerwy w pracy przy komputerze.
Pytanie ma związek z faktem, że do końca kwietnia 2017 r. pracownica w ciąży nie mogła pracować przy obsłudze komputera dłużej niż 4 godziny dziennie, a to oznaczało, że przez pozostałe 4 godziny należało zapewnić jej inną pracę albo zwolnić z obowiązku jej świadczenia.
Z dniem 1 maja 2017 r. zaczęło jednak obowiązywać rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz. U. poz. 796). Zgodnie z jego treścią, aktualnie kobiety w ciąży mogą wykonywać pracę na stanowiskach z monitorami ekranowymi przez okres do 8 godzin na dobę, a więc przez całą dopuszczalną dla nich dniówkę.
Rozporządzenie to wprowadza jednocześnie wymóg, aby czas spędzony przy komputerze nie przekraczał jednorazowo 50 minut oraz aby po każdych 50 minutach takiej pracy osobie jej wykonującej zapewniono 10-minutową przerwę. Co ważne, w przeciwieństwie do przerw na karmienie dziecka piersią, te przerwy nie mogą być kumulowane i udzielane jednorazowo.
Przykład
Pracodawca ustalił z pracownicą, będącą w ciąży, zatrudnioną przy obsłudze komputera, że przysługujące jej 10-minutowe przerwy będą udzielane jednorazowo, w związku z czym osoba ta będzie kończyła pracę odpowiednio wcześniej lub ją zaczynała odpowiednio później. Mimo, że pracownica wyraziła zgodę na takie rozwiązanie, postępowanie pracodawcy jest niezgodne z prawem i w przypadku kontroli PIP zostanie zakwestionowane. Z rozporządzenia w sprawie wykazu prac szkodliwych dla kobiet wynika bowiem jednoznacznie, że wspomniane przerwy muszą być udzielane po przepracowaniu przy komputerze każdych kolejnych 50 minut. |
W art. 185 § 1 Kodeksu pracy jest z kolei mowa o tym, że stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim - bez precyzowania, o jakie świadectwo tu chodzi. Temat ten wyjaśnia natomiast rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067). Z § 1 ust. 2 oraz § 11 ust. 2 wspomnianego rozprowadzenia wynika, że zaświadczenie takie powinno być wystawione na druku Mz/L-1.
W praktyce jednak przyjmuje się, że dokumentem wystarczającym do przyznania danej pracownicy praw związanych z rodzicielstwem jest każde zaświadczenie lekarskie potwierdzające fakt bycia w ciąży. Nie ma też wymogu, aby było ono wystawione przez lekarza ginekologa - może to być również lekarz rodzinny. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym, np. w wyroku Sądu Najwyższego z 9 września 1977 r. (sygn. akt I PRN 115/77), w którym stwierdzono m.in., że:
"(...) zaświadczenie lekarskie o ciąży pracownicy przewidziane w art. 185 § 1 K.p. nie musi odpowiadać żadnym szczególnym wymaganiom formalnym, byleby tylko wydane zostało przez lekarza i stwierdzało fakt (a w razie potrzeby również okres) ciąży pracownicy. (...)"
Co więcej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi udzielonej w dniu 26 listopada 2010 r. na interpelację poselską nr 19249 uznało, że jeżeli pracownica nie przedłoży zaświadczenia lekarskiego, ale jej stan ciąży jest widoczny w sposób niebudzący wątpliwości, pracodawca będzie ponosił pełną odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów o ochronie pracy kobiet w ciąży.
Podsumowując:
Pracodawca nie musi przenosić wspomnianej pracownicy do innej pracy, ponieważ według aktualnego stanu prawnego pracownice w ciąży mogą świadczyć pracę przy komputerze przez 8 godzin na dobę. Musi jedynie zapewnić jej 10-minutowe przerwy po każdych 50 minutach takiej pracy. Dokumentem poświadczającym nabycie praw związanych z rodzicielstwem może tu być wspomniane zaświadczenie lekarskie o stanie ciąży.
|