Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Inne podatki i opłaty  »   Skutki niepobrania PCC przez notariusza
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Skutki niepobrania PCC przez notariusza

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 31 (1002) z dnia 1.11.2018

Jako notariusz sporządziłem akt notarialny z tytułu sprzedaży nieruchomości. Przez skomplikowane przepisy o VAT sprzedaż została błędnie opodatkowana VAT (uznano, że następuje w ramach pierwszego zasiedlenia). Nie pobrałem więc PCC od kupującego. Okazało się jednak, że sprzedaż powinna być zwolniona z VAT (i opodatkowana PCC). Czy odpowiadam za tę pomyłkę?

Notariusz nie odpowiada za niepobrany podatek, jeśli wykaże brak winy za niepobranie tego podatku.

Kiedy sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu PCC?

Umowa sprzedaży nieruchomości - co do zasady - podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Na zasadzie wyjątku, nie podlega opodatkowaniu PCC ww. umowa, gdy sprzedaż jest opodatkowana VAT. Jeżeli natomiast sprzedaż nieruchomości jest zwolniona z VAT lub nie podlega opodatkowaniu VAT - transakcja powinna być opodatkowana PCC.

Na temat opodatkowania VAT sprzedaży nieruchomości pisaliśmy wielokrotnie na łamach naszego czasopisma - w tym artykule te kwestie pomijamy (nie jest to przedmiotem pytania). Przypominamy jedynie, że opodatkowanie VAT transakcji zależy m.in. od tego, kiedy nastąpiło tzw. pierwsze zasiedlenie (definicję takiego zasiedlenia zawiera art. 2 pkt 14 ustawy o VAT). Ustalenie tej daty nie jest proste, stąd w praktyce niejednokrotnie dochodzi do błędnego opodatkowania VAT transakcji. To natomiast ma ogromne skutki w PCC - jeżeli bowiem od danej transakcji wykazano błędnie VAT należny (transakcja powinna być zwolniona z VAT), to w konsekwencji powinna być opodatkowana PCC. Z zapłaty PCC nie zwalnia fakt, że od tej transakcji zapłacono VAT.

Notariusz jako płatnik PCC

Przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy w PCC ciąży na kupującym. Nie zawsze jednak obowiązki związane z zapłatą podatku kupujący wykonuje samodzielnie. W przypadku czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego (czyli m.in. transakcji kupna/sprzedaży nieruchomości), płatnikami PCC są notariusze.

Płatnicy (notariusze) obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku przez nabywcę. Ponadto, są oni obowiązani:

1) prowadzić rejestr podatku;

2) wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie, w formie elektronicznej, deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika, w tym informację o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom;

3) przekazywać w terminie, o którym mowa w pkt 2, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na siedzibę płatnika sporządzoną w formie papierowej albo w formie elektronicznej informację zawierającą treść aktów notarialnych lub dane z tych aktów (dotyczące czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego).

Powyższe wynika z art. 10 ust. 2-3a ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150), dalej: ustawy o PCC.

Odpowiedzialność notariusza

Wypełniając obowiązki ustawowe związane z rolą płatnika przy umowach sprzedaży nieruchomości notariusze działają w oparciu o oświadczenia sprzedawcy. To oni (sprzedawcy) posiadają bowiem wszelką wiedzę potrzebną do ustalenia, czy transakcja powinna być opodatkowana VAT, czy zwolniona z VAT. Notariusze natomiast nie mają możliwości zbadania, czy oświadczenie sprzedawcy jest zgodne z prawdą. Za postępowanie według błędnych informacji notariusze nie powinni więc ponosić odpowiedzialności - za niepobranie podatku nie ponoszą bowiem winy. Zastosowanie powinien więc tu mieć art. 10 ust. 3c ustawy o PCC.

wykrzyknik Zgodnie z art. 10 ust. 3c ustawy o PCC, płatnicy (notariusze) nie odpowiadają za podatek niepobrany, jeżeli wykażą brak swojej winy w niepobraniu tego podatku.

Przypominamy, że przywołany przepis wyłączający odpowiedzialność notariuszy za niepobrany podatek w przypadku braku winy został wprowadzony do ustawy o PCC z dniem 1 stycznia 2016 r. Jego wprowadzenie argumentowano w następujący sposób (patrz: uzasadnienie do ustawy nowelizującej z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. poz. 1045 ze zm.):

"(...) Istnieje potrzeba uregulowania odpowiedzialności notariuszy, jako płatników podatku od czynności cywilnoprawnych w sposób szczególny, aby nie ponosili odpowiedzialności za niepobrany podatek lub pobrany w wysokości niższej od należnej w tych przypadkach, gdy nie ponoszą winy za niepobranie podatku. Szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy notariusze, zachowując należytą staranność przy wykonywaniu obowiązków płatnika, nie są w stanie uniknąć błędów w prawidłowym poborze podatku od czynności cywilnoprawnych, np. ze względu na fakt, że oświadczenie o podleganiu danej czynności podatkowi od towarów i usług składa strona czynności cywilnoprawnej, która, będąc podatnikiem podatku VAT, nie jest podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku nie można przypisać winy niepobrania podatku podatnikowi podatku od czynności cywilnoprawnych, jak również płatnikowi - notariuszowi. Zasadne jest więc ograniczenie odpowiedzialności notariuszy, jako płatników podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli podmiotów, których odpowiedzialność ma charakter subsydiarny, wyłącznie do tych przypadków, w których podatek nie został pobrany z ich winy. (...)"

Zapłata zaległego PCC i korekta VAT

Jeżeli notariusz nie ponosi odpowiedzialności za niepobrany podatek, skorygowanie błędnego rozliczenia VAT (i "objęcie" transakcji PCC) powinno być dokonane poza nim. Zapłaty zaległego PCC (wraz z odsetkami) powinien więc dokonać nabywca. To jednak nie jedyne negatywne skutki podatkowe, jakie mogą u niego wystąpić. VAT od transakcji błędnie opodatkowanej nie podlega bowiem odliczeniu (por. art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT). Jeżeli zatem nabywca odliczył VAT z faktury otrzymanej od sprzedawcy, powinien skorygować to rozliczenie (wstecz - poprzez korektę deklaracji VAT za okres, w którym dokonał odliczenia VAT). Powyższe nie jest uzależnione od otrzymania faktury korygującej od sprzedawcy. Także w VAT może więc powstać zaległość podatkowa, która będzie wymagała uregulowania wraz z odsetkami.

Inne podatki i opłaty - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.