Czy nabycie na licytacji sądowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
Z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.), dalej ustawy o PCC, wynika zasada, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC wymienione zostały umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Z kolei w myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, zakresowi przedmiotowemu tej ustawy podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 i 2.
Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 3 ustawy, nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.
Użyte w przepisach ustawy o PCC pojęcie "rzeczy" należy interpretować zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (K.c.), który w art. 45 stanowi, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Dzielą się one na nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe) i ruchomości. Kodeks cywilny w art. 46 precyzuje również, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. W związku z tym, że K.c. nie zawiera definicji rzeczy ruchomych, przyjmuje się, że rzeczami ruchomymi są przedmioty materialne niebędące nieruchomościami.
Natomiast spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, podobnie jak użytkowanie wieczyste oraz inne ograniczone prawa rzeczowe wymienione w art. 244 § 1 K.c., jest prawem związanym z rzeczą.
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest zatem prawem do rzeczy, a nie rzeczą, ustanowionym w budynkach stanowiących wyłączną własność spółdzielni mieszkaniowej.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, że nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie ustawy o PCC kwalifikowane jest jako sprzedaż prawa majątkowego, a nie jako sprzedaż rzeczy i z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o PCC.
Również w doktrynie przyjmuje się, że w przypadku dokonywania w trybie postępowania egzekucyjnego i upadłościowego sprzedaży praw majątkowych, czynność taka nie podlega wyłączeniu z opodatkowania (zob. T. Nierobisz, A. Wacławczyk, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz praktyczny, C.H. BECK, 2011, str. 123 oraz Z. Ofiarski, Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, ABC, 2009, 3. wydanie). Dla porządku odnotujmy pogląd odmienny, według którego omawiane zwolnienie od podatku obejmuje również licytacyjną sprzedaż praw (tak M. Goettel, A. Goettel, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Oficyna a Wolters Kluwer business, 2007, teza 23 do art. 2). Zdaniem autorów, brak w treści art. 2 pkt 3 ustawy o PCC zapisu o prawach majątkowych jest wynikiem przeoczenia ustawodawcy. Trudno się zgodzić z tym stanowiskiem, zważywszy, że przepis w tym brzmieniu wszedł w życie 1 stycznia 2001 r. i mimo wielokrotnej nowelizacji ustawy nie został poprawiony, co wskazuje na zamiar ustawodawcy wyłączenia licytacyjnej sprzedaży praw od zwolnienia od PCC.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
