Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Grunty w ewidencji księgowej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Grunty w ewidencji księgowej

Gazeta Podatkowa nr 45 (1607) z dnia 6.06.2019
Monika Kuźbińska

W działalności gospodarczej przedsiębiorcy często wykorzystują grunty. W zależności od przeznaczenia grunty będące własnością danego podmiotu mogą stanowić środki trwałe, inwestycje w nieruchomości lub np. u dewelopera towary. Jednostki mogą je również użytkować na podstawie umowy leasingu lub posiadać w użytkowaniu wieczystym. Grunty generalnie nie podlegają amortyzacji. Wyjątek stanowią te, które służą wydobyciu kopalin metodą odkrywkową.

Grunt jako środek trwały

Nabyty na własność grunt, który jest przeznaczony na potrzeby własne jednostki, zalicza się do środków trwałych, o ile spełnia wymogi określone w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. W świetle tego przepisu przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Obejmują one w szczególności nieruchomości, w tym grunty.


Grunt nie wymaga nakładów na przystosowanie go do używania, jest więc kompletny i zdatny do użytku w momencie jego nabycia.


Grunt wprowadza się do ksiąg rachunkowych w wartości początkowej ustalonej na poziomie ceny nabycia. Jest nią cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu (bez podlegających odliczeniu VAT oraz podatku akcyzowego), a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym. Cenę tę obniża się o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia (art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości). W razie zakupu gruntu cena ta powinna zostać zwiększona m.in. o koszty bezpośrednio związane z tym zakupem, np. opłaty notarialne czy koszty wieczystoksięgowe, a także podatek od czynności cywilnoprawnych. W zależności od zapisów w polityce rachunkowości wszystkie te nakłady można ewidencjonować na koncie 08 "Środki trwałe w budowie" lub w korespondencji z kontem 30 "Rozliczenie zakupu" (przykład).

Do wartości początkowej gruntu uznanego za środek trwały trzeba zaliczyć również koszty obsługi zobowiązań, np. kredytu, zaciągniętych w celu sfinansowania jego zakupu (w tym odsetki i prowizje) i związane z nimi różnice kursowe (art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości). Ważne jest, że wydatki te zwiększają wartość początkową gruntu jedynie do momentu oddania go do używania. Gdy zostaną poniesione po dniu przyjęcia go do używania, odnosi się je na konto 75-1 "Koszty finansowe".

W księgach rachunkowych grunt stanowiący środek trwały ewidencjonuje się na koncie 01 "Środki trwałe" (w analityce: Grunty). Przyjęcie go do używania na podstawie dowodu "OT - Przyjęcie środka trwałego" może odbyć się zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe" (w analityce: Grunty),

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Należy podkreślić, że grunty - z wyjątkiem służących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - nie podlegają amortyzacji. Stanowi tak art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Grunty nie tracą bowiem na wartości. Wręcz przeciwnie - często zdarza się, że ich wartość rynkowa z upływem czasu wzrasta. Wówczas trzeba pamiętać, że jednostka nie może w księgach rachunkowych dobrowolnie podwyższyć wartości początkowej gruntu zaliczonego do środków trwałych do jego wartości rynkowej. Ustawa o rachunkowości nie przewiduje bowiem takiej możliwości. Wyjątkiem jest wyłącznie aktualizacja wartości środków trwałych (i dotychczasowego umorzenia) dokonywana na podstawie odrębnych przepisów (ostatnia taka aktualizacja odbyła się na dzień 1 stycznia 1995 r.). Wynika to z art. 31 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Grunt jako inwestycja

Jeśli celem posiadania nabytego gruntu jest uzyskanie korzyści w postaci wzrostu jego wartości, to zalicza się go do inwestycji. Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości inwestycjami są aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym z transakcji handlowej.

W księgach rachunkowych nieruchomości zaliczane do inwestycji, w tym grunty, podlegają wycenie nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób wskazany w art. 28 ust. 1 pkt 1a) ustawy o rachunkowości, a mianowicie według:

a) zasad stosowanych dla środków trwałych lub

b) ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej.

Wybór metody wyceny nieruchomości inwestycyjnej należy do kierownika jednostki. Zamieszcza się go w polityce rachunkowości. Przy czym zaleca się, aby dla wszystkich inwestycji w nieruchomości przyjąć ten sam sposób wyceny.

W sytuacji gdy grunt zaliczany do inwestycji wyceniany jest zgodnie z zasadami właściwymi dla środków trwałych, to w ewidencji księgowej wartość początkową zakupionego gruntu, ustaloną na poziomie ceny nabycia, ujmuje się na koncie 04 "Inwestycje w nieruchomości i prawa". Od takiego gruntu nie dokonuje się generalnie odpisów amortyzacyjnych (chyba że grunt służy wydobyciu kopalin metodą odkrywkową).

Jeżeli natomiast grunt figurujący w księgach rachunkowych na koncie 04 jako inwestycja jest wyceniany w wartości rynkowej, to konieczne jest na dzień bilansowy jego zaktualizowanie do aktualnej ceny rynkowej. Wielkość tę można ustalać jako cenę sprzedaży podobnego gruntu. Jeżeli nie ma możliwości określenia ceny sprzedaży, to wielkość tę ustala się na dzień bilansowy szacunkowo, np. przy pomocy rzeczoznawcy.

Skutki wyceny nieruchomości inwestycyjnych wycenianych w cenie rynkowej zalicza się do pozostałych kosztów lub przychodów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c) ustawy o rachunkowości). W zależności od tego, czy na dzień bilansowy wartość rynkowa gruntu wzrośnie czy zmaleje, różnicę z przeszacowania księguje się zapisem:

a) wzrost wartości rynkowej

- Wn konto 04 "Inwestycje w nieruchomości i prawa",

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",

b) spadek wartości rynkowej

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

- Ma konto 04 "Inwestycje w nieruchomości i prawa".

Grunt w użytkowaniu wieczystym

Jeżeli grunt jest użytkowany wieczyście, to nie stanowi własności jednostki. Ujmuje się go wówczas w ewidencji pozabilansowej na koncie 09 "Obce środki trwałe" (w analityce: Grunty w użytkowaniu wieczystym). Jednostka może dokonać zapisu jednostronnego (w wartości gruntu) następująco:

- Wn koncie 09 "Obce środki trwałe" (w analityce: Grunty w użytkowaniu wieczystym).

Jako środek trwały ewidencjonuje się w takim przypadku prawo wieczystego użytkowania gruntu (o ile spełnia kryteria wymienione w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości). Za wartość początkową prawa użytkowania wieczystego gruntu przyjmuje się cenę jego nabycia zgodnie z wymogami art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości. W księgach rachunkowych prawo to ewidencjonuje się na koncie 01 "Środki trwałe", a wprowadza się je do ewidencji bilansowej w wartości początkowej w oparciu o dowód OT.


Druk dowodu OT dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Rachunkowość.


Prawo użytkowania wieczystego gruntu podlega dla celów bilansowych amortyzacji zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 32 ustawy o rachunkowości. Odpisy amortyzacyjne obciążają koszty działalności operacyjnej i są ujmowane na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja) lub koncie w zespole 5.

Istotne jest, że przez cały okres użytkowania wieczystego pobierane są opłaty roczne. Wnosi się je w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Wynika to z art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2204 ze zm.). W ewidencji księgowej opłaty te są odnoszone bezpośrednio w ciężar kosztów działalności operacyjnej. Ujmuje się je na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Podatki i opłaty) lub koncie w zespole 5 w roku, w którym zostały poniesione. Gdy dany podmiot uzna, że wartość rocznej opłaty jest wielkością istotną i odniesienie jej jednorazowo w koszty zniekształciłoby znacząco wynik finansowy danego okresu, to koszt ten można rozliczać w czasie za pośrednictwem konta 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów" (art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości).

Grunt otrzymany w formie darowizny

W praktyce może zdarzyć się sytuacja polegająca na nieodpłatnym otrzymaniu gruntu, który jednostka kwalifikuje do środków trwałych. Wówczas na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h) ustawy o rachunkowości przychód z tym związany, jako pośrednio dotyczący działalności operacyjnej jednostki, zalicza się generalnie bezpośrednio do pozostałych przychodów operacyjnych.

Należy w tym przypadku zwrócić uwagę na art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości. W świetle tego przepisu rozliczenia międzyokresowe przychodów obejmują m.in. otrzymane nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, środki trwałe. Następnie zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od otrzymanych nieodpłatnie środków trwałych.

Jeżeli otrzymany nieodpłatnie grunt zaliczony do środków trwałych nie służy wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, to nie dokonuje się od jego wartości początkowej odpisów amortyzacyjnych (art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Oznacza to, że w takim przypadku nie jest wskazane odnosić go do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Otrzymany grunt w jego wartości początkowej ujmuje się w pozostałych przychodach operacyjnych, w oparciu o dowód OT, zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe" (w analityce: Grunty),

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Gdyby uzyskany w darowiźnie grunt podlegał amortyzacji jako grunt służący wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, to należałoby rozliczać jego wartość poprzez rozliczenia międzyokresowe przychodów równolegle do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.

Przykład

Założenia

  1. Jednostka zakupiła w maju 2019 r. od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej grunt, na którym planuje budowę hali magazynowej. Cena zakupu gruntu wynikająca z aktu notarialnego wyniosła 96.000 zł.
     
  2. Dodatkowo w maju br. poniesiono następujące koszty:

a) taksa notarialna i koszty wypisów; na podstawie faktury od kancelarii notarialnej wyniosły one 1.353 zł brutto (w tym VAT 253 zł),

b) opłacone gotówką koszty sądowe w kwocie 200 zł,

c) opłacony na rachunek urzędu skarbowego PCC o wartości 1.920 zł.

  1. Grunt wprowadzono do ewidencji środków trwałych na podstawie dowodu OT w dniu 3 czerwca 2019 r.
     
  2. Zgodnie z polityką rachunkowości zakupy środków trwałych jednostka księguje w korespondencji z kontem 30 "Rozliczenie zakupu" (w analityce: Rozliczenie zakupu środków trwałych).

Dekretacja

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - cena zakupu gruntu wynikająca z aktu notarialnego: 96.000 zł 30 24
2. Faktura dokumentująca opłaty notarialne:      
    a) wartość netto 1.100 zł 30  
    b) VAT naliczony podlegający odliczeniu 253 zł 22-2  
    c) zobowiązanie ogółem 1.353 zł   24
3. KW - zarachowanie opłaty sądowej: 200 zł 30 10
4. WB - zapłata PCC od nabycia gruntu: 1.920 zł 30 13-0
5. OT - wprowadzenie gruntu do ewidencji środków trwałych
w wartości początkowej ustalonej na poziomie ceny nabycia:
96.000 zł + 1.100 zł + 200 zł + 1.920 zł
99.220 zł 01 30

Księgowania

Grunty w ewidencji księgowej

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351)

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.