Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (nr UD30 z wykazu prac legislacyjnych rządu). Ma on wprowadzić m.in. nową formę testamentu.
Najbezpieczniejszą formą spisania ostatniej woli w kwestii spraw majątkowych jest testament sporządzony u notariusza. Poza urzędowym poświadczeniem, notariusz może wpisać testament do Notarialnego Rejestru Testamentów. Inne formy to m.in. testament własnoręczny bądź testament sporządzony w formie szczególnej.
Jedną z najczęściej występujących form testamentu szczególnego w polskim systemie prawnym jest testament ustny. Proponuje się nowe rozwiązanie, tj. wprowadzenie ustnego testamentu audiowizualnego. Ma ono umożliwić sporządzenie testamentu ustnego za pomocą technik audiowizualnych, np. za pomocą kamery. Ma to być urządzenie trwale rejestrujące obraz i dźwięk, a także umożliwiające jego odtworzenie.
Testament ustny audiowizualny będzie zaliczany do formy szczególnej, podobnie jak testament ustny sporządzany z udziałem świadków. Sąd zbada stan świadomości i swobody testatora w chwili testowania. Utrwalenia będzie mógł dokonać zarówno sam testator, jak i inna osoba. Spadkodawca w oświadczeniu powinien podać miejsce i datę sporządzenia testamentu. Nie będzie konieczna obecność świadków. Każda osoba posiadająca dostęp do trwałego nośnika informacji, na którym został utrwalony testament ustny audiowizualny, będzie zobowiązana dostarczyć go do sądu w terminie miesiąca od jego sporządzenia lub 3 miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy. Sąd sporządzi wówczas protokół z odtworzenia takiego testamentu, stosując dotychczasowe przepisy o protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu.
Resort sprawiedliwości zapowiada również zmiany w dotychczasowej formie testamentu ustnego. Spadkodawca będzie mógł oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków, jeżeli wskutek szczególnych i nagłych okoliczności, uzasadniających obawę rychłej śmierci spadkodawcy, zachowanie zwykłej formy testamentu będzie niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.
W uzasadnieniu resort wyjaśnił, że: "Odmiennie niż dotychczas do sporządzenia testamentu nie wystarczy samo istnienie obawy rychłej śmierci spadkodawcy, jak i samo istnienie szczególnych okoliczności, wskutek których zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Proponowane rozwiązanie prowadzi do połączenia tych przesłanek, a dodatkowo, aby można było sporządzić testament ustny, szczególne okoliczności będą musiały wystąpić nagle".
Kolejna proponowana zmiana dotyczy systemowego rozwiązania problemu sprzecznych orzeczeń spadkowych. Sądy będą z urzędu uchylać ponowne postanowienia spadkowe. Chodzi o rozwiązanie problemu jednoczesnego występowania w obrocie prawnym kolejnych orzeczeń dotyczących spadków po tej samej osobie.
Zmienić się mają także przepisy odnoszące się do testamentów wojskowych. Ponadto likwidacji ma ulec testament podróżny.
Planuje się, że projekt w tej sprawie zostanie przyjęty w IV kwartale 2024 r.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
