W sytuacji gdy pracownik podatnika VAT wystawił fałszywą fakturę wykazującą VAT, posługując się tożsamością pracodawcy jako podatnika bez jego wiedzy i zgody, pracownika tego należy uznać za osobę wykazującą VAT w rozumieniu art. 203 dyrektywy VAT, chyba że podatnik ten nie dochował należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań wspomnianego pracownika. Tak uznał TSUE w wyroku z dnia 30 stycznia 2024 r., w sprawie C-442/22.
Sprawa dotyczyła polskiej spółki, która w latach 2001-2014 dokonywała sprzedaży detalicznej paliw na stacji paliw zarządzanej przez pracownię tej spółki. W wyniku kontroli podatkowej stwierdzono, że w okresie od stycznia 2010 r. do kwietnia 2014 r. spółka wystawiała faktury, które nie odzwierciedlały rzeczywistej sprzedaży towarów, na rzecz podmiotów, które odliczyły VAT wskazany na tych fakturach. Faktury te nie zostały zarejestrowane w księgach spółki. Faktury te były opatrzone autentycznymi paragonami fiskalnymi, odpowiadającymi transakcjom rzeczywiście zrealizowanym z podmiotami innymi niż wskazane na tych fakturach, które były wystawiane i sprzedawane przez pracownicę bez zgody i bez wiedzy spółki w celu uzyskania w sposób noszący znamiona oszustwa zwrotu VAT przez podmioty, które były adresatami tychże faktur. W wyniku kontroli podatkowej naczelnik urzędu skarbowego wydał spółce decyzję określającą wysokość VAT należnego z tytułu spornych faktur. Spółka, nie zgadzając się z tą decyzją, wniosła skargę do WSA, który ją oddalił. Spółka wniosła skargę kasacyjną do NSA, który postanowił zawiesić postępowanie i zadać pytanie prejudycjalne, czy w sytuacji gdy pracownik podatnika VAT wystawił fałszywą fakturę z wykazanym VAT, na której wykazał dane pracodawcy jako podatnika, bez jego wiedzy i zgody, za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT, należy uznać podatnika VAT, którego danymi bezprawnie posłużono się w treści faktury, czy też pracownika, który bezprawnie wykazał VAT na fakturze, wykorzystując dane podmiotu będącego podatnikiem VAT.
TSUE uznał, że obowiązek należytej staranności powinien w ramach art. 203 dyrektywy VAT ciążyć na pracodawcy w odniesieniu do jego pracownika, w szczególności, gdy pracownik ten jest zobowiązany do wystawiania faktur w imieniu i na rzecz swojego pracodawcy. W związku z tym nie można uznać takiego pracodawcy będącego podatnikiem VAT za działającego w dobrej wierze, jeżeli nie dochował on należytej staranności wymaganej w celu kontrolowania działań swojego pracownika i uniknięcia w ten sposób możliwości wykorzystania przez tego pracownika jego danych identyfikacyjnych do celów VAT do wystawiania fałszywych faktur w celu popełnienia oszustwa. W takiej sytuacji pracodawcy można przypisać noszące znamiona oszustwa działania jego pracownika, w związku z czym należy uznać, że jest on osobą, która wykazała VAT na spornych fakturach w rozumieniu art. 203 dyrektywy VAT.
W takich okolicznościach, zdaniem TSUE, do organu podatkowego lub do sądu rozpatrującego sprawę należy dokonanie całościowej oceny wszystkich istotnych okoliczności w celu ustalenia czy podatnik, którego dane identyfikacyjne do celów VAT zostały przywłaszczone przez jego pracownika do wystawiania fałszywych faktur w celu popełnienia oszustwa, wykazał się należytą starannością wymaganą w celu kontrolowania działań tego pracownika. Jeżeli tak nie jest, podatnik ten jest zobowiązany do zapłaty VAT wykazanego na tych fakturach.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
