Dysponowanie nadwyżką podatku naliczonego nad należnym

W przypadku gdy u podatnika VAT wystąpi nadwyżka podatku naliczonego nad należnym za dany okres rozliczeniowy, to do niego należy decyzja co do sposobu jej rozliczenia. Wyraz swojej decyzji podatnik uwzględnia poprzez odpowiednie wypełnienie poszczególnych pozycji części deklaracyjnej JPK_V7M (JPK_V7K). Powstałą nadwyżkę podatnik może wykazać jako kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy bądź też do zwrotu bezpośredniego. Nadwyżkę można także przeznaczyć na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Podstawowy termin zwrotu (60 dni)

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

W tym miejscu należy przypomnieć, że aktualnie wszyscy czynni podatnicy VAT składają w formie elektronicznej nowy JPK_VAT obejmujący część deklaracyjną i ewidencyjną. Podatnicy rozliczający się miesięcznie składają plik oznaczony jako JPK_V7M, a podatnicy rozliczający VAT kwartalnie składają plik JPK_V7K.

Podatnik deklarujący nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym do zwrotu bezpośredniego powinien wskazać w części deklaracyjnej JPK_VAT, w jakim terminie powinien nastąpić zwrot. Istotne przy tym jest, że termin zwrotu liczony jest od dnia złożenia JPK_V7M (JPK_V7K) przez podatnika.

Zwrot różnicy podatku następuje zasadniczo w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na jego rachunek bankowy. Wynika to z art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Zwrot w tym terminie nie jest uzależniony ani od rodzaju dokonywanych zakupów, ani też od stawki podatkowej i ilości czy też wartości sprzedawanych towarów i usług.

Kalkulator terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.

Trzeba wskazać, że na żądanie podatnika organ podatkowy może przekazać przysługujący podatnikowi zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym nie na rachunek podatnika, ale na rachunek banku mającego siedzibę na terytorium kraju lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym jako zabezpieczenie udzielanego przez ten bank lub kasę kredytu. Podstawą dokonania zwrotu na rachunek banku lub SKOK jest złożone przez podatnika do naczelnika urzędu skarbowego pisemne, nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub SKOK udzielający kredytu, do przekazania tego zwrotu. Upoważnienie to należy złożyć w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik wykazał nadwyżkę VAT jako kwotę do zwrotu.

Aby otrzymać zwrot w terminie podstawowym (60 dni), wypełnić należy przeznaczone do tego pozycje w części deklaracyjnej JPK_V7M (JPK_V7K), tj. P_53 - nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, P_54 - kwota do zwrotu na rachunek bankowy wskazany przez podatnika, P_57 - zwrot w terminie 60 dni.

Zwrot w terminie przyspieszonym (25 dni)

Podatnik ma możliwość otrzymania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym także w terminie przyspieszonym, tj. w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Umożliwia to art. 87 ust. 6 ustawy o VAT. Zwrot w tym terminie możliwy jest tylko w przypadku, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

1) kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazanej w deklaracji, wynikają z:

a) faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach,

b) faktur, innych niż wymienione w lit. a), dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15.000 zł,

c) dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, i zostały przez podatnika zapłacone,

d) importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji,

2) kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3.000 zł,

3) podatnik złoży w urzędzie skarbowym, nie później niż w dniu złożenia deklaracji, potwierdzenie zapłaty należności, o których mowa w pkt 1 lit. a),

4) podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni:

a) był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

b) składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1-3

- przy czym przepisy art. 87 ust. 2 zdanie drugie i trzecie, ust. 2a-2c oraz ust. 4a-4f ustawy o VAT stosuje się odpowiednio.

Zwrot na rachunek VAT

Ustawodawca w art. 87 ust. 6a ustawy o VAT przewidział możliwość zwrotu na rachunek VAT. Z przepisu tego wynika, że na wniosek podatnika, zawarty w złożonej deklaracji podatkowej, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2, na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Podatnicy, którzy chcą uzyskać zwrot na rachunek VAT, muszą wypełnić w części deklaracyjnej JPK_V7M (JPK_V7K) pole P_55. Wybór przez podatnika zwrotu na rachunek VAT jest równoznaczny ze złożeniem wniosku. W przeciwnym przypadku pole pozostaje puste.

Podatnik może uzyskać taki zwrot na rachunek VAT w przyspieszonym terminie, tj. 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków, tak jak ma to miejsce w przypadku zwrotu VAT na podstawie art. 87 ust. 6 ustawy o VAT.

Zwrot różnicy podatku na rachunek VAT, jak określa art. 87 ust. 6b ustawy o VAT, dokonywany jest przez urząd skarbowy przy użyciu komunikatu przelewu, w którym urząd skarbowy wskazuje:

• kwotę odpowiadającą zwracanej kwocie różnicy podatku,
• okres rozliczeniowy, którego dotyczy wniosek o zwrot oraz
• numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Trzeba mieć na uwadze, że przepisy ustawy o VAT nie pozwalają, aby w nowym JPK_VAT w części deklaracyjnej podatnik zaznaczył zwrot części nadwyżki VAT naliczonego nad należnym na rachunek VAT, a pozostałą część jako zwrot na rachunek bankowy.

Zwrot w terminie 180 dni

O zwrot bezpośredni mogą ubiegać się także podatnicy, którzy w danym okresie rozliczeniowym nie wykonali czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Zwrot ten, stosownie do art. 87 ust. 5a ustawy o VAT, przysługuje podatnikowi w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia. Termin ten można skrócić do 60 dni, pod warunkiem, że podatnik oprócz pisemnego wniosku w tej sprawie złoży zabezpieczenie majątkowe w wysokości odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu podatku.

Zabezpieczenie majątkowe składane przez podatnika powinno odpowiadać kwocie wnioskowanego zwrotu. Jeżeli dotyczy ono zwrotu podatku w wysokości nie większej niż wyrażonej w złotych kwocie odpowiadającej równowartości 1.000 euro, może być złożone w formie weksla.

Jak już wspomniano, zgodnie z art. 87 ust. 6a ustawy o VAT, na wniosek podatnika zawarty w deklaracji podatkowej, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Przepis ten odnosi się do "zwrotu różnicy podatku, o której mowa w ust. 2", oznacza to, że przy braku czynności opodatkowanych nie jest możliwy zwrot podatku naliczonego na rachunek VAT.

Taki pogląd potwierdziło także Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 21 listopada 2018 r. na pytanie naszego Wydawnictwa. Z pisma tego wynika, że zwrot na rachunek VAT w terminie 25 dni jest dodatkową formą zwrotu i nie wprowadza zmian w dotychczas obowiązujących zasadach i terminach zwrotu wynikających z art. 87 ustawy o VAT. Oznacza to, że w sytuacji gdy podatnik nie wykonał w danym okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz czynności wymienionych w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, zwrot podatku dokonywany jest na dotychczasowych zasadach.

Inaczej mówiąc, jeżeli w rozliczeniu nie ma sprzedaży, to podatnik nie może żądać zwrotu nadwyżki na rachunek VAT w terminie 25 dni, tylko na rachunek bankowy w terminie 180 dni.

Kwota do przeniesienia

W przypadku wystąpienia w rozliczeniu za dany okres rozliczeniowy nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, podatnik może nadwyżkę tę wykazać jako kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Niekiedy jest to korzystniejsze rozwiązanie, zwłaszcza w sytuacji, w której podatnik nie wykonał w danym okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych i na zwrot musiałby czekać 180 dni. Może on wówczas przenieść nierozliczoną kwotę podatku naliczonego do rozliczenia w następnym okresie. Takie rozwiązanie jest korzystne wówczas, gdy podatnik wie, że w kolejnym okresie rozliczeniowym wystąpią u niego czynności opodatkowane i będzie mógł otrzymać zwrot w terminie 60 dni lub też wystąpi u niego kwota zobowiązania podatkowego, którą będzie musiał uregulować.

Decydując o przeniesieniu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do rozliczenia w kolejnym okresie rozliczeniowym podatnik w części deklaracyjnej JPK_VAT z deklaracją wypełnia pole P_53, wskazując wysokość kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i następnie pole P_62, w którym wskazuje wysokość tej nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy.

Należy nadmienić, że kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wykazana w części deklaracyjnej nowego JPK_VAT w polu P_62 za dany okres rozliczeniowy jako kwota do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy, powinna zostać wykazana w JPK_VAT z deklaracją za kolejny okres rozliczeniowy w polu P_39. W pozycji tej wykazuje się bowiem wysokość kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym z poprzedniej deklaracji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.)